به گزارش «پرشین خودرو»، خودروهایی كه روزانه 11 میلیون و 200 هزار لیتر سوخت اضافی مصرف می‌كنند، همان‌هایی كه مقصر درجه اول آلودگی هوای كلانشهرها هستند، خودروهایی كه تنها با خروج یك میلیون دستگاه از آنها، روزانه 2 میلیون و 800 هزار لیتر در مصرف سوخت صرفه‌جویی خواهد شد. در حالی كه از ۶ سال قبل موضوع جدی جایگزینی خودروهای فرسوده و از رده خارج كردن این گونه وسایل نقلیه موتوری در دستور كار دولت و متولیان مربوط قرار گرفته است، اما شواهد و آمار موجود حكایت از آن دارد كه طی این مدت كمتر از یك میلیون خودرو فرسوده از چرخه حمل و نقل كشور حذف شده‌اند. حالا با گذشت 6 سال از آغاز نهضت خروج خودروهای فرسوده از چرخه حمل و نقل كشور، آمارها از واقعیت تلخی حكایت دارد، این‌كه طرح خروج خودروهای فرسوده تا اینجای ماجرا موفقیتی به همراه نداشته است. در چنین شرایطی و در حالی كه طرح خروج خودروهای فرسوده با روندی كند به حركت خود ادامه می‌دهد، از گوشه و كنار اخباری به گوش می‌رسد، مبنی بر این‌كه قرار است تردد خودروهای فرسوده در پایتخت از اول تیرماه ممنوع شود. اعضای كارگروه كاهش آلودگی هوای تهران در حالی در جلسه اخیر خود برای اجرای ممنوعیت تردد خودروهای فرسوده در پایتخت از ابتدای تیرماه به توافق رسیدند كه هیچ مكانیسم و راهكاری برای این‌كه مالكان خودروهای فرسوده در فرصت باقی‌مانده باید چه كنند و چگونه نسبت به نوسازی خودروهای خود اقدام كنند، ارائه نداده‌اند. ممنوعیت تردد خودروهای فرسوده در پایتخت، هرچند شاید بتواند مسكن موقت دیگری برای پیشگیری از تداوم شرایط بحرانی آلودگی هوا در سال جاری باشد، اما مالكان خودروهای فرسوده را ـ كه به نوعی در این شهر زندگی یا به واسطه شغلشان ساعاتی در آن تردد می‌كنند ـ دچار سردرگمی كرده است. به نوشته جام جم، از سوی دیگر، برخی كارشناسان و حتی مسوولان حوزه حمل و نقل و ترافیك به صراحت تاكید می‌كنند تا زمانی كه طرح خروج خودروهای فرسوده با جدیت بیشتری دنبال نشود و روند كند جایگزینی این خودروها سرعت نگیرد، اجرای موفق و تاثیرگذار این مصوبه كه جز اعمال محدودیت و تحت فشار قرار‌دادن مالكان این خودروها كه بیشتر از قشر پایین جامعه هستند، با شكست مواجه خواهد شد. فقط یك میلیون و 600 هزار 6 سال از زمانی‌كه تصمیم گرفتند پروژه جایگزینی خودروهای فرسوده را اجرایی كنند، می‌گذرد و در طول این مدت پروژه مذكور با سرعتی لاك پشتی روند اجرایی خود را طی می‌كند. متاسفانه با وجود تمام برنامه‌ریزی‌ها و پیش‌بینی‌ها سرعت اجرای طرح جایگزینی خودروهای فرسوده، بسیار كندتر از روند برنامه چهارم توسعه شد و در نتیجه چاره‌ای برای سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی مسوول در این زمینه نماند جز این‌كه طرح جایگزینی خودروهای فرسوده را در برنامه پنجم توسعه دنبال كنند، شاید طرح مذكور در این وقت اضافه به سرانجام برسد. براساس آخرین آمار پلیس راهور تا سال 1390، یك میلیون و 600 هزار خودرو در كشور در زمره خودروهای فرسوده قرار گرفته‌اند و این در شرایطی است كه بنابر اظهارات مجریان طرح جایگزینی خودروهای فرسوده كشور، پرونده این پروژه باید تا پایان سال 1390 بسته می‌شد، اما واقعیت این است كه طرح خروج خودروهای فرسوده با وجود امیدواری مسوولان و متولیان امر در به سرانجام رساندن این پروژه به دلیل كندی مراحل اجرا از پیشرفت لازم برخوردار نیست. به این ترتیب تمدید یك ساله برنامه چهارم توسعه هم دردی از پروژه نوسازی خودروهای فرسوده كشور دوا نكرد تا روند خروج خودروهای فرسوده از چرخه حمل و نقل كشور همچنان با حركتی لاك پشتی در برنامه پنجم توسعه نیز ادامه یابد. محدودیت به شرط خروج فرسوده‌ها در حالی كه آخرین تصمیمات در جلسه كارگروه آلودگی هوای تهران از ممنوعیت تردد خودروهای فرسوده در پایتخت از ابتدای تیرماه امسال حكایت دارد و نمایندگان سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی مسوول از نیروی انتظامی و پلیس راهور می‌خواهند كه اجرای مصوبه مذكور را از تاریخ یاد شده با جدیت در كلانشهر تهران پیگیری كنند اما مسوولان پلیس راهور تهران معتقدند اگر قرار باشد پلیس از تردد خودروهای فرسوده جلوگیری كند و در مقابل شاهد خروج خودروهای فرسوده به‌میزان مورد انتظار نباشیم قطعا در این زمینه با مشكل مواجه می‌شویم و طرح از موفقیت لازم برخوردار نخواهد بود. سردار حسین رحیمی، رئیس پلیس راهور تهران البته به این نكته مهم نیز تاكید دارد كه سازمان‌های اجرایی مسوول باید هرچه سریع‌تر درخصوص جایگزینی خودروهای فرسوده به‌خصوص در پایتخت مكانیسم ویژه‌ای در نظر بگیرند تا برخورد با دارندگان خودروهای فرسوده كه بیشتر از قشر ضعیف جامعه هستند موجب بروز مشكل برای آنها نشود. عمر هیتلری برخی خودروهای فرسوده اما این فقط مسوولان پلیس راهور نیستند كه معتقدند اعمال محدودیت برای تردد خودروهای فرسوده تا زمانی كه تسهیلات مناسب برای جایگزینی خودروهای فرسوده به صاحبان آنها اختصاص نیابد راه به جایی نخواهد برد، چراكه بسیاری از متخصصان و كارشناسان حوزه حمل و نقل و ترافیك نیز به این موضوع اذعان دارند. مدیر گروه حمل و نقل و ترافیك دانشگاه پلیس كه چند سال پیش ریاست پلیس راه كشور را نیز به‌عهده داشته است، با بیان این‌كه بررسی‌ها نشان می‌دهد 13 درصد تصادفات رانندگی به دلیل نقص فنی خودروهاست كه در این میان فرسودگی و سن بالای خودروها از مهم‌ترین دلایل تصادفات به شمار می‌آید، معتقد است: سرعت كند فرآیند تعویض خودروهای فرسوده و برخی سنگ‌اندازی‌ها مانند تاخیر بانك‌ها در پرداخت وام، صاحبان این خودروها را برای شركت در طرح‌های جایگزینی دلزده می‌كند. نكته: براساس آخرین آمارهای پلیس راهور تا سال 1390 فقط یك میلیون و 600 هزار خودروی فرسوده از چرخه حمل و نقل كشور خارج شده‌اند علیرضا اسماعیلی با بیان این‌كه در كشورهای مختلف، شهروندان خودروی خود را بعد از پایان عمر مفیدش به «قبرستان خودروها» برده و خودروی نو تهیه می‌كنند، می‌گوید: در آن كشورها هم ایمنی مردم حفظ می‌شود و هم مشكل آلودگی هوا و صدا ندارند، اما متاسفانه استراتژی كشور ما در زمینه خودروهای فرسوده اصولی نیست. وی عمر مفید خودرو در دنیا را 10 سال دانسته و می‌افزاید: بعد از این بازه زمانی، افراد خودروی خود را تعویض می‌كنند، اما در ایران این زمان بسیار بالاست و عمر بسیاری از خودروهای ما بویژه كامیون‌ها با عمر هیتلر برابری می‌كند. وی عمر در نظر گرفته شده برای تعویض خودرو در كشورمان را بسیار بالا دانسته و تصریح می‌كند: عملا شاهد خروج خودروهایی هستیم كه 20 تا 30 سال از عمرشان می‌گذرد، در حالی كه در كشورهایی كه هم جاده‌های مناسب و هم خودروهای استاندارد دارند، عمر مفید خودرو تنها 10 سال است. سرگردانی تاكسیداران بین اختلاف خودروسازان و پلیس طرح ممنوعیت تردد خودروهای فرسوده در حالی قرار است بزودی در كلانشهر تهران به اجرا درآید كه از گوشه و كنار شنیده می‌شود آن سوی ماجرا، وجود برخی مشكلات و ناهماهنگی‌ها، گره اجرای طرح جایگزینی خودروهای فرسوده و از جمله تاكسی‌های قدیمی و فرسوده شهرمان را هر روز كورتر می‌كند. 1000 