به گزارش پرشین خودرو به نقل از ایرنا، فرهنگ صحیح رانندگی و تردد در سطح شهرها و کلان شهرها از جمله نمادهای فرهنگی جوامع به شمار می رود. از این رو آموزش کاربران و متقاضیان رانندگی از اهمیت بسزایی برخوردار است زیرا ورود به چرخه حمل و نقل و رعایت فرهنگ ترافیکی تا حدود زیادی میزان تصادفات درون شهری و جاده ای را کاهش می دهد.
ضعف در حوزه آموزش رانندگان از جمله عوامل اصلی آمار تصادفات شهری و جاده ای در ایران محسوب می شود. البته در چندسال اخیر با فرهنگ سازی های صورت گرفته در این حوزه این آمارها کاهش یافته اما همچنان نبود فرهنگ مدون و مشخص در حوزه رانندگی شهری و نیز نبود قوانین سختگیرانه، مشکلات متعددی را در خیابان‌های شلوغ کلان شهرها به وجود آورده است.

تداوم استفاده از خودرو شخصی و ورود بی‌ضابطه خودرو به ناوگان شهری سبب می شود تا افراد متعددی در آموزشگا‌ه ها جهت یادگیری رانندگی نام نویسی کنند اما در این میان نکته‌ای که فراموش شده است، اهمیت در نحوه و کیفیت فعالیت آموزشگاه‌های آموزش رانندگی است که می‌تواند تبیین کننده اصلاح عادت‌های غلط رانندگی شهری باشد. نقش مربیان تعلیم رانندگی به عنوان اصلی ترین افرادی که در کنار هنرجویان برای بار نخست پشت فرمان خودرو می‌نشینند در شکل‌گیری فرهنگ رانندگی بسیار کلیدی است.

دستورالعمل ویژه ای در تیر 1396 خورشیدی به آموزشگاه‌ های تعلیم رانندگی ابلاغ شد که در آن موظف شدند تا آموزش‌های نوین رانندگی به هنرجوها آموزش داده ‌شود و نوگواهینامه‌ها با اعمال محدودیت‌های خاص حق رانندگی دارند. در همین زمینه سردار «تقی مهری» فرمانده پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا(راهور) درباره نوگواهینامه‌هایی که اقدام به دریافت گواهینامه می‌کنند، می گوید: «این افراد باید 40 ساعت شامل 24 ساعت عملی و 16 ساعت تئوری را مجددا طی کرده تا گواهینامه به آنان تحویل شود.»

همچنین سرهنگ «هویدا تزار» رییس مرکز صدور گواهینامه پلیس راهور ناجا گفت: «آزمون گواهینامه رانندگی مانند کنکور، متمرکز و مکانیزه شده است تا امکان تقلب در آن به حداقل برسد. آزمون‌ها به صورت مکانیزه و همچنین در محلی خارج از آموزشگاه‌ ها برگزار می شود.»

در زمان حاضر مجموع 205 آموزشگاه موجود در تهران در حال فعالیت هستند که شواهد و قرائن موجود حاکی از نبود نظارت موثر و مستمر بر فعالیت این آموزشگاه‌ها، نبود توجه به کیفیت آموزش هنرجویان و نارضایتی شدید مربیان از مزایا و شرایط شغلی خود است. همین موضوع سبب شد تا پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا درگزارشی میدانی به بررسی این موضوع بپردازد.

** شغل مربیگری در کشور ما شناخته شده نیست
«نیرسادات صفی پور» مربی یکی از آموزشگاه‌ های رانندگی که در 15 سال گذشته هنرجویان بسیاری را به راننده تبدیل کرده اما از نبود امنیت شغلی و بی‌توجهی مسوولان و مشکلات مربیگری گله مند است. او در این باره می گوید: شغل مربیگری در کشور ما شناخته شده نیست و قریب به اتفاق مردم نسبت به این امر مهم و حیاتی اطلاعات کافی ندارند و برای آن ارزش قایل نیستند.

