به گزارش «پرشین خودرو»، شاید بتوان شاه بیت توسعه در صنعت خودرو را تولید خودرو ملی قلمداد كرد، روندی كه طی دو سال اخیر با عرضه دومین خودرو ملی در گروه صنعتی ایران خودرو و نخستین خودرو ملی در سایپا تداوم یافت. جدای از مباحث مطرح در زمینه كم و كیف ساخت خودرو ملی، اعمال تحریم های اقتصادی علیه كشورمان طی چند سال اخیر، بهترین گزینه برای راستی آزمایی خودكفایی در تولید و عرضه خودرو با قیمت و كیفیت مناسب بوده است. گرچه نمی توان منكر پیشرفتهای صنعت خودرو در زمینه طراحی و ساخت پلت فرم و یا موتور ملی شد اما تشدید تحریم ها و مشكلات پولی و بانكی كه میتوانست فرصتی برای رشد واقعی صنعت خودرو در چارچوب اقتصاد مقاومتی باشد، كاستی های خودروسازان داخلی را به رخ كشید. به نحوی كه با كاهش 30 تا 50 درصدی تیراژ تولید خودروهای داخلی طی سال جاری و كاهش شدید عرضه، هیچ یك از وعده های دستاندركاران بخش صنعت برای بهبود كیفیت و تنظیم بازار خودرو محقق نشد. این شرایط موجب شده تا از یك سو مردم با گرانی برخی انواع خودروهای وطنی تاوان ناكارآمدی شركتهای خودروسازی را پرداخت كرده و از سوی دیگر ادعای خودكفایی در ساخت بسیاری از خودروها با تعطیلی یا كاهش شدید ظرفیت خطوط تولید خودروهای خانواده پژو به چالش كشیده شود. به گزارش مشرق، در واقع تنگتر شدن حلقه تحریم های اقتصادی، ضعف خودروسازان داخلی برای سرمایه گذاری در بخش تحقیق و توسعه و فاصله گرفتن از مونتاژكاری را بیشتر نمایان ساخت. اگر ادعای خودروسازان و متولیان بخش صنعت در زمینه خودكفایی 95 درصدی در ساخت پژو 206 یا خودروهای ملی سمند، رانا و تیبا واقعی بود اكنون بهترین فرصت برای افزایش عرضه این محصولات، مقابله با تحریم ها و تامین نیاز بازار داخلی بود، اما نوسان شدید قیمت و عرضه خودرو، انباشت تعهدات معوق خودروسازان و سرگردانی مشتریان خودرو بیانگر فرصتهای از دست رفته در صنایع خودروسازی كشور است غفلتی كه بهای آن را مردم با خرید محصولات بی كیفیت با قیمت چند برابر بیشتر می پردازند. عدم تخصیص ارز مبادله ای و كاهش شدید تیراژ تولید زمینه پرداخت هزینه بحران خودروسازان داخلی از جیب مردم را فراهم كرده است. كمبود نقدینگی، افزایش نرخ ارز و بهره وری پایین شرایطی را موجب شده كه امسال شركتهای خودروسازی داخلی افزایش پیش فروش خودروهای تولیدنشده و تامین نقدینگی از جیب مردم را به عنوان راهكار خروج موقتی از بحران كنونی در پیش گیرند. این در حالی است كه افزایش عرضه، تنظیم بازار، بهبود كیفیت خودرو، پرداخت مطالبات قطعه سازان و كاهش فاصله قیمتی خودرو در حاشیه بازار و شركت های خودروسازی از جمله پیش شرط هایی است كه چند ماه پیش وزارت صنعت معدن و تجارت برای موافقت با افزایش رسمی قیمت خودروهای ساخت داخل اعلام كرد، اما برخورد انفعالی شورای سیاستگذاری خودرو با افزایش بی رویه قیمتها، عرضه قطره چكانی خودرو، تداوم مطالبات معوق قطعه سازان، كمبود نقدینگی و مشكلات تامین مواد اولیه تولید قطعات ازجمله واقعیتهای موجود تولید و عرضه خودرو در كشورمان است. كاهش تولید و گرانی خودرو با وجود موافقت سازمان حمایت با افزایش رسمی قیمت خودرو، پس از گرانی خودروهای وارداتی طی چند هفته اخیر، خودروسازان داخلی نیز با توقف عرضه به افزایش قیمت خودرو در حاشیه بازار دامن زدند. پس از آن كه سازمان حمایت با آزادسازی قیمت خودروهای بالای 45 میلیون تومان مانند مگان و افزایش چندباره قیمت تندر90 موافقت كرد، زمینه