به گزارش «پرشین خودرو»، کارشناسان و فعالان حوزه خودرو بر این عقیده‌اند، از آنجا که خودرو کالایی اساسی و ضروری به‌شمار نمی‌آید و یارانه‌ای نیز به آن تعلق نمی‌گیرد، دولت نباید در قیمت‌گذاری آن دخالت داشته باشد. بنابراین باید اجازه داد که قیمت خودرو را عرضه و تقاضا یا همان بازار مشخص کند. این در حالی است که پیش از اعمال تحریم‌ها و افزایش هزینه‌های تولید، خودروسازان همواره قیمت‌ها را بر این اساس یعنی حاشیه بازار تعیین می‌کردند که هم دولت دخالتی در این خصوص نداشته و هم مصرف‌کننده و خودروساز از نحوه تعیین قیمت توسط حاشیه بازار خشنود بودند. این تجربه‌ای بود که هرچند به مدت محدود اما در دولت دهم در اختیار خودروسازان قرار گرفت و نشان داد که تجربه خوبی برای صنعت خودرو خواهد بود. در همین راستا به نظر می‌رسد تعیین قیمت در حاشیه بازار یکی از دستاوردهای خروج بازار خودرو از انحصار است که بر این اساس انتظار می‌رود تا با وجود آنچه متولیان این بخش بر آن اصرار می‌ورزند که بازار خودرو انحصاری نیست،‌ برای خروج از شکل فعلی، صنعت خودرو از انحصار خارج شود. این در حالی است که دولت نیز بر این مطلب تاکید دارد تا جایی‌که بیوک علیمرادلو مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت در امور خودرو از تلاش این وزارتخانه برای رفع انحصار از صنعت خودرو خبر داده و اعلام کرده که وزارت صنعت، معدن و تجارت در سیاست‌گذاری خودرو، براساس منطق مشخصی پیش می‌رود و منافع مصرف‌کننده و تولیدکننده را به‌صورت همزمان می‌بیند. اما باید به این نکته توجه داشت که نمی‌توان کارخانه‌های خودروسازی را مجبور به تولید با ضرر کرد اما می‌توان آنها را مجبور کرد که قیمت را کاهش داده و تیراژ را بالا ببرند. همچنین موضوع قیمت خودرو و شورای رقابت بحث قانون است و وزارتخانه نیز تابع قانون است، اما به نظر می‌رسد که مصداق انحصار باید از روی خودرو برداشته شود تا آنگاه بتوان وزارت صنعت، معدن و تجارت را به‌عنوان یک وزارتخانه متولی در قیمت دخیل کرد. بازار انحصار چندجانبه در قطب‌های بزرگ صنعتی مدیر توسعه استراتژی پشتیبانی و وظیفه‌ای سایپا با ارائه گزارشی درخصوص تشریح انحصار در بخش خودرو به صمت گفت: با توجه به اینکه در شرایط «انحصار کامل» که در آن فقط یک بنگاه به تولید کالایی می‌پردازد، به‌دلیل کنترل‌ها و دخالت‌های مستقیم دولت در صنعت خودرو، بازار خودرو ممکن است برخی مشابهت‌هایی با بازار انحصار کامل داشته باشد؛ مانند ایران. حسن قره‌ئی افزود: اما با توجه به کاهش دخالت‌های مستقیم دولت در سال‌های اخیر و تعداد اندک بنگاه‌های خودروساز و تاثیرپذیری سود یک بنگاه از سطح تولید بنگاه‌های دیگر، مشابهت‌های بازار خودرو در ایران با بازار «انحصار چندجانبه» دارای محصولات متمایز، بیشتر است. وی ادامه داد: همچنین به‌دلیل تاثیرگذاری قیمت یک خودروساز بر روی محصولات خودروساز دیگر، بازار خودروی همه کشورهای جهان، تقریبا بازار «انحصار چند جانبه» است. همچنین در اغلب کشورها دخالت‌های دولت به‌خصوص در بازار خودرو از نوع دخالت مستقیم برای قیمت‌گذاری محصولات خودروسازان نیست، بلکه این دخالت‌ها بیشتر به شکل کمک‌های مستقیم و بلاعوض برای پیشرفت فناوری و توسعه محصول است. مدیر توسعه استراتژی پشتیبانی و وظیفه‌ای سایپا با مقایسه ۲ کشور کره و مالزی درخصوص واردات خودرو تصریح کرد: دولت بر واردات خودرو نظارت داشته و محدودیت‌هایی در این خصوص اتخاذ کرده است. در کنار این محدودیت‌ها برای حمایت صنعت خودرو نیز اقداماتی نظیر تامین تسهیلات و یارانه‌های دولتی، اعطای تسهیلات با بهره اندک، اختصاص تسهیلات به صنعت قطعه‌سازی جهت مدرنیزه کردن تجهیزات خطوط تولید، کاهش کنترل مرکزی در قیمت‌گذاری و اعطای آزادی‌های بیشتر در بازار، توسعه محصول، طراحی و ساخت خودرو با برند داخلی و... را انجام داده‌اند. در جدول‌های موجود همانطور که مشخص است سهم بازار خودروهای داخلی در ایران در مقایسه با سایر کشورهای مورد بررسی در حد وسط قرار گرفته است. از این‌رو در بیشتر کشورهای مورد بررسی قیمت‌گذاری در اختیار خودروسازان بوده و دولت بر آن نظارت داشته است. پیشنهاد رفع انحصار به دولت در همین حال عضو هیات‌مدیره قطعه‌سازی با اعلام این که درحال‌حاضر ۲۰۰ واردکننده خودرو مشغول فعالیت بوده اما تنها ۳۶واحد تولیدی در حوزه خودرو مشغول به کار هستند، گفت: به همین منظور پیشنهادی را به معاون اول رییس‌جمهوری برای رفع انحصار در صنعت خودرو مطرح کرده‌ایم که اگر انحصار صنعت خودرو برداشته شود به طور حتم قیمت خودرو کاهش یافته و رغبت تولیدکنندگان داخلی هم برای نصب آپشن‌ها بیشتر خواهد شد. محمدرضا نجفی‌منش افزود: حتی این پیشنهاد را به شورای اقتصاد و وزارت صنعت، معدن و تجارت هم داده‌ایم اما هنوز به نتایج مناسبی دست پیدا نکرده‌ایم. از سویی برای تحقق اقتصاد مقاومتی در کشور باید موانع تولید برداشته شود. انحصاری اعلام کردن بازار خودرو باعث شده تا این صنعت نتواند برای توسعه و پیشرفت خود اقدام مناسبی را انجام دهد. با این حال برخی متولیان صنعت خودرو معتقد هستند صنعت خودرو انحصاری نیست و برخی از خودروسازان بزرگ برای حفظ بازارهای داخلی با افزایش تعرفه واردات در کنار موانع واردات خودرو از تولیدکننده داخل حمایت می‌کنند. در هیچ جا قیمت‌گذاری دستوری نیست دبیر سابق و مشاور انجمن خودروسازان ایران نیز با اشاره به اینکه انحصاری بودن یک کالا به ۲ صورت تعریف می‌شود به صمت گفت: در حالت نخست تولیدکننده درصد بالایی از فروش را از بازار داشته باشد و در حالت بعدی انحصارگر دارای ویژگی‌هایی با این عنوان باشد که مانع از ورود رقیب به بازار فروش شود و با دامپینگ قیمت‌ها رقیب را از بازارها خارج کند. اگر تولیدکننده این ۲ ویژگی را داشته باشد به آن انحصارگر گفته می‌شود. داوود میرخانی رشتی با عنوان اینکه در علم اقتصاد خودروسازان ما با این تعاریف در قالب انحصاری بودن نمی‌گنجند، تصریح کرد: با توجه به اینکه خودروسازان ما از ورود رقبا به بازار خودرو ایران جلوگیری نکردند اما اینکه چرا رقبای ۲ خودروساز بزرگ ایران از تیراژ تولید پایین‌تری برخوردارند، به این دلیل است که مدلی را برای تولید انتخاب می‌کنند که میزان فروش آن اندک است. وی ادامه داد: دوم اینکه خودروساز تازه‌وارد به‌دنبال ساخت داخل نرفته تا با افزایش ساخت داخل تعرفه‌های خود را کاهش دهد و تحت همین شرایط نیز میزان بیشتری را از سهم بازار خودرو در اختیار بگیرد. وی با اشاره به اینکه انحصارگر با دامپینگ قیمت‌ها می‌تواند بازار را در اختیار بگیرد، افزود: پیش از این قیمت‌گذاری خودرو در اختیار خودروسازان نبوده و به‌صورت دستوری از سوی سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان به خودروساز اعلام می‌شد تا قیمت‌گذاری در حاشیه بازار صورت گیرد، اما ۵ درصد زیر قیمت بازار به فروش برساند. میرخانی با اشاره به اختیار شورای رقابت در بحث قیمت‌گذاری اظهار کرد: با توجه به این ویژگی‌ها بازار و صنعت خودرو داخلی انحصاری نیست. میرخانی درخصوص اینکه برخی اعتقاد دارند به دلیل درصد بالای تولید خودرو توسط ۲ خودروساز بزرگ،‌ ساختار صنعت خودروی ایران انحصاری است، گفت: در پاسخ به این مطلب باید گفت در کشور کره‌جنوبی بیشترین درصد سهم بازار مربوط به ۲خودروساز بزرگ یعنی هیوندایی و کیاموتورز است. در ژاپن نیز به همین نحو ۲ خودروساز بزرگ تویوتا و نیسان موتورز بیشترین سهم از بازار خودرو این کشور را دارا هستند. بررسی تاریخ خودروسازی این ۲ کشور و همچنین دیگر کشورها نشان می‌دهد که با افزایش تعرفه واردات در کنار موانع غیرتعرفه‌ای که برای واردکننده ایجاد می‌شود، از خودروساز حمایت می‌شود. منبع: روزنامه گسترش صنعت