راننده تاكسی در تهران كه در طرح جایگزینی تاكسی‌های فرسوده‌شان شركت كرده‌اند، مدت‌هاست سرگردان شده‌اند. یك راننده تاكسی با 27 سال سابقه كار، چند ماهی است با شركت در طرح جایگزینی تاكسی‌های فرسوده، خودروی فرسوده‌اش را به امید گرفتن تاكسی نو از دست داده است و حالا به دلیل تاخیری كه در تحویل تاكسی‌های نو ایجاد شده، مدت‌هاست بیكار شده و برای تامین هزینه‌های خانواده‌اش با مشكلات جدی مواجه شده است. وی با تاكید بر این‌كه نه‌فقط مشكل او بلكه مشكل دست‌كم 1000 راننده تاكسی دیگر هم است، از مسوولان راهنمایی و رانندگی و شركت خودروساز طرف قرارداد با تاكسیرانی می‌خواهد كه فكری به حال این دغدغه رانندگان تاكسی كنند. این راننده تاكسی برایمان تعریف می‌كند كه چطور تا چند ماه پیش با همین تاكسی قراضه مخارج زندگی، اجاره خانه و هزینه تحصیل فرزند دانشجویش را تامین می‌كرده، اما از وقتی در طرح جایگزینی تاكسی‌های فرسوده شركت كرده و تاكسی‌اش اسقاط شده است، دیگر هیچ منبع درآمدی برای تامین هزینه‌های زندگی خانواده‌اش ندارد. او می‌گوید: اگر می‌دانستیم فاصله تحویل گرفتن تاكسی‌های نو، ماه‌ها به طول می‌انجامد، هیچ وقت حاضر نمی‌شدیم تنها منبع درآمد خانواده‌مان را از دست بدهیم. داستان اختلاف شركت ایران‌خودرو و راهنمایی و رانندگی بر سر شماره‌گذاری خودروهای نو اتفاق جدیدی نیست. گویا راهنمایی و رانندگی و موسسه استاندارد از شركت خودروساز خواسته‌اند برای ارتقای ایمنی خودروهای تولیدی خود، یك ایربگ روی فرمان و یك ایربگ نیز روی داشبورت نصب كند، اما از آنجا كه این كار برای خودروساز مذكور صرفه اقتصادی ندارد، حاضر به انجام آن نیست و راهنمایی و رانندگی نیز تاكید می‌كند تا زمانی كه هر دو ایربگ روی این خودروها نصب نشود، از شماره‌گذاری این خودروها خبری نخواهد بود. به این ترتیب باز هم این رانندگان تاكسی هستند كه باید تاوان اختلاف نظرهای مسوولان را بپردازند؛ هرچند در این میان تاكید پلیس راهور بر عدم شماره‌گذاری خودروهای ناایمن منطقی به نظر می‌رسد، اما باز هم ضروری است مسوولان سازمان‌های متولی در طرح جایگزینی تاكسی‌های فرسوده بیش از این رانندگان تاكسی را در سرگردانی قرار نداده و هرچه سریع‌تر برای حل این مشكل چاره‌ای بیندیشند. این پرونده بسته می‌شود؟ بنابر اظهارات مجریان طرح جایگزینی خودروهای فرسوده كشور، پرونده این پروژه باید تا سال 1390 بسته می‌شد و این در حالی است كه به نظر می‌رسد طرح خروج خودروهای فرسوده با وجود امیدواری مسوولان و متولیان امر در به سرانجام رساندن این پروژه به دلیل كندی مراحل اجرا از پیشرفت لازم برخوردار نیست و اگر شرایط فعلی تغییر نكرده و شوكی كه طرح جایگزینی خودروهای فرسوده به آن نیاز دارد، اتفاق نیفتد و هماهنگی و قاطعیت لازم میان سازمان‌ها و دستگاه‌های مرتبط و مسوول از جمله شركت‌های خودروساز، ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت كشور، وزارت صنایع، وزارت كشور، راهنمایی و رانندگی و... در كنار سرعت بخشیدن به اجرای طرح محقق نشود، بعید به نظر می‌رسد پرونده طرح جایگزینی خودروهای فرسوده كشور به این زودی‌ها به سرانجام برسد. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد اجرای طرح‌هایی كه صرفا تاكید بر اعمال محدودیت و ممنوعیت تردد این خودروها دارد؛ در حالی كه مسوولان هیچ راهكار عملی قابل اعتمادی پیش پای مالكان این خودروها نگذاشته‌اند، راه به جایی نخواهد برد و این طرح را به اقدامی ناكارآمد تبدیل خواهد كرد كه شكست آن نیز دور از انتظار نیست.