جمعه شب گذشته مناظره ای از شبکه اول سیما با موضوع صنعت خودرو پخش شد، که نه تنها هیچ دستاوردی برای این صنعت به دنبال نخواهد داشت بلکه بیش از هر چیز تکدر اذهان عمومی را موجب خواهد شد. صرفنظر از اینکه مناظره یاد شده با چه هدف و رویکردی برپا شده، باید به این موضوع اذعان داشت که برخلاف روال معمول رفتارهای رسانه ای، اکثر مناظره هایی که برپا می شود جنبه تخریب و تضعیف طرف مقابل را به خود می گیرد و از هدف اصلی که همان آسیب شناسی و ارائه راهبرد برای رفع موضوعات پیش رو و رسیدن به یک راهبرد مطلوب است، باز می ماند. آنچه بیش از هر چیز در ذهن مخاطبان این مناظره نقش می بندد این است که در نهایت خروجی این مناظره چه بود؟ آیا هدف تنها مخالفت با حضور خودروسازان فرانسوی در بازار ایران بود؟ آیا این مناظره آغازی برای نقد و بررسی همه جانبه چالش های پیش روی صنعت خودرو و ترسیم چشم انداز آینده بود؟ تردیدی نیست که اگر هم قرار بر تضعیف جایگاه خودروسازان فرانسوی در بازار ایران بوده، این کار کاملا غیرحرفه ای و به دور از اخلاق رسانه ای دنبال شده است. در عین حال نمی توان تصور کرد که این شکل مناظره جایگاهی برای نقد و بررسی چالش های پیش روی صنعت خودرو و ارائه راهکاری برای توسعه و پیشرفت آن قائل شده باشد. چه بسا این مناظره مجالی شده بود برای شبیخون زدن مدعوین به یکدیگر، آن هم با تکیه بر احتجاجات عوامانه ای که کمتر دلیل و برهان منطقی پشت آن نهفته است. حال آنکه همزمان میلیونها بیننده به طور مستقیم این برنامه را مشاهده می کنند و به طور حتم پس از پایان آن برداشت های ناصواب از واقعیات موجود در صنعت خودرو ارائه خواهند داد. نگارنده به هیچ وجه منکر کیفیت نازل خودروهای ساخت داخل، بالا بودن قیمت ها، ایمنی نامناسب، بهره وری پایین خودروسازان و عدم روزآمدی در صنعت خودرو نیست، اما آیا نباید وضعیت کنونی صنعت خودرو ایران را با شرایط کلی کشور و دیگر بخش ها انطباق داد؟ آیا فراز و نشیب های دوران جنگ تحمیلی و تحریم های بی پایه و اساس در عقب ماندگی این صنعت دخیل نبوده است؟ آیا فضای کسب و کار ایران متناسب با نیازهای صنعت خودرو و حتی دیگر صنایع بوده است؟ اینها و سوالات دیگری از این قبیل امروز پیرامون صنعت خودرو مطرح است. اما نباید فراموش کرد که صنعت خودرو ایران تاکنون به بلوغ نسبی دست یافته و اکنون باید شرایط را فراهم کرد تا این صنعت به سمت تولید ناب و بهره گیری از دانش فنی روز دنیا حرکت کند. با این همه نباید فراموش کرد وجود همین زیرساخت های نسبی امروز صنعت خودرو ایران را از نگاه خودروسازان بزرگ جهان دور نداشته و برای آنها به عنوان یک فرصت بزرگ در منطقه خاورمیانه قلمداد می شود. از همین رو است که شرکت رنو فرانسه با تکیه بر همین زیرساخت ها شرکت رنو خاورمیانه را با مرکزیت ایران تاسیس و بر انتقال تکنولوژی و دانش فنی طراحی و تولید خودرو و قطعه با هدف دستیابی به بازار خودرو خاورمیانه تاکید می کند. گرچه بسیاری از قطعه سازان ایرانی نحوه همکاری رنو در قرارداد تندر90 را به مثابه یک دانشگاه برای خود تلقی می کنند و چنانچه این همکاری ها عمق بیشتری پیدا کند شرایط متفاوتی در صنعت خودرو ایران رقم خواهد خورد. طبیعی است که با بهبود فضای کسب و کار همین رویکرد برای دیگر خودروسازان بزرگ جهان به وجود خواهد آمد و آنگاه فرمان پذیری صنعت خودرو در اختیار مدیران داخلی خواهد بود که با مطالعه و دقت بیشتر شرکای آتی خود را انتخاب و از وضعیت نامناسب فعلی رهایی یابند. با این همه آیا بهتر نبود در این مناظره به راهکارها و روش هایی برای دستیابی به این اهداف اشاره می شد؟ آیا مناظران نمی توانستند فرصت ها و تهدیدهای پیش روی این صنعت را ارزیابی و نسخه کارشناسانه برای آن بنویسند؟ آنچه مخاطبان این مناظره دیدند بیشتر بحث ها و جوسازی های بود که حتی ممکن است مسیر آتی این صنعت را به مخاطره اندازد. هر چند که هنوز اهداف و ابعاد برپایی این مناظره آن هم به این شکل مبهم است.