صفی پور، نبود قانون برای نظارت در دریافت مدرک مربیگری را از معضل های موجود می داند و می گوید: برای دریافت مدرک مربیگری هیچ گونه نظارت خاصی وجود ندارد و افراد خیلی راحت با گذراندن سه جلسه کلاس های آموزشی این مدرک را دریافت می کنند. نیروی انتظامی که راهور زیر نظر آن است باید توجه داشته باشد که چقدر جامعه نیاز به مربی دارد. اصولا از مربیان خواسته می شود که زمانی حدود 16 ساعت در آموزشگاه ها کار کنند که این موضوع بسیار آسیب زا است زیرا خستگی وارده به مربی به طور ناخواسته به متقاضی آموزش نیز تزریق می شود. در کشورهای توسعه یافته آموزش در هر جلسه حدود 45 دقیقه مفید است اما در ایران یک ساعت و 45 دقیقه آموزش طول می کشد که این مدت نه کارایی برای مربی و نه هنرجو دارد.

وی با اشاره به برخی معضلات موجود در آموزشگاه ها و نداشتن صلاحیت بعضی از هنرجویان برای دریافت گواهینامه، گفت: در کشور هنوز فرهنگ صحیح رانندگی و احترام به حقوق دیگران معنا نیافته است. در جامعه ما شهروندان اصلا توجهی به خودروهای آموزش رانندگی ندارد و مشکلاتی را هم برای فرد و مربی به وجود می آورند. در کشورهای پیشرفته به صورت مجازی در 10 جلسه هنرجو را آموزش می دهند. مثلا در خود آموزشگاه فضایی طراحی می شود که فرد هنرجو پشت دستگاه هایی که به صورت خودرو است، می نشینند و با مانیتوری که در جلوی آن قرار دارد، آموزش های لازم را می بیند و پس از گذراندن این دوره برای تردد به سطح شهر و خیابان می رود.

این مربی، همچنین نداشتن انجمن صنفی برای مربیان را یکی از دیگر مشکلات آموزشگاه ها دانست و بیان داشت: بیشتر رانندگانی که در آموزشگاه ها مشغول به کار هستند، تحت پوشش بیمه نیستند. از میزان حق الزحمه ای که به طور ساعتی برای هر یک از مربیان تعیین می شود، باید درصدی طبق نرخ مصوب سازمان بازرگانی به موسس آموزشگاه تعلق بگیرد. تاکنون آموزشگاه ها و مربیان رانندگی از صنف مخصوص به خود یا انجمی برخوردار نبوده اند که این مهم، بسیار لازم و اساسی است تا آنها بتوانند خواسته ها و نیازهای خود را مطرح و به گوش مسوولان امر برسانند.

صفی پور در پایان گفت: رسانه ها می توانند با ساخت فیلم های کوتاه، انیمیشن و تبلیغات، آیین نامه ها و مقررات مربوط به مهارت های رانندگی، فرهنگ صحیح رانندگی و تردد در سطح مناطق ترافیکی را به مردم آموزش دهند. پلیس راهنمایی و رانندگی به تنهایی قادر به تولید امنیت نیست و دیگر نهادها و مردم نیز باید در این مقوله مشارکت داشته باشند. تربیت صحیح نسل امروز در حوزه قوانین و مقررات و رفتارهای ترافیکی نقش مهمی در نهادینه کردن فرهنگ صحیح رانندگی و کاهش تصادفات دارد.

