به گزارش «پرشین خودرو»، مراکز معاینه فنی خودروها در سال‌های اخیر فراز و فرودهای بسیاری به همراه داشته و علی‌رغم فراز و نشیب‌های گذشته اوضاع رو به سامانی ندارد. از سوی دیگر هر ساله همزمان با سرد شدن هوا و ایجاد پدیده وارونگی و اینورژن و نقش پررنگ خودروها در آلودگی هوای پایتخت و دیگر کلان شهرها موجی از انتقادات نسبت به عملکرد این مراکز به راه می‌افتد. متاسفانه شاید بتوان تصویب قانون افزایش اعتبار برگه‌های معاینه فنی از 2 به 5 سال را به عنوان بزرگترین عامل در پاشیده شدن شیرازه این مراکز دانست. همچنین عدم نظارت پلیس بر این مراکز، قانون‌گریزی، عدم وجود تجهیزات مناسب در این مراکز، سوءاستفاده برخی از مراکز صدور برگه تاییدیه معاینه فنی در فروش برگه‌های معاینه فنی، جعل برچسب معاینات فنی و ورشکستگی و تعطیلی بسیاری از مراکز معاینه فنی به دلیل عدم مراجعه از جمله مواردی است که این مراکز را در سراشیبی سقوط قرار داده است.
همچنین انتقاداتی که این روزها بر عملکرد این مراکز وارد است شاید بیش از همه متوجه مجلس شورای اسلامی و تصویب افزایش مدت زمان اعتبار برگه‌های معاینه فنی خودروها باشد که به گفته بسیاری از کارشناسان به عنوان مهم‌ترین عامل در به تعطیلی کشانده شدن مراکز معاینه فنی و افزایش آلودگی هوا موثر بودن است. از سویی عدم نظارت صحیح و عدم تجهیز مناسب این مراکز توسط شهرداری‌ها از دیگر انتقادات است که صدای بسیاری از مسئولین پلیس را نیز بلند کرده است.
از این رو برای روشن شدن موضوع معاینه فنی و نقش آن در افزایش میزان آلودگی هوا میزگردی با حضور دکتر یوسف رشیدی مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوا به نمایندگی از شهرداری شهر تهران، سرهنگ افشین سلطانیان معاون ترافیکی پلیس راهور تهران بزرگ و محمداسماعیل سعیدی نماینده مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس برگزار کردیم:
حذف کنیستر به دلیل عدم توجه سازمان محیط زیست / خودروسازان مسئول بروز سرطان / ضرورت استقلال دستگاه‌های نظارتی
معاینه فنی تا چه اندازه بر بحث آلودگی هوا موثر است؟ آیا شرایط فعلی معاینه فنی تامین کننده میزان مطلوب آلایندگی هوا توسط خودروهاست؟
رشیدی: معاینه فنی یکی از ابزارهای تست خودرو برای دارا بودن شرایط استاندارد است تا با استفاده از این ابزار بتوانیم کیفیت فنی خودروهای عبوری در شهرها و معابر کشور را ارتقا داده و همواره از استاندارد بودن تردد خودروها در راه‌های شهری و بین شهری اطمینان حاصل کنیم. لذا سطح استاندارد در این ابزار نیز در اغلب کشورهای دنیا برای کنترل آلودگی محیط زیست، بهبود وضعیت ترافیکی و همچنین بحث ایمنی و امنیت خودروها با توجه به شرایط مختلف و نیاز روز هر جامعه‌ای تغییر می‌کند.
از این رو به نظر می‌رسد با توجه به اهمیت ویژه این مساله می‌بایست سیستم جامعی برای اطلاعات خودرو طراحی و برای هر اتومبیل شناسنامه و بارکدی الکترونیکی درنظر گرفته شود و تمامی اطلاعات فنی، بیمه‌ای و حقوقی خودرو در آن ثبت و ضبط شود. لذا همانطور که جناب سرهنگ نیز اشاره کردند باید سیستم جامع کشوری را برای ثبت کارنامه فنی خودروها طراحی کرد چراکه در صورت وجود اطلاعات دقیق و بانک‌های اطلاعاتی جامع و فراگیر در هر لحظه این امکان را داریم که علاوه بر جریمه خودروهای فاقد معاینه فنی به صورت اتوماتیک، میزان خودروهای فاقد معاینه فنی را شناسایی و نسبت به این اطلاعات تحلیل درستی را انجام دهیم.
