کد خبر 20851
۲۲ اسفند ۱۳۹۱ - ۱۰:۳۶
ریشه یابی افزایش قیمت خودرو

پرشین خودرو: صنعت خودرو سازی به جای افزایش شاخص های کمی باید در فکر افزایش کیفیت محصولات تولیدی، به منظور رقابت در بازارهای بین المللی باشند.

به گزارش «پرشین خودرو»، اولین قدم در جهت آزادسازی و افزایش رقابت در صنعت خودرو می تواند کاهش مرحله به مرحله تعرفه خودروهای وارداتی باشد. مقدمه صنعت خودروسازی در ایران به علت برخورداری از تکنولوژی پیشرفته، حجم بالای تولید و همچنین سهم بالایی که از اشتغال کشور دارد یک صنعت پایه تلقی می گردد، به طوری که از لحاظ درآمدی، 20 درصد از سهم 100 شرکت برتر ایران صنایع خودروسازی است. همچنین این صنعت به طور مستقیم برای 500 هزار نفر اشتغال ایجاد کرده است. این صنعت که در نوع خود در خور توجه است، پس از صنعت نفت فعال ترین صنعت ایران است. اواخر دهه 40 سرآغاز فعالیت صنعت خودروسازی در ایران تلقی می گردد که همزمان با تولید اولین خودرو ساخته شده در ایران بود. صنعت خودروسازی ایران فعالیت خود را با شرکت های خودروسازی کشورهای آسیای جنوب شرقی مانند ژاپن شروع کرد. اما علیرغم اینکه این حرفه مورد توجه نظام حاکم بود، در ابتدا به علت وابستگی خارجی کارآمدی آنچنانی را نشان نداد، به نحوی که این صنعت به مونتاژ خودرو تحت نظارت کارشناسان غربی خلاصه می شد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با وجود اعمال تحریم های گوناگونی که صنایع پایه را هدف قرار داده بودند، تولید خودرو هم از لحاظ تنوع وهم از لحاظ تولید افزایش یافت. صنعت خودروسازی بعد از انقلاب، در بین سایر صنایع بیشترین رشد را به خود اختصاص داده است. در طول سال-های 1376-1386، این صنعت رشد 445 درصدی را نشان می دهد. در طول سالهای 1386-1387 به ازای هر 17/7 نفر یک ماشین تولید شده است، در صورتی که این رقم برای سال های 1379-1380، 8/16 نفر به ازای هر ماشین تولیدی را نشان می دهد، این آمار افزایش بالای سرانه خودرو در کشور را نشان می دهد. از سوی دیگر، بر اساس آمار انجمن جهانی خودروسازی، ایران با تولید یک میلیون و 648 هزار و 505 دستگاه انواع خودرو در سال 2011 موفق به کسب رتبه 13 جهان از نظر حجم تولید خودرو و همچنین موفق به کسب رتبه 13 جهان از نظر حجم تولید شده است. جدول 1- آمار تولید خودروهای داخلی در سال های مختلف
2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001
1,146,269 1,101,608 1,003,720 898,721 750,456 532,350 380,500 297,580