گرانی بیشتر این خودروها در بازار فراهم شد به نحوی كه با افزایش رسمی قیمت تندر90 پارس خودرو به 23 میلیون و 67 هزار تومان، اكنون قیمت این محصول در بازار به 27 میلیون تومان رسیده است. رشد بی رویه قیمت خودرو در حالی صورت می گیرد كه وزیر صنعت همچنان از تلاش برای رفع مشكل نقدینگی شركتهای خودروسازی خبر میدهد اما بررسی وعده های خودروسازان برای افزایش تولید و عرضه برخی خودروها مانند تندر 90 بیانگر تاثیر ناتوانی خودروسازان در رشد تولید بر افزایش قیمتهاست. بررسی قیمت خودرو در شركتهای خودروسازی داخلی و قیمتهای حاشیه بازار در دی ماه 89 نسبت به مدت مشابه امسال بیانگر رشد متوسط 87 درصدی قیمتها است. در واقع از یك سو افزایش رسمی قیمت خودروهای ساخت داخل در چند مرحله توسط شورای سیاستگذاری خودرو بر اثر فشار خودروسازان و كاهش شدید عرضه خودرو توسط شركتهای خودروسازی با توقف عرضه در نمایندگیهای رسمی فروش، فروش اینترنتی و پیش فروش محدود برخی انواع خودروها شرایطی را فراهم كرده است كه حباب قیمتی بازار خودرو روز به روز بیشتر رشد كرده و مصرف كنندگان برای خرید یا حتی دستیابی به قیمت واقعی خودروهای داخلی سرگردان شوند. شاید بتوان محصولات خانواده پژو از جمله 206 را كه ایران خودرو مدعی ساخت داخل بیش از 90 درصدی قطعات آن را دارد نمونه ای از تاثیر خودروسازان بر افزایش قیمتها قلمداد كرد. اكنون عرضه محصولات خانواده پژو به فروش پژو 405 آن هم در حجم بسیار محدود منحصر شده و خبری از عرضه سایر انواع محصولات این گروه به ویژه در تیپ های 2 تا 9 نیست. در واقع قیمت محصولات گروه پژو پس از بالا گرفتن مناقشه تامین قطعات توسط پژوی فرانسه رشد بی رویه ای داشته است. این موضوع در سایر خودروهای تولید مشترك یا مونتاژ كامل مانند سوزكی گراند ویتارا، مگان، تندر90 و انواع محصولات دنده اتوماتیك بیشتر مشهود بوده است و رشد بیرویه قیمتها دلالی و واسطه گری در بازار خودرو را تشدید كرده است. جایی كه خودكفایی رنگ باخت خودروسازان در حالی طی سالهای گذشته ادعای بومی سازی 100 درصدی برخی خودروهای تولیدی خود را مطرح می کردند و از تاثیرپذیری حداقلی تولید این محصولات با توجه به درصد بالای بومی سازی قطعات خبر می دادند كه افزایش شدید قیمت این خودروها در یک سال اخیر به بهانه تحریم ها و دشواری واردات قطعات، بیانگر واقعیت های دیگری است. به عنوان مثال، ادعای ساخت قطعات پژو 206 در حالی توسط مسئولان ایران خودرو مطرح میشود كه نبود برخی قطعات موجب جایگزینی خط تولید این خودرو با دومین خودرو ملی یعنی رانا شده و پیش فروش این خودرو نیز جز افزودن به حجم تعهدات معوق خودروسازان نتیجه ای در بر نداشته است. این در حالی است كه در نیمه نخست امسال بسیاری از تولیدكنندگان داخلی قطعات پژو 206 كاهش شدید ظرفیت و تعدیل نیرو به دلیل انباشت مطالبات از خودروسازان و مشكلات تامین مواد اولیه تولید قطعات را اعلام كرده اند. در واقع ادعای داخلی سازی در شرایطی مطرح می شد كه قطعه سازان داخلی برای تامین مواد اولیه تولید كه پس از افزایش نرخ ارز بسیار گران و كمیاب شده بود، نیازمند واردات بودند و دور باطل وابستگی به قطعات محصولات پژو از خودروسازان به قطعه سازان منتقل شده بود. گرچه هنوز هم تامین برخی قطعات سیستم سوخت رسانی مانند سیستم انژکتور به خصوص کامپیوتر موتور و سنسورهای این خودرو كاملا وارداتی بود. این شرایط موجب شد تا تل انبار شدن خودروهای در انتظار قطعه در خطوط تولید ایران خودرو و سایپا كاهش تیراژ تولید، عرضه قطره چكانی و افزایش بی رویه قیمتها را به همراه داشته باشد. پس از متوقف شدن تولید تندر 90 دوگانه سوز وعده خودروسازان برای تولید و عرضه نوع اتوماتیك این خودرو نیز به سرعت رنگ باخت و تازهترین خبرها از مشكلات تامین قطعات خودروهای اتوماتیك و بحران خودرو سازان در این زمینه حكایت دارد. آمارها سخن می گویند بنابر آمار اخیر انجمن خودرو سازان ایران تولید خودروی تندر 90 ایران خودرو در آبان ماه امسال سه هزار و 560 دستگاه بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته که سه هزار و 771 دستگاه تولید شده، کاهش 6 درصدی را نشان می دهد. اما مسئولان ایران خودرو در خصوص علت کاهش تولید تندر 90 تنها به ذکر این نکته بسنده کردهاند که ایران خودرو نمی تواند پاسخگوی دلیل کاهش تولید باشد. این آمار همچنین از كاهش شدید تولید در سایر سایت های تولید ایرانخودرو حكایت دارد به نحوی كه تولید خودرو در ایران خودرو خراسان طی 8 ماهه امسال 54 هزار و 191 دستگاه بوده كه نسبت به مدت مشابه سال گذشته که 83 هزار و 724 دستگاه خودرو تولید شده، کاهش 3/35 درصدی را نشان می دهد. افزایش قیمت انواع خودروها مانند پژو 206 و پراید در حالی ادامه دارد كه به گفته خودروسازان بیش از 90درصد پژو 206 و حدود 95 درصد قطعات پراید توسط قطعهسازان داخلی تولید میشد اما علیرغم این ادعاها نبض حیاتی هر دو خودرو یعنی سیستم سوخت رسانی، وارداتی بود و بدون این قطعات نیز خودرو روشن نمی شود که راهی بازار شده تا خودروسازان بتوانند با افزایش عرضه قیمتها را كاهش دهند. گرچه پس از افزایش قیمت پژو 206 و پراید، هنوز خودروهایی مانند سمند، تندر 90 و پژو 405 با افزایش قیمت کمتری مواجه بودند اما باز هم عدم تحویل قطعات برای موتور ایرانی- آلمانی سمند EF7 توسط تولیدکنندگان آلمانی مشکلساز شد و تلاش خودروسازان برای تداوم تولید با قطعات چینی و هندی نیز كارساز نشد. از سوی دیگر مشکلات قطعه سازان برای تهیه مواد اولیه و بحران مالی سالهای قبل که حالا تشدید هم شده بود، باعث شد تا ابتدا تولید خودرو در تیر ماه امسال کاهش 36 و در آبان ماه کاهش 45 درصدی را تجربه كند و بنابر اذعان برخی متولیان صنعت خودرو امسال رسیدن به تولید یک میلیون دستگاه خودرو دور از ذهن به نظر میرسد. اثرات خصوصی سازی عامل دیگر بحران در خودروسازان، انجام به اصطلاح خصوصی سازی در شرکتهای خودروسازی است. طی دو سال اخیر، با عرضه سهام مدیریتی این دو شرکت، افراد نزدیک به دولت که در این دو شرکت، نفوذ بالایی دارند تلاش کردند تا تحت عنوان تعاونی کارگران ایران خودرو و سایپا سهام دولت در این دو شرکت را خریداری کنند. از آنجا که تعاونی های این دو شرکت عملا نقدینگی لازم برای تامین چند هزار میلیارد تومان پول خصوصی سازی را نداشت، مدیریت این دو شرکت از نقدینگی و درآمد خود برای خرید سهام دولت بهره بردند. این موضوع سبب شد تا ایران خودرو و سایپا برای پرداخت مطالبات قطعه سازان با کمبود نقدینگی مواجه شوند و سپس تا مدتی این مشکل را با واردات قطعات ارزان قیمت هندی و چینی جبران کردند. اما از ابتدای امسال با مشکل شدن مراودات تجاری و بانکی و کاهش واردات قطعه، عملا خودروسازان با بحران قطعه روبرو شدند. منتظر گزارشی از تبعات خصوصی سازی در شرکت سایپا باشید. جدول / مقایسه قیمت خودروهای داخلی در دی ماه 1389 با دی ماه 1391 (قیمت‌ها به میلیون تومان)