از سوی دیگر واقعیت امر آن است که معاینه فنی خودرو با مصوبه مجلس شورای اسلامی که باعث شد مدت زمان معاینه فنی برای خودروهای تازه تولید از 2 سال به 5 سال برسد، وجهه معاینه فنی را تنزل داد و این مصوبه در مجلس در حالی تصویب شد که خودروهای پر تردد همچون تاکسی‌ها حداقل سالی یکبار از نظر فنی معاینه می‌شوند و تجهیزات کنترلی آن‌ها مورد پایش قرار می‌گیرد. لذا به نظر می‌رسید اولین گام در بهبود وضعیت موجود فنی خودروها در معابر عمومی، بازنگری نسبت به این مصوبه است. البته مساله‌ای نیز که هیچ‌گاه به روشنی بیان نشد این نکته بود که مجلس شورای اسلامی و کمیسیون اجتماعی مجلس به چه منظور این مصوبه را به تصویب رساند؟!!
همچنین یکی از اهداف بحث معاینه فنی در گذشته با وجود کاربراتوری بودن خودروها، تنظیم موتور و سیستم احتراق در اتومبیل بود ولی در حال حاضر که تمامی خودروهای تولیدی مجهز به سیستم انژکتور شده‌اند بحث تنظیم خودرو به دلیل برنامه ریزی قبلی ECUها در این اتومبیل‌ها، محلی از اعراب ندارد و معاینه فنی تنها به دلیل کنترل میزان آلایندگی خودروها و کنترل سیستم‌های واکنش شیمیایی یا کاتالیست کانورتورها در خودروها است که در تصویبنامه هیئت وزیران مورخ 15 اسفندماه سال 90 این مساله ذکر شده و در بند دوم آن آزمون کربن کنیستر را بخشی از معاینه فنی خودروها معرفی کرده است. همچنین این مصوبه وزارت صنعت را مکلف کرده است که از سال 91 قطعات کاتایست را در نمایندگی‌های فروش خودروها تامین کند.
خودروهایی که بدون کاتالیست هم با موفقیت معاینه فنی می‌گیرند
البته یک ایراد اساسی که در این میان وجود دارد سطح بسیار پایین معاینات فنی برای کنترل میزان آلایندگی خودروهاست به صورتی که حتی اگر خودرویی این قطعه کاتالیست را دارا نباشد قادر است این تست‌های معاینات فنی را پاس کند. لذا باید حدودی مجازی که در معاینات فنی به عنوان حد صحت و سلامت فنی خودروها درنظر گرفته می‌شود را در شورای عالی حفاظت محیط زیست مورد تجدید نظر قرار داد.
از طرف دیگر نیز باید خودروسازان به سمتی حرکت کنند که از تکنولوژی روز دنیا در محصولاتشان استفاده کنند. به عنوان مثال خودروهایی که دارای سیستم «اُبی‌دی» یا کامپیوتر مرکزی خودرو هستند دیگر برای معاینات فنی آن‌ها نیازی به تجهیزات معاینه فنی و استفاده از سنسورهای تعیین آلودگی ندارند و تنها با اتصال سیستم اُبی‌دی این خودروها به رایانه می‌توان تمامی اطلاعات فنی آن‌ها را دریافت کرد.
همچنین از دیگر سو خودروسازان در بازه زمانی خاصی متوجه شدند سازمان حفاظت محیط زیست قادر به تشخیص میزان نشت بخارات هیدروکربنی خودروهای تولیدی نیست از این رو خودروسازان در یک بازه چند ساله نصب قطعه کنیستر را از خط تولید خودروها کنار گذاشتند و باعث بروز بیماری سرطان در بسیاری از مردم کشور شدند. نکته جالب اینجاست که خودروسازان بزرگ دنیا در صورت به وجود آمدن کوچکترین نقص و ایرادی در خودروهای تولیدی خود فراخوان می‌زنند و از خریداران این خودروها عذرخواهی می‌کنند ولی متاسفانه خودروسازان داخلی هیچ گونه مسئولیت اجتماعی نسبت به کیفیت خودروهای خود احساس نمی‌کنند. لذا امیدواریم خودروسازان در مسیری پیش بروند که استاندارد سازی را به صورت نصفه و نیمه در خودروها اجرا نکنند و مسئولیت خودروهای تولیدی خود را از زمان تولید تا مرگ آن خودرو بپذیرند.
