به گزارش «پرشین خودرو»،کلیات طرح تقریبا برگرفته از یک طرح اروپایی برای کاهش ترافیک و آلودگی هوا است که حدود 8 سال پیش در اغلب کشورهای قاره سبز اجرا و البته موفقیت آمیز گزارش شد. خلاصه این طرح این است: «خودروها بر اساس میزان آلایندگی قابلیت تردد در مناطقی از شهر داشته باشند.»
ناگفته پیداست بیشتر خودروهای قابل استفاده در اروپا استانداردهای آلاینده را دارا هستند و البته خودروهای قدیمی و از کار افتاده اصولا طرفداران زیادی میان شهروندان ندارند چه آنجا که به طور معمول اگر خودرویی بیش از 5 سال کار کرده باشد با قیمتی بسیار پایین تر از قیمت دست اول خود در بازار به فروش می رسد.
در طرح مذکور در اروپا مشخصا خودروهای سنگین و تجاری بیشتر شامل این طرح می شوند.
شاید کل دعواهای اخیر بر این طرح همین باشد؛ اینجا در تهران نزدیک به 50 درصد خودروهای استفاده شده به نوعی فرسوده محسوب می شود و اگر هم به معنای واقعی کلمه فرسوده نباشند دچار آلایندگی زیاد هستند. همین شد که از مهر ماه که زمزمه اجرایی شدن طرح در پایتخت روی زبان ها افتاد خیلی ها ساز مخالف سر داده اند که این طرح فعلا در بزرگترین شهر کشور با توجه به این همه خودروی «با تجربه» قابل اجرا نیست.

L.E.Z چیست؟
معاون حمل و نقل شهردرای تهران در باره این طرح به خبرنگار «پرشین خودرو» می گوید: به موجب این طرح خودروهای موثر در چرخه ترافیک تهران با توجه به اطلاعاتی که در پرونده الکترونیکی آنها در خصوص میزان آلایندگی وجود دارد، به طور مجازی به چهار دسته شامل: خودروهای قرمز، زرد، سبز و آبی تقسیم می شود.
جعفر تشکری هاشمی ادامه می دهد: مقرراتی بر تردد هر دسته در محدوده اجرای طرح بر مبنای میزان آلایندگی آنها و به نسبت شرایط آلودگی هوا تعیین و اعمال می شود. به عبارتی دیگر خودروهای دسته قرمز شامل خودروهایی در سن فرسودگی می شود که کاربراتوری هستند و توان اخذ معاینه فنی را ندارند که این دسته از خودروها امکان تردد در تهران را نخواهند داشت.
دسته خودروهای زرد، شامل خودروهایی است که به سن فرسودگی نزدیک هستند و استاندارد آنها پایین‌تر از استاندارد یورو۲ است که محدودیت‌هایی بر تردد آنها در زمان آلودگی هوا در هسته مرکزی و محدوده طرح اعمال می شود.
وی در همین رابطه ادامه می دهد: نوع دیگر خودروهای دسته سبز، خودروهای با استاندارد بیش از یورو۲ است که در شرایط اضطرار آلودگی هوا، محدودیت‌هایی برای تردد آنها در نظرگرفته خواهد شد. به همین ترتیب خودروهایی که در دسته آبی قرار می گیرند خودروهای برقی و خودروهای با استاندارد بیش از یورو۵ است که محدودیت کمتری برای تردد آنها در مواقع حساس، در نظر گرفته خواهد شد.
معاون شهردار تهران با اشاره به اینکه طرح زوج و فرد سالهاست در تهران به صورت مستمر اجرا می شود اما پاسخگوی مشکلات زیست محیطی محدوده نبوده است، بیان می کند: سال هاست معتقدیم نباید خودروهایی که چندین برابر آلودگی تولید می‌کنند، مانند وسایل نقلیه‌ای که از استاندارد بالایی برخوردار هستند وارد معابر شوند. برهمین اساس طرحی جایگزین L.E.Z در شهرداری تهران تهیه و در شورای عالی ترافیک پایتخت نیز به تصویب رسیده که البته وزرات کشور نیز با نگاه مثبت آن را بررسی و در پی تامین بودجه برای اجرای آن در کل کشور است.