                                        ماخذ: آمار ماهیانه تولید خودرو ساپکو

اما داستان این صنعت به اینجا ختم نمی شود، در اوایل دهه 70 هجری شمسی، این صنعت به سمت مونتاژ خودروهای کشورهای اروپایی و جنوب شرق آسیا (به خصوص فرانسه وکره) تغییر جهت داد. اگرچه در ابتدا اینگونه برنامه ریزی شده بود که این صنعت به سمت بومی سازی گام بردارد اما رشد هرچه بیشتر خودروهای مونتاژ شده در دوره های بعد، هیچ سنخیتی با توسعه علم و دانش بومی این صنعت نداشت. به گونه ای که به عقیده بسیاری کارشناسان و صاحب نظران برای تولید خودرویی که تماما در داخل تولید گردد و علاوه بر داشتن استانداردهای روز دنیا از قدرت رقابت بین المللی و بازار پسندی بالایی برخوردار باشد، باید راه زیادی را پیمود. افزایش قیمت خودرو با تشدید تحریم های غرب علیه ایران و به تبع آن افزایش نرخ ارز، در طول چند ماه اخیر شاهد افزایش قیمت کالاهای مختلف در بازار هستیم. در این میان افزایش نسبتا بالای قیمت خودرو بیش از همه ذهن مردم را به خود جلب کرده است. حال این سوال پیش می آید که چه عواملی در افزایش خودرو علی -الخصوص در طول این مدت تاثیرگذار بوده است؟ با داغتر شدن بازار خودرو در طول مدت اخیر دلایل مختلفی برای افزایش قیمت از زبان افراد مختلف بخصوص مدیران این صنعت بیان شده است، که در ادامه به چند مورد آن اشاره خواهد شد. بیشتر موارد ذکر شده حول موضوع تحریم های جدید غرب علیه ایران است. این مسئله با تاثیری که بر بازار ارز گذاشته است، به عنوانی یکی از دلایل اصلی افزایش قیمت خودرو مدنظر مورد تاکید قرار گرفته شده است. از دیگر عواملی که برای افزایش قیمت خودرو بیان شده است، می توان به افزایش قیمت فولاد، افزایش هزینه گشایش اعتبار، نرسیدن به موقع قطعات و عوامل داخلی اشاره کرد. البته ذکر این مورد ضروری است که بر اساس اصول اقتصاد نئوکلاسیک نرخ ارز یکی از متغیرهایی است که بر قیمت های داخلی در هر شرایطی تاثیرگذار است، اما میزان و نحوه تاثیر آن متفاوت است. به عنوان مثال هرچقدر میزان خودکفایی در یک صنعت بیشتر باشد، از این جهت که محصول تولیدی داخل با قیمت کمتر صادر می گردد، قدرت رقابتی بیشتری در بازار پیدا خواهد کرد و در نهایت باعث شکوفایی آن صنعت خواهد شد. اما در بازار خودروی ایران نتایج متفاوتی مشاهده گردید. به گونه ای که با افزایش قیمت دلار، قیمت خودرو شدیدا افزایش یافت. جدول 2- تفاوت قیمت فعلی و قبلی خودرو

قیمت قبلی
قیمت فعلی درصد تغییر
پراید SX 10500000 17200000 63,81
پراید SL 9900000 16300000 65,15
ماکسیما 58990000 105000000 78,00
تندر E1 1530100 32500000 112,40
تندر E2 17540000 36000000 105,25
سمند SE 14858000 21800000 46,72
سمند LX 17242000 25500000 47,89
پژو 206  تیپ 2 1748100 32000000 83,06
پژو  206 تیپ 6 20812000 42500000 104,21
پارس سال 20481000 30000000 46,48
پارس ELX 23194000 37000000 59,52