البته نباید اقدامات خوبی که توسط خودروسازان صورت گرفت را نیز نادیده گرفت. به عنوان مثال پس از بحث استانداردسازی در خودروها امروز به واسطه شرایط آب و هوا و پدیده اینورژن، که منجر به بالا رفتن آلودگی هوا می‌شود تنها شاهد افزایش ذرات آلاینده در هوا هستیم و این در حالی است که میزان منواکسید کربن در حد مطلوبی باقی می‌ماند. لذا این مساله نشان دهنده آن است که سرمایه‌گذاری و انجام اقدامات لازم، منجر به اخذ نتیجه می‌شود و این نقطه امیدی برای ماست.
از سوی دیگر در بحث نظارت باید به این موضوع توجه کرد که سیستم‌های نظارتی ما بایستی به صورت مستقل از سیستم‌های تحت نظارتشان عمل کنند. به عنوان مثال موسسه استاندارد وابسته به وزارت صنایع است و بر خودروسازانی که زیرمجموعه همان وزارت خانه قرار دارند نظارت می‌کند لذا این امکان وجود دارد که به دلیل عدم استقلال و وابستگی سازمان استاندارد به وزارت صنایع از سطح کیفی نظارت این سازمان بر صنایع خودروسازی کاسته شود و برخی از تخلفات آن‌ها نادیده گرفته شود. از این رو شاهد هستیم که خودروسازان برای رسیدن به آنچه مطلوب خود است به دفعات متعدد قوانین را دور می‌زنند.
مجلس نباید از قصور خودروسازان به راحتی بگذرد/ مسئولیت مجلس نسبت به سلامت مردم/حل مساله یا پاک کردن صورت مساله؟!
به گزارش تسنیم، با وجود تمامی این ایراداتی که به خودروسازان وارد است و کارشناسان بسیاری که بارها این انتقادات را به خودروسازان وارد کرده‌اند چرا مجلس و مشخصا کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با علم به نقص خودروسازان، 2 ساله بودن زمان معاینات فنی خودروها را به 5 سال افزایش داد و علاوه بر افزایش آلودگی هوا باعث ورشکستگی بسیاری از مراکز معاینه فنی شد؟
سعیدی: در ابتدا باید عنوان کنم که مجلس شورای اسلامی به عنوان یک دستگاه نظارتی نباید از کنار قصور، مشکلات و تخلفات برخی از جریانات قدرتمند به سادگی عبور کند. چراکه ما و تمامی مراکز نظارتی دیگر نسبت به مردم مسئولیم و باید نسبت به سلامت مردم پاسخگو باشیم.
همچنین در بحث افزایش سن معاینه فنی بنده با توجه به مشکلات عدیده‌ای که وجود داشته و دارد شخصا از جمله مخالفین این موضوع بوده و هستم و معتقدم نمی‌بایست مدت زمان معاینه فنی از 2 سال به 5 سال افزایش می‌یافت. لذا معتقدم این مصوبه که در مجلس هشتم به تصویب نمایندگان رسید بایستی اصلاح شود.
در مجلس هشتم چه استدلالی برای این افزایش وجود داشت؟
سعیدی: متاسفانه بدلیل عدم فرهنگسازی مناسب و جدی نگرفتن نقش فرهنگ در پیشبرد اقدامات، ما نتوانستیم الزام و وجوب معاینه فنی را برای مردم به درستی نهادینه کنیم. از این رو مردم نسبت به فواید این موضوع اطلاع کامل حاصل نکردند و در دیدار با نمایندگان به شدت نسبت به این مساله معترض بودند که انجام معاینه فنی خودروها با توجه به برخی مشکلات به صورت 2 سال یکبار مشکل آفرین است. از این رو و فشارهایی را به نمایندگان وارد می‌کردند و مطرح شدن و تصویب افزایش سن معاینه فنی از 2 سال به 5 سال با توجه به این موضوع و بنا به درخواست‌های مردمی صورت گرفت.
همچنین شرایط نامناسب مراکز معاینه فنی و تعداد بسیار کم این مراکز در برخی شهرها و استان‌ها مشکلاتی از جمله بوجود آمدن صف‌های طولانی را باعث شد. در برخی موارد این صف‌ها به اندازه‌ای طولانی می‌شد که من به یاد دارم یکبار شخصا از صف بسیار طولانی یکی از این مراکز معاینه فنی در تبریز که چند صد خودرو در انتظار انجام معاینات فنی بودند فیلم تهیه کردم و به فرمانده نیروی انتظامی وقت شهر تبریز نشان دادم تا آن‌ها هم در جریان این مشکلات قرار بگیرند. از طرفی مردم برای اینکه سریعتر بتوانند معاینه فنی خودروشان را انجام دهند مجبور بودند از نیمه شب در مقابل این مراکز صف بکشند و این مساله باعث نارضایتی بسیاری از هموطنان ما شده بود و این نارضایتی فشارهایی را به نمایندگان مجلس وارد می‌ساخت.
این صف‌ها معمولا در روزهای منتهی به پایان سال رخ می‌داد. آیا راه حل مجلس به نوعی پاک کردن صورت مساله نبود؟!
سعیدی: در روزهای آخر سال و شب عید این صف‌ها طویل‌تر از دیگر روزهای سال می‌شد ولی این صف‌های طولانی در تمام ایام سال وجود داشت و تنها محدود به شب عید نبود. ولی متاسفانه با وجود آنکه برخی نمایندگان همچون بنده با این موضوع مخالف بودیم ولی اغلب نمایندگان در واکنش به فشارهای مردمی رای به افزایش سن معاینه فنی دادند تا از حجم مراجعات به مراکز معاینه فنی بکاهند. این در حالی بود که راه‌حل مساله به هیچ وجه افزایش سن اعتبار معاینه فنی خودروها نبود و همانطور که ما در آن زمان نیز پیشنهاد دادیم، مشکل تعدد مراجعات با بسیج امکانات شهرداری، نیروی انتظامی و استانداری‌ها قابل حل بود.
افزایش سن معاینه فنی از سوی کدام ارگان یا سازمان رخ داد؟
سعیدی: بنده در آن دوران چندان در جریان چگونگی تهیه این طرح نبودم ولی تصور می‌کنم فشارهای مردمی بیش از هر چیز در تصویب این طرح نقش داشت.
خودروهای سنگین یک سوی40 درصد از تصادفات شهر تهران/ 3 هزار اتوبوس و 13 هزار تاکسی فرسوده در ناوگان حمل و نقل عمومی تهران/ اعتراض استاندار نسبت به برخورد با خودروهای فرسوده
حذف شدن پلیس از پروسه صدور برگه معاینه فنی چه آسیب‌هایی را به دنبال خود داشت؟
سلطانیان: یکی از مواردی در گذشته در مراکز معاینه فنی نسبت به آن حساسیت وجود داشت تشخیص اصالت خودروها بود که توسط افسران کاردان فنی پلیس انجام می‌شد ولی متاسفانه با کنار گذاشتن پلیس از چرخه صدور معاینه فنی، طبق مصوبه وزارت کشور، اصالت خودرو در مراکز معاینه فنی احراز نمی‌شود. این در حالی است که طبق قانون تعیین اصالت خودرو می‌بایست پیش از انجام هرگونه نظارت فنی صورت گیرد. این مصوبه وزارت کشور و ابلاغ آن به شهرداری‌ها باعث شد که در حال حاضر مطابقت مشخصات فنی خودرو با اسناد مالکیتی آن انجام نشود و خودروهای بدون اصالت، اتومبیل‌هایی که اتاق و موتور آن‌ها بدون مجوز تعویض شده‌اند و حتی خودروهای سرقتی به راحتی بتوانند برگه معاینه فنی نیز دریافت کنند و این خودروها خرید و فروش شوند. لذا در گذشته وجود افسران کاردان فنی پلیس در مراکز معاینه فنی خودروها باعث می‌شد که افرادی که اطلاع کافی در مورد خرید و فروش اتومبیل ندارند کمتر در دام کلاهبردارانی بیافتند که به دنبال فروش خودروهای سرقتی بودند.
از این رو در حال حاضر گزارشاتی از کلاهبرداری‌های اینچنینی وجود دارد که فرد با هزینه‌های گزاف اقدام به خرید خودرویی کرده که موتورش دست‌کوب است یا شماره شاسی خودرو دست‌کاری شده و متضرر شده است.
همچنین یکی از مشکلات فعلی، خلاء و سستی قانونی موجود در قانون مرتبط با معاینات فنی خودروهای عمومی و خودروهای باری سنگین است که در گذشته صراحتا مدت زمان 6 ماه در قانون برای آن‌ها ذکر شده بود. لذا باید این مشکل نیز از طریق مراجع قانون‌گذار مرتفع شود و مدت زمان فعلی به 6 ماه تقلیل یابد. چراکه طبق گزارشات علل سوانح جاده‌ای، بسیاری از تصادفاتی که یک سوی آن خودروهای سنگین قرار داشتند دارای برگه معاینه فنی نبودند. این اتفاق در صورتی رخ می‌دهد که بسیاری از خودروهای سنگین تردد کننده در جاده‌های کشور خودروهای قدیمی و از رده خارجی هستند. از این رو طبق آنالیز و مطالعات انجام شده در پلیس راهور تهران بزرگ خودروهای سنگین در یک طرف بیش از 40 درصد از تصادفات شهر تهران قرار دارند.
از سوی دیگر هئیت دولت در سال گذشته مصوبه توقیف خودروهای عمومی را ابلاغ کرد و پلیس راهور تهران بزرگ نیز در یک بازه زمانی اقدام به اجرای این مصوبه کرد که پس از گذشت مدت کوتاهی شورای تامین شهر و استاندار تهران دستور توقف اجرای این قانون را صادر و اعلام کرد به دلیل وجود بیش از 3000 اتوبوس فرسوده در شرکت واحد و 13 هزار تاکسی فرسوده در ناوگان حمل و نقل عمومی شهر تهران، اجرای این طرح امکان‌پذیر نیست و پلیس تنها در برابر این خودروهای فرسوده به صدور جریمه بسنده کند. همچنین توقیف خودروهای سنگین فرسوده ناوگان حمل‌و نقل سوخت باعث شد تا اعتراض بسیاری بلند شود و برخی‌ها عنوان کردند که در صورت توقیف خودروهای سنگین توسط پلیس، ارائه خدمات در بسیاری از حوزه‌ها با مشکلات بسیاری روبرو خواهد شد.
لذا باید با نگاهی جامع نسبت به اصلاح این ساختار اقدام کرد که رفع نقص خودروهای موجود، تعیین تکلیف خودروهای فرسوده، ارتقاء کیفیت خودروهای تولیدی، توسعه و تجهیز مراکز معاینه فنی باید در دستور کار وزارت کشور و شورای عالی ترافیک قرار بگیرد.
افزون بر این نیز باید مقدمات کار برای این منظور فراهم شود که به تناسب خودروهای موجود تعداد مراکز معاینه فنی نیز می‌بایست افزایش یابد تا مجددا مشکل صف‌های طولانی در مقابل مراکز معاینه فنی بوجود نیاید. چراکه در صورت مهیا نشدن زیرساخت‌ها، بازگشت زمان اعتبار معاینه فنی به گذشته باعث می‌شود حتی مشکلات قبلی نیز افزایش یابد. البته شرایط معاینه فنی در تهران وضعیت مطلوبی دارد و مراکز معاینه فنی این شهر امکان فعالیت در شیفت دوم و شب را نیز دارا هستند ولی این شرایط در مراکز معاینه فنی دیگر شهرهای شهر به هیچ‌وجه مناسب نبوده و معاینات فنی آن‌ها مورد تایید نیست.
نظر شما