طرح باید ایرانیزه شود
در این میان اما معاون آموزش و فرهنگ ترافیک پلیس راهور تهران بزرگ به «پرشین خودرو» می گوید: این طرح باید ایرانیزه و سپس در شهر اجرا شود.
سرهنگ مراد مرادی ادامه می دهد: پلیس نحوه اجرای طرح مذکور را در کشورهای اروپایی به دقت بررسی کرده و زمینه‌های بومی‌سازی طرح کاهش را در کلانشهر تهران به دقت سنجیده است. درباره طرح کاهش، پلیس راهور منتظر ارائه راهکارهای علمی-تخصصی و البته منطقی از جانب مسئولان شهری است که با مقتضیات زمان و مکان هم‌خوانی داشته باشد.
این مقام مسئول در پلیس راهور تهران به بی انصافی برخی مطبوعات و مسئولان اشاره و عنوان می کند:
به تازگی برخی از کارشناسان و مدیران در جراید و رسانه‌ها از اصطلاح «اقناع کردن پلیس راهور» یا «تعلل پلیس راهور» در اجرای طرح کاهش‌ یا به اصطلاح طرح L.E.Z استفاده می‌کنند که به کارگیری این نوع ادبیات، دور از منطق علمی و تخصصی در این حوزه است. شهروندان و مسئولان شهرداری بدانند پلیس راهور مانند سایر مسئولان مدیریت شهری، دغدغه آلودگی هوا و محیط زیست را دارد و نه تنها در مورد اجرای طرح کاهش، به هیچ وجه تعلل نکرده است، بلکه از هر طرح قابل اجرایی که موجب کاهش آلودگی هوا شود به شدت استقبال می‌کند.
وی بیان می کند: پلیس راهور با توجه به واقعیات بیرونی و عینی که یقینا اجرای این طرح را دچار مشکل می‌کند درصدد جلوگیری از تصمیمات غیرکارشناسانه است در واقع باید توجه داشت که از همان ابتدا که «طرح کاهش» مطرح شد پلیس راهور از کلیات این طرح استقبال کرد اما معتقد است اجرای این طرح در ایران به دلیل «فقدان زیرساخت‌ها و بسترهای سخت‌افزاری و نرم افزاری لازم» با مشکل مواجه می‌شود.
مرادی در پایان به تبعات این طرح اشاره و ابراز می کند: اجرای ناقص این طرح مصداق عینی تضییع حقوق شهروندان است. از سویی دیگر تمام دغدغه پلیس راهور این است که مبادا طرح دیگری تصویب شود و بعد از چند سال با صرف هزینه‌های گزاف و اعمال محدودیت‌های غیرمتعارف در روند زندگی عادی مردم به این نتیجه برسیم که تمام راه رفته اشتباه بوده چرا که اصولا سیر تحول جوامع در حال توسعه، چنین آزمایش و خطاهایی را به هیچ وجه برنمی‌تابد.

طرح عالی اما غیرممکن
طرحL.E.Z تا کنون در شهرهای لندن، پراگ، کپنهاگ و لیسبون برای خودروهای سبک و سنگین، ۵ شهر در سوئد برای خودروهای سنگین، ۱۰ شهر در هلند برای خودروهای سنگین، ۱۰ شهر در ایتالیا برای خودروهای سبک و سنگین و نهایتا ۶۰ شهر در کشور آلمان برای خودروهای سبک و سنگین اجرایی شده است.
می توان گفت در بیشتر کشورها این طرح از هر جهت منتج به نفع برای شهروندان و مردم بوده است.
گفته ها و شرایط را در یک ترازو که قرار دهیم می بینیم پلیس پر بیراه نمی گوید و باید زیر ساخت ها فراهم و سپس اجرایی شود. از دیگر سو اما تجربه نشان داده اگر قرار باشد این طرح را معطل نوسازی خودروهای کهنسال شهر کنیم شاید تا یک دهه دیگر هم طرحی به نام L.E.Z به منصه ظهور نرسد.
به هر حال باید منتظر بود و دید داور در کشمش بین شهرداری و پلیس، دست کدام طرف را بالا خواهد برد.