** انتقاد از نحوه صدور گواهینامه
امین چهره نگار، متقاضی 28 ساله ای است که برای بار دوم امتحان رانندگی داده و این مرتبه موفق شده است تا گواهینامه خود را بگیرد اما او از چگونگی آموزش و صدور گواهینامه راضی نیست و می گوید: ساعت های آموزش عملی از اصول و برنامه خاصی پیروی نمی کند. برخی از مربیان به گونه ای با هنرجو برخورد می کنند که گویی او از ابتدا راننده بوده است و باید پس از نشستن پشت فرمان بر همه قوانین و قواعد اشراف داشته باشد. پس از گذراندن تمام آموزش ها یک افسر چطور تشخیص می دهد که طرف مقابل راننده است یا خیر. به نظر من آنها هر چقدر هم تبحر و مهارت لازم داشته باشند، باز هم باید فرصت و اعتماد به نفس لازم را به متقاضی بدهند چون اصلا با نگاه کردن و حرکت آهسته در حدود چند صد متر نمی شود، تشخیص داد که فرد رانندگی بلد است یا خیر.

لیلا مقدسی نژاد، برای بار چندم آمده بود تا دوباره شانس خود را امتحان کند. چیزی که این هنرجو را از دیگران متمایز می کرد این بود که او با خودرو شخصی خود به محل آزمون آمده بود. او از نحوه آزمون افسران احساس نارضایتی می کند و می گوید: مگر می شود من چندبار بیایم و امتحان بدم و هر دفعه مردود بشم اگر این طور بود پس من چطور تا حالا تصادفی نکرده ام. البته او خود قبول دارد که نداشتن گواهینامه جرم محسوب می شود و خلاف قوانین رانندگی است. وی معتقد است افرادی که مثل او هستند از تجربه و مهارت لازم در رانندگی برخوردار هستند. پس دیگر مردود شدن در آزمون عملی معنایی ندارد و گرفتن آزمون ها فرمالیته هستند. باید افسرانی که صدور گواهینامه به عهده آنهاست زمان بیشتری را برای سنجش متقاضیان صرف کنند، با چند دقیقه، نمی‌توان مهارت رانندگی افراد را محک زد.

حسین رحیمی دیگر متقاضی آزمون رانندگی نیز می گوید: برای هر متقاضی آموزش 10 تا 12 جلسه کلاس شهری کم است. باید پیش از برگزاری این جلسات از متقاضیان آزمون مهارتی گرفته تا سطح آنها سنجیده شود و برای آنهایی که مقداری تبحر دارند بسته به نیازشان جلسات عملی تعیین شود. البته اگر این موضوع با حضور افسر صدور گواهینامه صورت پذیرد، خیلی بهتر است زیرا با نظارت افسر راهنمایی‌ و رانندگی در کلاس‌های آموزشی، مهارت متقاضیان بیشتر خواهد شد.

این هنرجو می گوید، بی‌توجهی به ‌آموزش فرهنگ رانندگی در روند صدور گواهینامه رانندگی از جمله معضلات این حوزه به شمار می رود. هر فردی پیش از اینکه پشت فرمان بنشیند، باید آموزش فرهنگ رانندگی ببیند. به اعتقاد او ایرانی‌ها در رانندگی بیش از ضعف آموزش‌های عملی و مهارت ‌آموزی، دچار فقر فرهنگی هستند، رانندگی به بخش مهمی از زندگی روزمره تبدیل شده است و باید در مورد فرهنگ‌سازی آن بیشتر کار شود. این فرهنگ باید در کلاس‌های آموزشی پیش از گرفتن گواهینامه آموخته شود نه در خیابان‌ها و بعد از صدور گواهینامه.

** فرجام سخن
بهترین و اصولی ترین راهکار برای کاهش تصادفات رانندگی، آموزش و فرهنگ سازی از همان سال های ورود افراد به نظام آموزشی است زیرا ذهن کودک در آن دوره مناسب ترین سن برای یادگیری است تا آموزش های لازم در ذهنش نهادینه شود. همچنین برگزاری دوره های آموزشی فرهنگ رانندگی، سخت گیری در ارایه گواهینامه رانندگی، تنبیه و جریمه رانندگان متخلف و احترام به قوانین راهنمایی و رانندگی می تواند در کاهش تصادفات و ایمنی افراد اثر گذار باشد و تاثیر شگرفی در فرهنگ صحیح رانندگی نسل آینده بگذارد.