به گزارش «پرشین خودرو»، پیش‌بینی وقوع این بحران برای صنعت خودرو در حالی است كه با خروج خودروسازان از ركود تولید، به‌نظر می‌رسد قدرت خرید مشتریان برای جذب تولیدات آنها نادیده گرفته شده است. قدرت خرید متقاضیان خرید خودرو در شرایطی پس از رشد قیمت‌ خودروهای داخلی با افت همراه بود كه در این میان ابزارهای تقویت قدرت خرید از کارآیی لازم در این زمینه برخوردار نبود. كارشناسان عقیده دارند در شرایطی مانند حالا كه قیمت خودروهای داخلی از توان خرید برخی از مشتریان پیشی گرفته است و از سویی دریافت وام هفت میلیونی خودرو پروسه‌ای طولانی و كم‌اثر در خرید خودرو است، ابزاری مانند «لیزینگ» می‌تواند قدرت خرید مشتریان را تحت‌پوشش قرار دهد. به این ترتیب كارشناسان با اشاره به برنامه خودروسازان برای عبور از تیراژی یك میلیون دستگاهی تا پایان امسال، به لزوم تقویت قدرت خرید مشتریان برای تحریك بازار خودرو و تحقق این برنامه‌ها اشاره می‌کنند. در این زمینه برخی از کارشناسان معتقدند که به كار گرفتن راهكاری مانند «لیزینگ» برای فروش خودروهای تولید شده در شرایط کنونی می‌تواند آثار مثبت چندجانبه‌ای داشته باشد. آنها در این زمینه عقیده دارند که تكیه بر فروش لیزینگی در شرایط فعلی نه تنها به نفع متقاضیان خرید خودرو است؛ بلكه می‌تواند با افزایش تقاضا برای محصولات خودروسازان، صنعت خودرو را هرچه بیشتر از ركود دور كرده و در نهایت منجر به رشد اقتصادی بیشتر در تولید ناخالص داخلی شود. از دیگر سو از آنجا كه خرید لیزینگی یك كالا با تكیه به اعتبار آتی مشتری انجام شده و منجر به تزریق نقدینگی (كه می‌تواند منجر به تشدید آثار تورمی شود) به بازار نمی‌شود، می‌تواند مدل خوبی برای شرایطی باشد كه ركود و تورم هر دو با هم در یك اقتصاد وجود دارد. با تمام این تفاسیر اگرچه صنعت لیزینگ عمری 15 ساله در كشور دارد و از سویی خودروسازان و بانك‌ها نیز تجربه‌هایی در فروش لیزینگی خودرو دارند، اما به‌نظر می‌رسد حالا كه مشتریان و همچنین صنعت خودرو به راهكاری مانند لیزینگ برای تقویت قدرت خرید و بهبود روند تولید نیاز دارند، توجه چندانی به صنعت لیزینگ در كشور نمی‌شود. چرایی این موضوع در شرایطی مطرح است كه تجربه‌های جهانی از اثرات مثبت تحریك تقاضا با تكیه بر فروش لیزینگی خصوصا در شرایط ركود تورمی حكایت دارند. برای مثال با وقوع ركود اقتصادی بزرگ در آمریكا در سال‌ 2008، تكیه بر فروش لیزینگی یكی از راهكارهایی بود كه منجر به تحریك تقاضا و در نتیجه آن رشد تولید و خروج سریع‌تر از ركود شد. در حال حاضر نیز بیش از 80 درصد از خودروهای به فروش رفته در كشورهای توسعه یافته از طریق لیزینگ و فروش‌های اعتباری انجام می‌شود. این رقم در كشورهای آسیای میانی به 70 درصد از كل خودروهای فروش رفته در بازار می‌رسد، اما در ایران با وجود رشد قیمت خودرو و افت قدرت خرید مشتریان، تنها نزدیك به 20 درصد از خودروهای فروش رفته از ابتدای امسال با تكیه بر روش لیزینگ بوده است. لیزینگ، راهكاری فراموش شده؟ همان‌طور كه اشاره شد با وجود تاكید كارشناسان بر كارساز بودن تكیه بر لیزینگ برای تحریك تقاضا و خروج سریع‌تر از ركود، فعالیت «لیزینگ» در كشورمان با موانعی همراه است؛ موانعی كه برخی از آنها به نوع عملكرد خودروسازان باز می‌گردد و بخشی از آنها نیز از سیاست‌های كلان بانكی كشور ناشی می‌شود. یك كارشناس مسائل بانكی در رابطه با چرایی پا نگرفتن لیزینگ به‌عنوان ابزاری برای تقویت خرید مصرف‌كنندگان به دنیای اقتصاد می‌گوید: در حال حاضر بانك‌ها منابع كافی برای اختصاص به مصرف‌كنندگان ندارند و از سویی اولویت آنها تامین مالی واحدهای تولیدی است. بهاءالدین حسینی هاشمی با اشاره به این نكته كه روش اخیر در شرایط فعلی كه قدرت خرید مصرف‌كنندگان پایین است؛ تنها منجر به بدهكار شدن واحدهای مالی می‌شود؛ (زیرا تولیدكننده پس از دریافت تسهیلات و تولید كالای خود به دلیل پایین بودن قدرت خرید مشتری با بحران تقاضا مواجه می‌شود) بر لزوم اختصاص تسهیلات به مصرف‌كنندگان اشاره می‌كند. حسینی‌هاشمی می‌گوید: در شرایطی شبیه به شرایط اقتصادی فعلی ما، اختصاص تسهیلات به مشتریان در واقع نوعی وام یا تسهیلات‌دهی غیرمستقیم به تولیدكننده است؛ زیرا برای تولیدكننده چیزی بهتر از قدرت دادن به تقاضای موثر در بازار نیست. او در ادامه می‌گوید: با توجه به اینكه اصولا بانك‌ها دغدغه‌های بزرگ دارند و ترجیح می‌دهند خود را درگیر كارهای خرد نكنند، می‌توانند فعالیت‌های خرد خود مانند اعطای تسهیلات خرید خودرو را به لیزینگ‌ها سپرده و خود را درگیر پرداخت یا وصول وام‌های خرد نكنند. این كارشناس در ادامه با اشاره به اینكه «متاسفانه اقتصاد ما بسیار بانك‌محور است» می‌گوید: لیزینگ‌ها در حال حاضر رشد بسیار خوبی در كشورهای صنعتی و توسعه یافته دارند، اما در كشور ما با توجه به اینكه بانك‌ها منابع لیزینگ‌ها را تامین نمی‌كنند، لیزینگ‌ها مجبور به تامین منابع از بازار آزاد می‌شوند كه این اقدام هزینه پول آنها را بسیار زیاد می‌كند؛ این اقدام نیز در نهایت به زیان مصرف‌كننده یا خود شركت‌های لیزینگ تمام می‌شود. به این ترتیب اگرچه فعالیت لیزینگ‌ها برای پرداخت تسهیلات خرد می‌تواند زمان كمتری از مشتریان گرفته و از سویی بانك‌ها را نیز درگیر دغدغه وصول هزاران تسهیلات خرد نكند، اما عدم تامین منابع شركت‌های لیزینگ و رو آوردن آنها به تامین سرمایه از بازار آزاد در نهایت باعث شده است سودهای دریافتی از مصرف‌كنندگان بسیار افزایش پیدا كند و در نتیجه لیزینگ‌ها آن‌طور كه باید فعال نباشند. در كنار مشكلات یاد شده، یك كارشناس صنعت لیزینگ نبود زیرساخت‌های قانونی لازم و كافی و همچنین به روز نبودن قوانین مربوط به لیزینگ‌ها را از دیگر مشكلاتی می‌داند كه باعث عدم رونق صنعت لیزینگ در كشور و برخی سوءاستفاده‌ها از این فعالیت شده است. داوود كاغذگران با اشاره به این نكته به دنیای‌اقتصاد می‌گوید: بر اساس سند چشم‌انداز صنعت خودرو در افق 1404، تولید خودرو در ایران باید به سه میلیون دستگاه در سال برسد كه دو میلیون دستگاه آن برای فروش در داخل كشور در نظر گرفته شده است، اما با توجه به اینكه با واقعی شدن یكباره نرخ ارز در سال 91 قدرت خرید نقدی بسیاری از مشتریان بازار خودرو از دست رفت، لیزینگ تنها راهكار اثرگذار برای بازگرداندن قدرت خرید این بخش از مشتریان برای تحقق اهداف تولید خودرو در افق 1404 است؛ در غیر این صورت نمی‌توان به تحقق اهداف یاد شده امید چندانی داشت. این كارشناس با اشاره به این موضوع كه در حال حاضر خودروسازان با توجه به وضعیت سرمایه در گردش و افزایش هزینه‌های تولید امكان تامین منابع برای شركت‌های لیزینگ خود را ندارند گفت: حمایت بانك‌ها از لیزینگ‌ها برای تامین منابع مالی می‌تواند تقاضای موثر بازار را بار دیگر فعال كند. وقتی خودروسازان وارد لیزینگ می‌شوند اما نخستین تجربه‌های خودروسازان در فروش لیزینگی خودرو به سال‌های آخر دهه 80 بازمی‌گردد. در این سال‌ها كه شرایط مالی خودروسازان مانند این روزهایشان نبود و تولید نیز با رشد مثبت همراه بود، خودروسازان لزوم