به گزارش خبرنگار پرشین خودرو، طی سالهای گذشته به خصوص در یک دهه اخیر، خودرو با خروج از کانال مصرف، به کالایی سرمایه‌ای تبدیل شد و بازار آن فراز و نشیب زیادی به خود دید. البته در ماه های اخیر راه‌اندازی سامانه یکپارچه فروش و حذف قرعه کشی از فروش خودروسازان و خبر آزادسازی واردات، تغییر و تحولاتی در بازار خودرو ایجاد کرده است اما اولین فروش خودرو در بورس کالا عملا شرایط را به نفع مصرف‌کننده واقعی تغییر داد.

بورسی شدن خودرو که با موافقت وزارت صمت در تابستان سال 1401 و به شکلی جدی و دامنه‌دار کلید خورد یکی از اتفاقات مهم خودرویی در سال گذشته و گام مهمی در جهت حذف قیمت‌گذاری دستوری بود؛ روشی که یکی از مسیرهای عبور کم‌سروصدا از قیمت‌گذاری دستوری به شمار می رفت اما با ورود شورای رقابت به قیمت‌گذاری خودرو منتفی و مقرر شد همه خودروسازان عرضه خود را از این پس فقط در سامانه یکپارچه فروش انجام دهند.

تکرار تجربه تلخ سامانه یکپارچه فروش خودرو از جمله تصمیماتی است که تاکنون طی دو مرحله خودروسازان دولتی و خصوصی را ملزم به عرضه محصولات خود در سامانه یکپارچه فروش کرده است؛ پیش فروش حجم زیادی از خودروهایی که به دلیل مشکلات تولید و موانع احتمالی در همکاری شرکای بخش خصوصی، هیچ تضمینی در عرضه به موقع آنها از سوی خودروسازان وجود ندارد و به نوعی این الزام به فروش، خودروساز و مشتری را به اجبار در مقابل یکدیگر قرار می دهد.

در حالی که کارشناسان، عرضه خودرو در بورس کالا را در قیاس با سامانه یکپارچه فروش و سایر راهکارهای فروش خودرو دارای مزیت های بالاتری می دانند و به باور آنها بورسی شدن خودرو در مجموع هم به نفع تولیدکنندگان است و هم مصرف‌کنندگان واقعی. در واقع با توجه به حساسیت‌ها به آزادسازی قیمت خودرو از یک‌سو و به‌ صلاح‌ نبودن ادامه قیمت‌گذاری دستوری از سوی دیگر، عرضه خودرو در بورس‌کالا می‌تواند فرمولی متعادل و کارگشا برای حل معضل بازار خودرو باشد.

اما بدیهی‌ترین و مهمترین کارکرد عرضه خودرو در بورس کالا شفافیت بازار، کشف قیمت تعادلی، حمایت از تولید و مصرف کننده و در نهایت رشد تولید خودرو است.

بررسی کارنامه عرضه خودرو در بورس کالا به خوبی نشان می دهد که قیمت خودروهای معامله شده به مراتب از بازار آزاد پایین تر بوده است؛ مسیری که به دلیل ایجاد شفافیت در بازار و قیمت ها می تواند دست دلالان را تا حد زیادی از بازار کوتاه کند.

البته تاثیر عرضه خودرو در بورس کالا در بازار به افزایش و استمرار عرضه ها از سوی تولیدکنندگان در بورس بستگی دارد، راهکاری که به دلیل قرارگیری خودروها در مکانیسم عرضه و تقاضا و کشف واقعی قیمت ها، روند تعادلی قیمت در بازار خودرو را رقم می زند.

به هر حال در شرایط کنونی ادامه عرضه خودرو در بورس‌کالا می‌تواند بیش از قیمت‌گذاری دستوری به نفع مصرف‌کننده و تولیدکننده باشد. کارشناسان بورس کالا بر این باورند علاوه بر مزیت شفافیت در بازار، «خرید مستقیم خودرو از تولیدکننده»، «پرداخت جریمه بیشتر برای تاخیر در تحویل خودرو»، «ضمانت بورس‌کالا برای تحویل به موقع خودرو»، «تسهیل دسترسی مصرف‌کنندگان واقعی به خودرو»، «ضمانت اجرایی عمل به تعهدات طرفین معامله» و «حمایت از بخش تولید » از دیگر مزایای عرضه خودرو در بورس کالا است.

اگر چه مزایای عرضه خودرو در بورس کالا، مطلق و قطعی نیستند اما عرضه بخشی از خودروها در سال گذشته و نتایج آن نشان داد که بخش مهمی از مزیت ها با عرضه خودرو در بورس کالا قابل حصول است.

در بین مزایایی که برای عرضه خودرو در بورس‌کالا می توان بر شمرد شفافیت بالا و تضمین تحویل به موقع خودروهاست در واقع با توجه به اینکه عدم‌ عمل به تعهدات جرایم نسبتا سنگینی برای خودروسازان در بورس‌ کالا دارد، آنها سعی می‌کنند تا حد ممکن محصولات فروش رفته را در بورس به موقع تحویل دهند.

در هر حال بورس کالا بستری برای شکل گیری عرضه و تقاضای شفاف است و ضمانت اجرایی معاملات در بورس کالا بالاست موضوعی که کمک می کند تولیدکنندگان به موقع مبلغ معاملات را دریافت و خریداران نیز در موقع سررسید، محصول خریداری شده خود را بدون دغدغه دریافت کنند؛ این موضوع مزیت معاملات کالاها در بستری قانونی و شفاف به نام بورس کالاست که این ضمانت معاملات در بازارهای غیرسمی و غیرشفاف وجود ندارد.

بنابراین با توجه به مزیت و کارکردهای بورس کالا به نظر می‌رسد سیاستگذار باید یک تصمیم واحد برای فروش خودروها بگیرد و این طور نباشد که بخشی از محصولات خودروسازان در بورس‌کالا عرضه شود و بخش اعظم دیگر آن در جایی دیگر. چرا که فراگیر شدن این راهکار و عرضه شفاف محصولات سایر خودروسازان در بورس کالا، در ایجاد قیمت های تعادلی و حمایت از بخش تولید موثر بوده و روند تخصیص خودرو به مصرف کنندگان هم بهبود خواهد یافت.

در مجموع باید گفت زمانی که شفافیت به معاملات بر می گردد وزارت امور اقتصادی و دارایی دسترسی آسان تری به همه اطلاعات برای دریافت مالیات از معاملات خودرو خواهد داشت و با این راهکار دیگر خودرو به مصرف کننده واقعی می رسد و شاهد انباشت خودرو در دست عده ای دلال نخواهیم بود.