به گزارش «پرشین خودرو»، در ادامه گزارش در بخش اول به مشارکت و همراهی این شرکای خارجی در تحریم های بین المللی علیه صنعت خودروی کشور پرداختیم. در بخش دوم و نهایی گزارش که در پیش رو دارید بطور دقیق تر و با استناد به آمار به تاثیرات این تحریم ها بر خودروسازان داخلی می پردازیم. تاثیر تحریم ها بر خودروسازان ایرانی ایران خودرو: این خودروسازدر ظرف دو سال گذشته حدود 50 تا 60 در صد افت تولید را داشته است و به جز رانا سایر محصولاتش کاهش تیراژ داشته‌اند. بر اساس آمار منتشر شده از کارنامه نیمسال نخست سال 1392 صنعت خودروی کشور، ایران خودرو با تولید 108 هزار و 258 دستگاهی، افت 5/41 درصدی را در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته تجربه کرده است. بر اساس همین آمار در میان محصولات پژویی ایران خودرو پژو 206 که تنها 13 هزار و 651 دستگاه در شش ماه امسال تولید داشته، 40.9 درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افت را به خود می‌بیند. کاهش تولید، گریبان پژو 405 را هم چسبیده و سبب شده این محصول تقریبا داخلی نیز آمارش در مقایسه با شش ماه نخست سال گذشته افت کند. این خودرو در نیمه نخست امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته، 59.8 درصد افت تولید داشته است. افت تولید 206 و 405 در حالی است که پژو پارس با افزایش تیراژ روبه‌رو شده و رشدی 20.4 درصدی را به خود می‌بیند. تولید حدود 12 هزار دستگاه پژو پارس در جاده مخصوص به علاوه سایر تولیدات این خودرو در سایت‌های شهرستانی، تیراژی بیش از 35 هزار دستگاه را برای پارس به ارمغان آورده است. به گزارش موج، طبق آمار ارائه شده، تولید تندر90 در شش ماه نخست امسال افتی حدودا 70 درصدی را به خود می‌بیند که نشان از تداوم تعلیق فعالیت‌های رنو در ایران دارد. هم ایران خودرو و هم پارس خودرو، هر دو با کاهش تولید تندر90 روبه‌رو شده‌اند که البته ایران خودرویی‌ها کاهش بیشتری داشته اند. بر این اساس، در مجموع 11 هزار و 597 دستگاه تندر90 در شش ماه امسال به تولید رسیده که سهم ایران خودرویی‌ها سه هزار و 102 دستگاه بوده است. با این حساب، ایران خودرو در شش ماه امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته، 62 درصد افت تیراژ داشته است. اما در بین دیگر محصولات ایران خودرو، سوزوکی گرندویتارا و سمند با کاهش تولید در شش ماه نخست امسال روبه‌رو شده‌اند. به روایت آمار، گرندویتارا در شش ماه امسال فقط 403 دستگاه تیراژ داشته و این آمار نشان می‌دهد شاسی بلند ایران خودرو نسبت به مدت مشابه سال گذشته 71.7 درصد افت کرده است. سمند نیز افت تیراژی 59.8 درصدی را در شش ماه ابتدایی امسال تجربه کرده است. سمند که علاوه بر جاده مخصوص در سایت مازندران نیز به تولید می‌رسد، جزو خودروهای داخلی به حساب می‌آید، اما مشکلات پیش آمده در تامین قطعات داخلی آن در کنار محدودیت‌های موجود برای تامین قطعات خارجی‌اش، تولید این خودرو را در شش ماه امسال کاهش داده است. اما رانا به عنوان خودرویی که پس از سمند، دومین محصول داخلی ایران خودرو به شمار می‌رود بیشترین رشد تولید را در شش