راه‌اندازی شركت‌های لیزینگ برای تحریك تقاضا را ضروری دیدند. به این ترتیب آنها در سال 1390 توانستند با تكیه بر فروش لیزینگی تقاضای كافی برای تولیدات بیش از یك میلیون و 600 هزار دستگاهی خود ایجاد كنند. بعد از تجربه خودروسازان در فروش لیزینگی خودرو كه منجر به باقی ماندن بخشی از سرمایه در گردش خودروسازان در دست مشتریان شد، شركت‌های لیزینگ خودروسازان به حالت تعطیل و نیمه‌تعطیل درآمدند و حالا نیز با توجه به شرایط مالی خودروسازان امكان فعالیت چندانی برای آنها وجود ندارد؛ اما چرا تجربه خودروسازان در زمینه لیزینگ دیگر ادامه نیافت و به‌نوعی با شكست همراه شد؟ در این زمینه یك کارشناس در صنعت لیزینگ در پاسخ به سوال یاد شده به دنیای‌اقتصاد می‌گوید: لیزینگ‌های وابسته به خودروسازان در حال حاضر مشكل تامین منابع دارند، اما در سال‌های گذشته هم كه شركت‌های لیزینگ خودروسازان فعال بود، به دلیل تكیه بیش از اندازه این شركت‌ها به محصولات خودروسازان، به چگونگی فروش یا بازگشت سرمایه‌های گذاشته شده توجه كافی نشد؛ برای مثال شركت‌های لیزینگ خودروسازان به دلیل ارتباطات نزدیكی كه با خودروسازان داشتند خودروها را بدون پشتوانه مالی دریافت و با روش‌های مختلف تحویل متقاضیان می‌دادند در حالیكه ساز و كار مشخصی برای بازگرداندن هزینه آنها وجود نداشت. علی انواری در ادامه می‌گوید: این در حالی است كه در شركت‌های تخصصی لیزینگ هدف این است كه منابعی كه از شركت خارج می‌شوند حتی با سود اندك وصول شوند و بار دیگر به شركت بازگردند؛ زیرا تنها در این صورت است كه یك شركت لیزینگ می‌تواند به حیات خود ادامه دهد و در نهایت به سوددهی برسد در حالیكه تجربه شركت‌های لیزینگ خودروسازان سود چندانی برای آنها به همراه نداشت؛ زیرا چندان بر اساس مناسبات اصولی لیزینگ پیش نرفتند. اما تجربه خودروسازان در حالی در زمینه لیزینگ به‌نوعی با شكست همراه بوده است كه به گفته كارشناسان نوع عملكرد این شرکت‌های تولیدی نیز باعث شده است تا شركت‌های لیزینگ تمایل چندانی به همكاری با خودروسازان نداشته باشند. یكی از بارزترین مثال‌ها در این زمینه تاخیر در تحویل خودرو به مشتریان است. بر این اساس با توجه به اینكه شركت‌های لیزینگ از زمان تحویل خودرو از سوی خودروسازان مطمئن نیستند؛ بنابراین ترجیح می‌دهند در زمینه فروش خودرو با خودروسازان داخلی همكاری نداشته باشند این در حالی است كه در حال حاضر برخی شركت‌های لیزینگی با واردكنندگان رسمی مناسبات و همكاری دارند. حال با توجه به اینكه در شرایط فعلی قدرت خرید مشتریان نسبت به قیمت خودروهای داخلی کاهش یافته، به‌نظر می‌رسد فعالیت دوباره لیزینگ‌ها نسبت به سال‌های 90 -91 كه هم تولید خودروسازان بالا بوده و هم قیمت خودروها منطقی‌تر، باید با ساز و کار جدیدی همراه باشد. در این بین به‌نظر می‌رسد در كنار فعال شدن دوباره لیزینگ‌ها، شرایط حضور مصرف‌كنندگان در خرید لیزینگی نیز باید تسهیل شود. برای مثال با توجه به اینكه هزینه تامین سرمایه برای شركت‌های لیزینگ گران تمام می‌شود و از سویی این شركت‌ها طبق آخرین تصمیم شورای پول و اعتبار مجاز به دریافت سودی 22 درصدی از مشتریان هستند، همكاری خودروسازان با شركت‌های لیزینگ می‌تواند كارساز باشد. برای مثال پیشنهاد می‌شود خودروسازان با در نظر گرفتن تخفیف‌هایی برای مشتری‌ها یا بر عهده گرفتن بخشی از مابه‌التفاوت نرخ سود در لیزینگ‌ها و رقم واقعی كه این شركت‌ها باید بابت تامین سرمایه پرداخت كنند، هزینه‌های نهایی خرید لیزینگی خودرو را با كاهش همراه كنند.