به گزارش «پرشین خودرو»، حضور پر رنگ و لعاب خودروسازان چین در بازار ایران یک پیام بیشتر ندارد و آن اینکه نه تنها تصمیم‌گیرندگان صنعت خودروی ایران نمی‌خواهند بلیط چین را از دست بدهند, بلکه تمایل به گسترش بیشتر همکاری با آن کشور دارند به طوری که کار دیگر منحصر به واردات تعدادی خودروی چینی نخواهد بود و گستره همکاری‌ها از طراحی قطعات خودرو گرفته تا تولید آن در مقیاس بالا و سرانجام خرید سهام خودروسازان را در بر خواهد گرفت. بخواهیم یا نخواهیم امروزه چین با تولید سالانه 22 میلیون دستگاه خودرو, رتبه اول تولید خودرو در جهان را به خود اختصاص داده است و هنوز هم پتانسیل رشد دارد. با این حال این کشور دیر یا زود با ظرفیت مازاد مواجه خواهد شد. در آن صورت خودروسازان چینی به رقابت شدید می‌افتند تا خودروهای خود را صادر کنند. بیل راسو که زمانی از مدیران کرایسلر بود و اکنون مدیر عامل یک مؤسسه مشاوره‌ای به نام Synergistic است می‌گوید: تا چند سال دیگر مازاد ظرفیت چین به 10 میلیون دستگاه می‌رسد که باید برای آن در دنیا بازار پیدا کند و واقعیت این است که 10 میلیون دستگاه معادل کل تولیدات ژاپن در سال 2012 است! این ظرفیت مازاد فقط مختص تولید خودرو نیست بلکه این موضوع شامل قطعه‌سازان هم می‌شود. قطعه سازانی که در سایه انواعی از مشوق‌ها و سیاست‌گذاری‌ها دولت چین ایجاد شده‌اند و از شیر مرغ گرفته تا جان آدمیزاد می‌سازند در پی بازارهای جدید خواهند بود. بر اساس گزارش‌های منتشره 10 خودروساز اصلی چین، تا سال 2020 ظرفیت خود را به تولید سالانه 35 میلیون دستگاه خواهند رساند. برنامه‌ریزی برای تولید این تعداد خودرو تنها بر اساس میران رشد تقاضای بازار داخلی چین صورت گرفته است. بر اساس پیش‌بینی‌های به عمل آمده رشد فروش خودرو در چین تا سال 2020 حدود 8 درصد در سال است و به این ترتیب بازار چین هم گنجایش افزایش ظرفیت بی‌رویه را نخواهد داشت. شاید رشد 24 درصدی بازار چین در سال‌های 2005 تا 2011, خودروسازان و سیاست‌گذاران چینی را به اشتباه انداخت باشد که برای تولید 35 میلیون دستگاه خودرو برنامه‌ریزی کرده باشند؟ حال که بازار داخلی چین در حال اشباح است و این کشور بزودی با مازاد تولید مواجه خواهد شد چه سرنوشتی در انتظار خودروسازانی ایرانی است که چین را به عنوان همکار تجاری برگزیده‌اند؟ آیا این همکاری فرصتی فراروی آنها قرار می‌دهد یا اینکه تهدیدی جدی برای آینده آنان تلقی خواهد شد؟ آیا صنعت خودروی با سوار شدن بر قطار چینی می‌تواند جهانی شود؟ اگر چه پاسخ صریح به این پرسش نیاز به بررسی بیشتر دارد اما به نظر می‌رسد همکاری با صنعت خودروی چین همچو شمشیری دو لبه است هم فرصتی مناسب در اختیار خودروسازان ما قرار می‌دهد هم تهدیدی جدی برای آنان خواهد بود. تهدیدی که ممکن است صنعت خودروی ما را از قبل همکاری با چین تهدید کند آن است که سرعت قطار توسعه صنعت خودروی چین بر اساس پاسخگویی به نیازهای داخلی آن کشور تنظیم شده است, معنای دیگر این سخن این است که پس از مدتی بازار چین با بحران تولید مازاد مواجه خواهد شد. اگر پیش‌بینی «بیل راسو» درست باشد چین در سه سال آیند با 10 تولید میلیون خودور مازاد بر نیاز داخلی‌اش مواجه خواهد شد. حال اگر چین نتواند این حجم از تولید را به سایر بازارهای دنیا عرضه کند, صنعت خودروی چین از کار خواهد افتاد. به نظر می‌رسد اتکاء به چین و اتصال واگن‌های صنعت خودروسازی ایران به قطار توسعه خودروی چین ما را به مقصود مورد نظر نمی‌رساند و ارزش افزوده‌ای برای ما در برنخواهد داشت. اگر این همکاری‌ها بیشتر و بیشتر گسترش یابد بازار خودروی پس از مدتی جیره‌خوار خوراک‌های چینی خواهد شد. خوراک‌هایی که بجای آنکه کالری لازم را بدهد فقط و فقط تزئیناتی است. همین جیره‌خواری صنعت خودرو مانع از رشد و تکاپوی لازمه این صنعت خواهد شد. این آرزوی محالی است که صنعت خودروی ایران بخواهد از راه کوتاه چین خودروساز شود. خودروسازان چینی برآرود واقعی از هزینه‌های تولیدی خود ندارند آنها که بیشترشان دولتی یا وابسته به احزاب حاکمه هستند از حمایت‌های ویژه‌ای برخوردارند به همین دلیل قیمت واقعی تمام شده خودروهای چینی خیلی مشخص نیست. خودروسازان ما باید بدانند راه نجات بخش صنعت خودرو در بیرون نیست آنها باید به این درک برسند که بین خرید و تولید تفاوت وجود دارد. خرید از چین, اروپا یا حتی امریکا تفاوتی ندارد چیزی که کشوری را خودروساز می‌کند دانش طراحی و دانش مدیریت تولید خودرو است که در هر دو زمینه صنعت ما فاصله بسیاری با خودروسازان جهان دارد. گفتیم که چین با مشکلی به نام تولید مازاد مواجه خواهد شد اما باید بدانیم که چینی‌ها بیدی نیستند که از این بادها بترسند آنها برای حضور در بازار رقابتی تجارب بسیاری دارند و برای موفقیت از روش‌های معمول و نامعمول بسیاری بهره خواهند گرفت. پس فرصت ما در چیست؟ اگر به بازارهای صنعت خودرو نگاهی بیندازیم متوجه می‌شویم که بنا به دلایل بسیاری بازار نوجوان خودروهای برقی و هیبریدی رو به گسترش است. مسائلی از جمله نگرانی از اتمام سوخت‌های فسیلی و موضوع آلایندگی هوا به این تغییر رویکرد دامن زده است. چین از جمله کشورهایی است که این تغییر را به خوبی احساس کرده است بر اساس مستندات موجود، چین قصد دارد تا سال ۲۰۲۰ میلادی ۵ میلیون خودرو الکتریکی تولید کند و شرکت خودروسازی BYD، یکی از اصلی‌ترین تولید کنندگان ۵ میلیون خودرو الکتریکی این کشور خواهد بود. جالب است که بدانیم چند ماه پیش همین خودروسازی BYD، اولین اتوبوس‌های باطری‌دار را در دو خط اتوبوس‌رانی لندن افتتاح کرد. با توجه به گستردگی استفاده از خودرهای برقی و پیشتازی چین در تولید این خودروها, شاید همکاری در این زمینه بتواند فرصت جدیدی فراروی صنعت خودروی ایران قرار دهد هم صنعت راهی نوین را تجربه نماید و هم مردمانی که صنعت برای رفاه آنان ایجاد شده از پس دود و آلودگی هوا اندکی سالم‌تر زندگی کنند. - احمد فرهادی کارشناس اقتصادی