ماه نخست امسال داشته، تیراژی 10 هزار و 721 دستگاهی را در این مدت به خود می‌بیند. در جمع خودروهایی که نامشان در لیست تولیدات شش ماهه امسال صنعت خودرو کشور آمده، پژو 206 اتومات، پژو 207 و ماکسیما دیگر به تولید نمی‌رسند، هرچند ایران‌خودرو تولید 206 معمولی و صندوقدار را بدون پژو، آغاز کرده است. تیراژ اندک پژو 206 برای ایران خودرو و مشتریانش چندان قابل هضم نیست، اما به نظر می‌رسد عدم همکاری مناسب پژو با ایران چاره‌ای جز رفتن 206 از ایران خودرو را نگذاشته است. البته ایران خودرو اعلام کرده است مشتریان رانا را به جای پژو 206 پذیرفته‌اند و این خودرو وابستگی خارجی ندارد، می‌تواند جای 206 را بگیرد. رانا که از آن بعنوان دومین خودروی ملی کشور نام برده می شود تنها خودروی این شرکت بوده است که ظرف دو سال گذشته افزایش تولید داشته است. سایپا: تحریم ها و خروج خودروسازان جهانی از صنعت خودروی کشور یقه مابقی خودروسازان کشور را نیز گرفت. همانطور که در قسمت قبل نیز اشاره شدکیا موتورز نیز سایپا را ترک کرد و از دادن قطعه به این خودروساز امتناع کرد. سایپا بعنوان دومین خودروساز بزرگ کشور اگرچه شاید اوضاعی به نسبت بهتر از ایران خودرو داشته باشد اما این شرکت نیز دچار افت تولید شدیدی نسبت به دو سال گذشته شده است. چند تا از محصولات سایپا که تحت برندهای خارجی تولید می شده اند دچار مشکلات فراوانی شده اند. که از جمله آنها نیسان، ریو و رنو هستند. بر اساس آمار نیمسال نخست امسال سایپایی‌ها نیز با توجه به تیراژ 93 هزار و 282 دستگاهی‌شان، کاهشی 7.3 درصدی را به خود می‌بینند. پراید در هر دو شرکت سایپا و پارس خودرو به تولید می‌رسد و هر دو آنها با افت تولید در این محصول روبه‌رو بوده‌اند. البته پراید با وجود افت تیراژی نزدیک به 33 درصد، با آماری حدودا 100 هزار دستگاهی هنوز هم پرتیراژترین خودرو داخلی به شمار می‌رود. با وجود کاهش تولید پراید، سایپایی‌ها توانسته‌اند در تولید تیبا با رشد مواجه شوند، به نحوی که آمار می‌گوید تیبا بیش از دو برابر به تیراژش افزوده شده است. این محصول که از آن با نام خودرو ملی سایپا یاد می‌شود در شش ماه نخست امسال 15 هزار و 803 دستگاه به تولید رسیده است که این رقم سبب شده تیبا 112.5 درصد افزایش تیراژ را تجربه کند. پارس خودرو: پارس خودرو در حالی سومین خودروساز بزرگ ایران به شمار می‌روند که درشش ماه نخست امسال فقط 30 هزار و 762 دستگاه تیراژ داشته‌است و با افت 63.5 درصدی روبه‌روشده است. افت تولید خودروهای رنویی پار س خودرو طبیعتا محصول قطع ارتباط رنو با این شرکت است و از همین رو تولید تندر و البته مگان با افت شدیدی مواجه شده است.پ طبق آمار منتشر شده مگان اوضاع و احوال خوبی در تولید ندارد و تیراژش در مقایسه با نیمه نخست سال 91، افتی 86.2 درصدی را به خود می‌بیند. پارس خودرویی‌ها طی شش ماه ابتدایی امسال فقط یک هزار و 134 دستگاه مگان به تولید رسانده‌اند که تیراژ اندک با تعلیق فعالیت‌های رنو در ایران مرتبط است. همچنین تندر۹۰ (محصولی که به طور مشترک در ایران خودرو و پارس خودرو تولید می‌شود)، در بازه زمانی موردنظر کمتر از 11 هزار دستگاه از این خودرو به تولید رسیده است. این موضوع نشان می‌دهد تندر90 در مقایسه با پنج ماه سال گذشته افتی حدودا 67 درصدی را تجربه کرده است. به صورت تفکیکی نیز ایران خودرو نزدیک به 78 درصد و پارس خودروی نیز حدود 62 درصد کاهش تولید در تندر90 داشته‌اند. دیگر محصول مونتاژی پارس خودرو به نام نیسان تیانا نیز در پنج ماه نخست امسال تنها 490 دستگاه تولید داشته که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افت بیش از هفت درصد را به خود می‌بیند لقب کم‌تیراژترین خودرو در نیمسال نخست 92 نیز به یکی از محصولات پارس خودرو به نام نیسان تیانا می رسد که به تیراژی 591 دستگاهی رسیده است. نیسان تیانا در مقایسه با شش ماه نخست سال 91، کاهشی دو دستگاهی را به خود می‌بیند، به نحوی که 591 دستگاه از این محصول طی بازه زمانی موردنظر مونتاژ شده است. نیسان قشقایی نیز همچنان در پارس خودرو مونتاژ نمی‌شود و ظاهرا باید تولید آن را به کل فراموش کرد. چینی ها در صنعت خودروی ایران اوایل تنها یک خودروساز چینی به نام چری در ایران حضور داشت، اما رفته رفته پای دیگر چشم بادامی‌های خودروساز نیز به کشور باز شد، تا جایی که هم‌اکنون هشت خودروساز چینی در ایران حضور دارند. حاصل کار این هشت خودروساز، عرضه 27 مدل خودرو است که در مدل‌ها و محدوده‌های قیمتی مختلفی میهمان خیابان‌های کشور شده‌اند. چینی‌ها حالا دیگر مانند 10 سال پیش که تازه به ایران آمده بودند، ارزان فروشی نمی‌کنند و در بازار خودرو کشور می‌توان محصولاتی از آنها را یافت که بالای 60 میلیون تومان قیمت دارند. چری، ‌هافی موتور، لیفان، گریت وال، جیلی، جک و ام جی، از جمله خودروسازان چینی هستند که طی یک دهه گذشته روانه ایران شده و سهمی از بازار کشور را به خود اختصاص داده‌اند و در این بین، چری توانسته بیش از سایر هموطنانش، از فرصت استفاده و ایرانی‌ها را مشتری خود کند. نگاهی به تاریخچه خودروسازان خصوصی ایران نشان می‌دهد آنها زمانی با بزرگان همنشین بوده‌اند؛ اما تحریم‌ها در درجه اول و مشکلات مالی در درجه دوم، آنها را مجبور به همکاری با چینی‌ها کرده است. به عنوان مثال، صنایع خودروسازی کرمان دارای سابقه‌ای طولانی است که روزگاری با دووموتورز کره کار می‌کرد، اما پس از آنکه جنرال موتورز آمریکا این شرکت را خرید، همکاری با آن محدود شد و کرمان خودرو از تولید دوو سیلو به محصولات چینی روی آورد یا مثلا کرمان موتور نیز به عنوان یکی دیگر از خودروسازان بخش خصوصی، با محدودیت‌های بین‌المللی روبه‌رو شد و هم‌اکنون تولیدکننده لیفان و JAC است، حال آنکه زمانی هیوندایی ورنا و آوانته را تولید می‌کرد. اما در طول سال گذشته محصولات چینی نیز دچار مشکلاتی شدند. محصول چینی لیفان ۵۲۰ نیز به دلایل مختلفی متوقف شد. از یک سو ظاهرا با توجه به تولید و عرضه لیفان ۶۲۰، مدل ۵۲۰ این خودرو دیگر طرفدار چندانی در بازار ایران نداشت و از آن سو نیز مشکلاتی در راه اخذ استانداردهای جدید به‌ویژه استاندارد آلایندگی یورو ۴ برای این خودرو وجود داشت که در نهایت موجب توقف تولید آن در کرمان موتور شد. اما دیگر محصول چینی یعنی چری ویانا نیز سرنوشت تلخ‌تری از این خودروها داشت؛ به‌گونه‌ای که شرکت سناباد خودرو توس (تولیدکننده چری ویانا) به دنبال برخی مشکلات فعالیتش را متوقف کرده و به دنبال آن توقف چری ویانا نیز تعطیل شده است. جمع بندی ۲ سال است که تحریم های داخلی کمر صنعت خودروسازی کشور را شکسته است. با ادامه وضعیت فعلی، روند کاهشی تولید خودرو و قطعه همچنان ادامه می‌یابد و به تناسب آن قیمت تمام شده تولید و فروش خودروها افزایش می‌یابد که آن نیز موجب تشدید رکود بازار خواهد شد. افزایش قیمت ۵۰ تا ۶۵ درصدی قیمت خودرو خود تحت تاثیر متغیرهای اقتصادی دیگری چون5/2 تا ۳ برابر شدن قیمت ارز، افزایش ۲۰۰ درصدی قیمت فولاد، ۳۰۰ درصدی قیمت پلیمر، ۱۵۰ درصدی قیمت آلومینیوم و ۱۲۰ درصدی قیمت مس و روی و همچنین افزایش قیمت محصولات دیگری چون الیاف نساجی، لاستیک و پلاستیک قرار دارد. صنعت خودروی کشور با تحریم بانکی دچار مشکلات فراوانی شد به نحوی که حتی اگر امکان ارتباط و خرید قطعه نیز وجود داشته باشد امکان نقل و انقالات مالی آن وجود ندارد به نحوی که حتی خرید قطعات جایزین از چین و هند را نیز دچار مشکلاتی کرده است. علاوه بر این تحریم تعاملات با صنعت خودروی کشور نیز همکاری با خودروسازان خارجی را بطور جدی تری متوقف کرده است. در عین حال صنعت خودروی کشور مسائل و مشکلات فراوان دیگری نیز دارد. تحریم صنعت خودرو ایران هزینه‌بر است هم برای تحریم کننده، هم برای تحریم شونده. اما به نظر می رسد صنعت خودروسازی ایران در کنارآنچه که از تحریم آسیب می بیند از ضعف مدیریت نهادهای فرادستی خود نیز رنج می برد. بسیاری از کارشناسان صنعت خودرو معتقدند راه نجات صنعت خودروسازی ایران از وضعیت کنونی رفع تحریم های بین المللی و بازگشت خودروسازان جهانی به کشور است. کشورهایی مانند روسیه و چین نمی توانند در بلند مدت کمکی به صنعت خودروسازی ایران کنند زیرا خودشان هم خودروساز نیستند و خودروسازان باید به دنبال همکاری با خودروسازانی باشند که محصولات آنها قابل رقابت است. با وجود مشکلات فراوان اما در پی تحولات اخیر در مناسبات بین المللی کشور و تحرک دیپلماتیک دولت جدید، به نظر می رسد که کور سوهایی از امید در صنعت خودروی کشور نمایانگر شده است و با باز شدن فضای سیاست خارجی کشور به نظر می‌رسد روزهای بهتری در انتظار صنعت خودرو باشد، صنعتی که به واسطه تشدید تحریم‌ها فعالان و مشتریان آن فشارهای فراوانی را متحمل شدند. آمارها نشان می‌دهند در شهریور ماه امسال، تولید کمی تکان خورده و سه خودروساز بزرگ کشور توانسته‌اند تیراژشان را در مقایسه با ماه‌های قبل، رشدی اندک بدهند. به‌گونه‌ای که اخیرا نیز ارزش سهام شرکتهای خودرویی در بورس اوراق بهادار افزایش یافته و دارای صف خرید سنگینی است که بعضی فعالان بورسی سبب آن‌را افزایش احتمال لغو تحریمهای صنعت خودرو می‌دانند. هر چند اوضاع صنعت خودرو هنوز تا بازگشت به شرایط طبیعی فاصله فراوان دارد. صنعت خودرو کشور هنوز هم با درد کاهش تولید دست و پنجه نرم می‌کند و اگرچه نشانه‌هایی از بهبود در آن به چشم می‌آید، اما درد همچنان پابرجا است. *حمیدرضا رحیمی