                                         ماخذ: تابناک و قیمت روزانه قیمت خودرو خبرگزاری فارس

به منظور مقایسه قیمت خودرو در طول این مدت، در جدول (2) قیمت چند خودرو داخلی به صورت نمونه آورده شده است. آمار این جدول حاکی از افزایش 100 درصدی و حتی بیشتر در قیمت بعضی از محصولات است. حال سوالی که پیش می آید آنست که افزایش یکباره و سریع قیمت خودرو تنها ناشی از عواملی است که به آنها اشاره شد؟ با وجودی که، بیش از 70 درصد محصولات تولیدی خودروسازان در کشور سابقه سی-ساله دارند و فرآیند تولید این محصولات در کشور کاملا نهادینه شده است، آیا باز هم باید مقصر اصلی افزایش قیمت خودرو را تحریم ها و افزایش نرخ ارز دانست؟ با وجود آنکه در طی سی سال گذشته اکثر تجهیزات وتکنولوژی مورد نیاز شرکت های خودرو سازی کشور وارد و در داخل به تولید رسیده است، بنابراین افزایش قیمت ارتباطی با تحریم و محدودیت های ارزی ندارد، هرچند که تحریم کار را کمی سخت کرده است. بر اساس آنچه گفته شد، نتیجه می گیریم علاوه بر عوامل گفته شده، عامل دیگری وجود دارد که بیش از عوامل دیگری که به آنها اشاره شد، بر این صنعت تاثیرگذار است. این عامل را باید درون صنعت خودروسازی کشور جستجوکرد، عاملی که باعث شده است که هنوز بعد از گذشت نیم قرن هیچ اراده ای در استقلال این صنعت مشاهده نگردد. بدون شک عدم دستیابی این صنعت به استقلال واقعی با وجود حمایتهای مستقیم و غیرمستقیم دولتی را می توان در ضعف مدیریت این صنعت یافت. صنعتی که در ابتدا برنامه ریزی شده بود 5 تا 10 سال پس از شروع به کار مستقل گردد هنوز بعد از گذشت سال ها دست به دامان حمایت برای سرپا ماندن است. ضعف وابستگی در این صنعت را تنها در مواقعی همچون افزایش نرخ ارز می توان حس کرد. با وجود تلاطم ها و تحریم های 30 ساله علیه ایران، هنوز مدیران این صنعت برنامه ای برای قطع وابستگی این صنعت و مدیریت بحران های پیش رو ندارند و به بهانه هر رویدادی اقدام به افزایش حساب نشده قیمت می-کنند. با توجه به پیشینه این صنعت، دور از اغراق نیست اگر بگوئیم برنامه های این صنعت برای مدیریت بحران به افزایش قیمت محصول تولیدی و یا درخواست وام های کلان، محدود می گردد. سیاست های نادرست اعمال شده توسط مدیران این صنعت همچون کاهش عرضه محصول، علاوه بر افزایش قیمت باعث شکل-گیری بازار سیاه و در نهایت افزایش کاذب قیمت خودرو شده است، که سود این امر تنها به جیب دلالان خواهد رفت. آن گونه که به نظر می رسد در حال حاضر اصلی ترین مزیتی که صنعت خودرو برای کشور دارد، سطح اشتغالی است که به شکل مستقیم و غیر مستقیم در کشور ایجاد کرده. اما ذکر این نکته ضروری است که در کشور بخش های اقتصادی دیگری همچون کشاورزی و صنایع وابسته به آن در کشور با ظرفیت بالای ارزآوری و اشتغال زایی وجود دارد که اگر هزینه های صرف شده در صنعت خودرو به سمت آنها هدایت می-یافت، بازدهی بالاتری عاید کشور می شد. همانگونه که اشاره شد، حمایتهای دولتی به صورت مستقیم از قبیل تسهیلات مالی کلان و غیر مستقیم، با اعمال تعرفه های بالای واردات خودرو همواره به این صنعت اختصاص یافته است. اعمال تعرفه بالا بر خودروهای وارداتی، زمینه را برای افزایش انحصار در این صنعت فراهم کرده است. بدون شک، انحصار در هر صنعتی علاوه بر کاهش رفاه مصرف کننده، رشد کیفی محصولات تولیدی آن را در بلندمدت محدود خواهد کرد. به عنوان مثال با افزایش نرخ ارز، خودروسازان با قدرت انحصاری که دارند و بدون هیچ واهمه ای از کاهش تقاضا برای خودروهای تولیدی، قیمت فروش را حتی بیش از 2 برابر افزایش دادند، از سوی دیگر با کاهش میزان عرضه نهایتا زمینه را برای افزایش قیمت مهیا کردند. حال اگر حمایت های این صنعت با بررسی بیشتری صورت می گرفت، علاوه بر تخصیص بخشی از این حمایتها به بخش های دیگر اقتصادی از جمله کشاورزی –که مزیت بالاتری در آن وجود دارد- بدون شک کیفیت محصولات این صنعت نیز افزایش می-یافت. به گونه ای که علاوه بر کاهش مرگ و میرناشی از تصادف و آلودگی هوا، صنعت خودروسازی ایران می-توانست جایگاه واقعی خود را در عرصه بین الملل بیابد. شکی نیست صنعت خودرو یک صنعت مادر و پایه در کشور محسوب می شود و فارغ از منشا مشکلات این صنعت، باید پذیرفت که این مشکلات هزینه گزافی بر جامعه خواهد داشت. لذا عدم توجه به این صنعت در شرایط حاضر به زیان کشور خواهد بود اما باید این حمایت ها به صورت مدیریت شده صورت گیرد. این حمایت ها می تواند در هر مرحله به صورت جزئی و بر اساس اثرات مثبت و منفی آن سنجیده شود و با توجه به هزینه فرصت هر گزینه این حمایت ها اعمال گردد. از سوی دیگر، صنعتی پایه همچون صنعت خودرو ایران نیازمند مدیریت همه جانبه و کارآمد بر تمام جنبه های آن است، مدیریتی که با بررسی کامل و تدوین اهداف، مزیت از دست رفته این صنعت را بازگرداند، به گونه ای که علاوه بر افزایش خودکفایی و قطع حمایت های دولتی بتواند به عنوان صنعتی ارز آور که محصولات آن قابل رقابت در بازارهای بین المللی است تبدیل گردد. همچنین در آینده نزدیک باید مدیران این صنعت به جای افزایش شاخص های کمی بدون توجه به عوارض آن در فکر افزایش کیفیت محصولات تولیدی به منظور رقابت در بازارهای بین المللی باشند. اولین قدم در جهت آزادسازی و افزایش رقابت در صنعت خودرو می تواند کاهش مرحله به مرحله تعرفه خودروهای وارداتی باشد. در واقع با آزادسازی قیمت و کاهش تعرفه وارداتی خودرو، علاوه بر اینکه حقوق مصرف کننده داخلی رعایت خواهد شد می تواند باعث افزایش رقابت وکیفیت در این صنعت گردد. *امید زمانی، پژوهشگر حوزه اقتصاد
کد خبر 20851

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha