به گزارش «پرشین خودرو»، این را مشاور زیست محیطی شهردار تهران می‌گوید كه ناامیدانه معتقد است برای پشت سر گذاشتن بحران آلودگی هوا دیگر از دست زمینی‌ها كاری ساخته نیست و باید نگاه‌ها رو به آسمان باشد. وحید نوروزی، وضع بحرانی امروز آلودگی هوای پایتخت را نتیجه بی‌توجهی به طرح جامع كاهش آلودگی هوا می‌داند كه 17 سال پیش تصویب شد و حالا زخمی و نیمه كاره به حال خود رها شده است. او كه از اعضای كارگروه كاهش آلودگی هوای تهران هم هست، از این‌كه صنایع آلاینده حتی در آلوده‌ترین روزها هم تن به تعطیلی نمی‌دهند، دل پری دارد، از نامه محرمانه خودروسازان به وزیر كه در آن خواسته‌اند مصوبه تولید خودروهای داخلی با استاندارد یورو 4 لغو شود و از بی تفاوتی سازمان محیط زیست نسبت به پنج ساله شدن معافیت خودروها از معاینه فنی كه ضربه سنگینی به آلودگی هوای تهران زده است. او معتقد است قوانین زیست محیطی همیشه یك گام از اجرا عقب‌تر است و خیلی هایشان فقط در حد توصیه نامه‌هایی است كه ضمانت اجرایی ندارد. نوروزی به جام جم می‌گوید اجرای طرح‌هایی مانند تعطیلی شهر و زوج و فرد كردن خودروها كه در شرایط اضطرار آلودگی هوا به اجرا گذاشته می‌شود، فقط به مردم فشار می‌آورد، اما وقتی پای سازمان‌هایی كه به مسوولیت‌شان در این خصوص عمل نمی‌كنند به میان می‌آید، خیلی از این مصوبات ضمانت اجرایی ندارد و چشم‌ها به روی كم كاری‌ها بسته می‌شود. ظاهرا گفته‌های سال گذشته‌تان تعبیر شد، حالا شهرمان ماه‌هاست در شرایط بحرانی آلودگی هوا دست و پا می‌زند بدون این‌كه از دست كسی كاری بربیاید. واقعا چرا به اینجا رسیدیم؟ بله، یادم می‌آید سال گذشته هم كه با هم گفت‌وگویی داشتیم بنده تاكید كردم اگر به همین روال پیش برویم، وضعیت نه تنها بهتر نخواهد شد، بلكه بدتر نیز خواهد شد و پاییز و زمستان امسال دیدید كه این اتفاق هم افتاد. برنامه جامع كاهش آلودگی هوای تهران كه یك برنامه 10 ساله بود از سال 79 تا 89 قرار بود وضعیت هوای تهران را به شرایط استاندارد برساند، اما چون مدیریت سازمان محیط زیست عوض شد و رییس بعدی سازمان كه از اواسط برنامه مدیریت سازمان را بر عهده گرفته بود اعتقادی به اجرای چنین برنامه‌ای نداشت و اعلام كرد اصلا معنایی ندارد كه درباره موضوع آلودگی هوای شهری مانند تهران سازمان محیط زیست كشور درگیر شود و این مشكل باید در حد استانداری مدیریت شود. این شرایط موجب شد كه برنامه جامع نیمه كاره رها شود و در نتیجه به قول آقای شاعری، معاون محیط زیست انسانی سازمان محیط زیست در خوشبینانه‌ترین حالت فقط 50 درصد برنامه جامع كاهش آلودگی هوا اجرا شد. خودروسازان از این آشفتگی و بی‌برنامگی استفاده كردند و در شرایطی كه قرار بود سال 89 استاندارد (یورو 3) را پاس كنند عملا آن را رها كردند و در سال 88 نیز كه باید سازمان متولی كیفیت سوخت را به (یورو 3) ارتقا می‌داد چون هر دو سازمان دیدند كسی پیگیر این موضوع نیست تا آنها را به خاطر كوتاهی‌شان بازخواست كند، این موضوع را نیمه كاره رها كردند. قاعدتا در سال 89 كه (یورو3) را خودروسازان رها كردند و با همین استاندارد (یورو2) قدیمی خودروهای خود را تولید می‌كردند همان زمانی بود كه روزهای متوالی در پایتخت با هوایی آلوده سپری می‌شد و بزرگ‌ترین ضرر ارتقا پیدا نكردن استاندارد (یورو 2) به (یورو 3) ورود حجم وسیعی از آلاینده بنزن به هوای شهر تهران بود كه اقدام یكی از كارخانجات بزرگ خودروساز داخلی كه حذف قطعه كنیستر از خودروهای تولیدی اش بود به این وضعیت ناگوار دامن زد. این مقدمه تلخی بر برنامه جامع ده كاهش آلودگی هوا كه عاقبت در سال 89 دوره آن تمام شد، یك برنامه به هم ریخته، زخمی و از هم پاشیده. سال 89 و 90 تهران بدون برنامه جامعی برای كاهش آلودگی هوا بود تا این‌كه اواخر سال 90 مجددا سازمان محیط زیست دست به كار شد و برنامه جامعی برای آلودگی هوای هشت كلانشهر به تصویب هیات وزیران رسید و اسفند 90 ابلاغ شد و تازه از آن تاریخ تهران دوباره دارای برنامه شد. این برنامه پنج ساله برنامه‌ای است با 22 بند و چند تبصره كه تكالیفی را بر عهده ارگان‌های دولتی گذاشته اما وظایف آنها را تفكیك نكرده و در بسیاری مواقع نیز كلی‌گویی كرده كه باعث شده عنوان یك برنامه جامع را از دست بدهد و این‌ها از مهم‌ترین نقاط ضعف این برنامه است. تعطیلی شهر و اجرای سراسری طرح زوج و فرد خودروها شاید دم دستی ترین راهكارهایی باشد كه طی چند سال اخیر با تشدید آلودگی هوا به اجرا گذاشته می‌شود، اما انگار این طرح‌ها هم دیگر تاثیر خود را از دست داده، واقعا تمام راهكارهای قابل اجرا در شرایط اضطرار آلودگی هوا در همین دو مورد خلاصه می‌شود؟ بارها تاكید كرده‌ایم كه طرح‌هایی مانند تعطیلی شهر و یا اجرای سراسری طرح زوج و فرد خودروها، فقط در حد مسكن‌های بسیار معمولی و حتی ضعیف برای وضع بحران و اضطرار آلودگی هوای تهران است كه به هیچ وجه نمی‌تواند به‌عنوان یك راه‌حل قطعی و دائم مورد استفاده قرار بگیرند. صرفا وقتی شاخص استاندارد آلاینده‌ها به مرحله‌ای می‌رسد كه مجبور می‌شویم از شهروندان و بخصوص گروه‌های در معرض خطر بخواهیم از خانه خارج نشوند تا كمتر آسیب ببینند، ادارات، مدارس و در یك كلام شهر را تعطیل می‌كنیم تا بار ترافیك كاهش یابد، در واقع تعطیل كردن شهر در همین حد می‌تواند موثر باشد و نه بیشتر. سراسری كردن طرح زوج و فرد نیز ابتدایی‌ترین راه برای كاهش آلاینده‌هاست و فقط در شرایط خاصی این راه‌حل‌ها به‌عنوان مسكن می‌تواند عمل كند و اگر قرار باشد هر وقت هوا آلوده شد، شهر را تعطیل كنیم و منتظر بمانیم تا بادی بوزد و هوا تمیز شود این راه حل منطقی نیست، به همین دلیل هم می‌بینید كه در روزهای تعطیل هم همچنان آلودگی در شرایط هشدار است. فكر می‌كنم قبلا هم این را گفته بودم كه اگر لطف خداوند نباشد در این شرایط دیگر از دست زمینی‌ها كاری ساخته نیست و باید نگاهمان رو به آسمان باشد. آیا تصویب پنج ساله شدن معافیت معاینه فنی خودروها كه انتقادهای بسیاری نیز از جانب فعالان زیست محیطی به‌دنبال داشت، می‌تواند عاملی برای تشدید آلودگی هوا در كلان شهرها و بخصوص پایتخت باشد؟ براساس بررسی‌های انجام شده در برنامه 10 ساله جامع كاهش آلودگی هوای تهران اگر تمام خودروهای بالای دو سال عمر، سالانه یك‌بار و حمل و نقل عمومی ما، سالی چهار بار برای انجام معاینه فنی اقدام كنند، آلودگی هوای پایتخت تا 23 درصد كاهش می‌یابد، اما متاسفانه این موضوع به این شكل هیچ‌گاه نه در كل كشور و نه حتی در تهران اجرایی نشد چرا كه 1.5 میلیون خودرو در تهران هیچ‌گاه تن به معاینه فنی نمی‌دهند و هر بار هم كه طرح ضربتی و مقطعی از سوی پلیس برای كنترل معاینه فنی خودورها به اجرا گذاشته می‌شود جلوی مراكز معاینه فنی صف طویلی از خودروها ایجاد می‌شود كه مسئولان را مجبور می‌كنند برای كاهش این ازدحام كمی از سختگیری‌ها بكاهند. بنده به نقش معاینه فنی در كاهش آلودگی هوا بسیار اعتقاد دارم، البته به این شرط كه اول شهرداری‌ها مراكز معاینه فنی مكانیزه را ایجاد كنند تا افراد سودجو در گوشه و كنار شهرهای بزرگ با ایجاد مراكز غیرفنی دكانی برای سوء استفاده از مردم باز نكنند و آبروی معاینه فنی را نبرند. همچنین سازمان محیط زیست با همكاری پلیس برنامه دوره‌ای منظمی برای كنترل معاینه فنی خودروها تدوین كند. هم‌اكنون بسیاری از كلان شهرهای دنیا به اندازه ما خودرو دارند، اما نكته مهم این است كه كمتر خودرویی بدون معاینه فنی تردد می‌كند، ما هم فقط به یك برنامه‌ریزی ساده نیاز داریم تا حداقل همه خودروها سالی یك بار به مراكز معاینه فنی مراجعه كنند. نقش خودروهای فرسوده را به‌عنوان دیگر متهم آلودگی هوای پایتخت، در وضع بحرانی امروز چقدر جدی می‌دانید؟ متاسفانه روند خروج خودروهای فرسوده از تهران و دیگر كلانشهرها بسیار كند شده است. پس از جشنی كه برای خروج یك میلیون خودروی فرسوده برگزار شد، مدتی طولانی در این عدد متوقف ماندیم و حالا هم در خوشبینانه‌ترین وضع تا امروز فقط یك میلیون و 300 هزار دستگاه خودرو از رده خارج شده است. متاسفانه مسوولان ستاد مدیریت مصرف سوخت خود را در این زمینه چندان مسوول نمی‌داند و معتقدند متولی اجرایی كردن خروج خودروهای فرسوده نیستند و فقط نظارت می‌كنند و اگر قرار باشد این جواب را از آنها بپذیریم، بنابراین باید یك تعریف جدیدی از سن فرسودگی خودروها ارائه و متولی جدیدی برای آن تعیین كنیم. در شرایط فعلی بخش مهمی از آلودگی هوای تهران به‌دلیل تردد خودروهای فرسوده است و در خوشبینانه‌ترین حالت 500 هزار خودروی مشمول سن فرسودگی در پایتخت تردد می‌كنند كه دارای مصرف بالای سوخت و آلایندگی بسیار زیاد هستند. قرار است از سال آینده خودروهای داخلی بدون استاندارد یورو 4 در كشور شماره‌گذاری نشوند، اما با توجه به این‌كه خودروسازان داخلی هنوز زیر بار اجرای استاندارد یورو 3 هم نرفته‌اند، آیا می‌توان امیدی به اجرایی شدن این مصوبه داشت یا این مورد هم مانند بسیاری از مصوبات دیگر در راستای كاهش آلودگی هوا جنبه شعاری دارد؟ هم‌اكنون تمام خودروهای داخلی بر مبنای استاندارد یورو 2 تولید می‌شود و باید از اول سال 91 بتدریج یورو 4 را شروع می‌كردند، اما این اتفاق نیفتاد و دو شركت خودروساز داخلی ما هنوز خودروهای تولیدی خود را بر مبنای استاندارد یورو 2 تولید می‌كنند و اخیرا دو شركت خودروساز هم مكاتباتی با وزیر داشته‌اند كه در آن خواستار لغو مصوبه تولید یورو 4 شده‌اند. جای تاسف دارد در شرایطی كه دو ماه از امسال مانده و از اول سال آینده قرار است فقط خودروهای دارای استاندارد یورو 4‌ها شماره‌گذاری شود، دادن چنین درخواستی بیانگر این است كه آمادگی لازم در این زمینه وجود ندارد و خودروسازان عملا به‌دنبال وقت‌كشی هستند تا بتوانند مصوبه دیگری از دولت بگیرند. نفس شهرمان به شماره افتاده و هرچه پیش می‌رویم اوضاع وخیم‌تر هم می‌شود، برای پشت سر گذاشتن این شرایط بحرانی دست به دامن چه راهكاری شویم؟ آب پاشی، تعطیلی شهر، زوج و فرد؟ اطمینان دارم در این شرایط دیگر نه مسئولان استانداری و نه سازمان محیط زیست تاكیدی بر اجرای روش‌هایی مانند آب پاشی برای كاهش آلودگی شهر ندارند، این اشتباهی بود كه در یك دوره اتفاق افتاد و ما هنوز هم در عجب هستیم كه چطور این فكر به ذهن پیشنهاددهندگان آن رسید كه با آب پاشی آسمان شهر می‌توان آلودگی هوا را كم كرد. وقتی به‌دنبال یك بارندگی شدید، فقط پس از یك ساعت دوباره میزان آلاینده‌ها در شهر افزایش می‌یابد، بنابراین چطور می‌توانیم توقع داشته باشیم با حجم كمی از آب پاشی از آلودگی هوا كاسته شود. اجرای روش‌هایی مانند گذاشتن جت فن، آب پاشی و مه پاشی كارهایی پیش پا افتاده‌ای است كه آیندگان با خواندن تاریخچه آلودگی هوای پایتخت به ما خواهند خندید! اما در مورد راهكارها باید تاكید كنم كه ما در مدیریت آلودگی هوای تهران راهكار كوتاه مدت نداریم، راهكار كوتاه‌مدت فقط بستن و خاموش بودن است، یعنی تعطیلی تمام منابع آلاینده. این راهكارها هم فقط برای مدتی اثرگذار است و نمی‌توانیم چند سال پشت سر هم فقط راهكارهای كوتاه‌مدت را اجرا كنیم بنابراین باید به‌دنبال راهكارهای میان مدت باشیم كه اجرا و بازدهی این راهكارها نیز در طرح جامع آلودگی هوا پنج ساله است. صنایع آلاینده، قانون را دور می زنند بسیاری از كارخانجات و صنایع آلاینده در فصول پاییز و زمستان به جای گاز، مازوت مصرف می‌كنند و این مازوت تا 30 هزار قسمت در میلیون گوگرد دارد. برای این‌كه به عمق فاجعه پی ببرید باید بگوییم گازوئیل استانداری كه هم‌اكنون در دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد 50 قسمت در میلیون گوگرد دارد درحالی كه این رقم در سوخت مورد استفاده صنایع ما 30 هزار قسمت در میلیون گوگرد دارد. به این ترتیب در پاییز و زمستان هر سال صنایع اطراف پایتخت میلیون‌ها لیتر مازوت مصرف می‌كنند كه نتیجه آن تزریق حجم بالایی از ذرات معلق به هوای شهرمان است. به هر حال آلایندگی صنایع و كارخانجات اطراف پایتخت دست كمی از آلودگی كه خودروها ایجاد می‌كنند، ندارد بنابراین تعطیلی آنها در شرایط اضطرار آلودگی هوا قطعا در كاهش منابع ایجاد آلاینده‌ها موثر خواهد بود، اما مشكل اینجاست كه صنایع اطراف تهران به هیچ‌وجه تابع تصمیمات كارگرو آلودگی هوا نیستند و این تصمیمات متاسفانه ضمانت اجرایی ندارد. در واقع فقط تصمیماتی ضمانت اجرایی لازم را دارد كه در كف خیابان و برای مردم اجرا می‌شوند، مواردی مانند تعطیلی شهر و زوج و فرد كردن تردد خودروها كار چندان دشواری نیست، متاسفانه سازمان محیط زیست توان اجرایی برای مهار صنایع آلاینده را ندارد، در شرایط اضطرار آلودگی هوا نمی‌توانند نیروگاه‌های اطراف تهران و كارخانجات سیمان را تعطیل كند و بسیاری از كارخانجات بزرگ در شرایط اضطرار به كار خود ادامه می‌دهند چون تعطیلی از لحاظ اقتصادی برایشان به صرفه نیست. بند 15 برنامه جامع كاهش آلودگی هوا كه سال 90 تصویب شد، می‌گوید: فرایندهای احتراقی تمام كارخانه‌ها، كارگاه‌ها و واحدهای تولیدی مستقر در محدوده و حریم شهرها از ابتدای سال 92 باید با انرژی‌های تجدید پذیر یا گاز اداره شوند و وزارت صنعت، معدن و تجارت مسئول اجرای این بند است و تبصره آن هم می‌گوید وزارت نیرو و نفت موظف هستند گاز مورد نیاز صنایع را تامین كنند. وزارت صنعت هم موظف است با همكاری سازمان محیط زیست طوری برنامه‌ریزی كند كه تمام واحدهای صنعتی آلاینده موجود در محدوده و حریم شهرها حداكثر تا پایان شهریور 91 به سیستم‌های كنترل آلودگی و سیستم‌های پایش بر خط آنلاین مجهز شوند، اما سازمان محیط زیست و وزارتخانه‌هایی كه از آنها نام برده شد به كلی این بندها را از یاد برده اند و حتی یك درصد از این موارد هم اجرایی نشده و به همین دلیل است كه تاكید می‌كنم این بندها بیشتر در حد توصیه نامه هستند.