مهدی جمالی نژاد، معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزیر کشور و رییس شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور در این زمینه می گوید:  با بررسی آمار تصادفات درون شهری و تلفات ناشی از آن مشخص شد که حدود ۴۰ درصد از تلفات متعلق به عابران پیاده و ۴۰ درصد دیگر متعلق به موتورسیکلت سواران است، بنابراین با توجه به نقش تعیین‌کننده این دو عامل در آمار تلفات ناشی از تصادفات شهری، شورای هماهنگی ترافیک استان‌ها مکلف شد با تشکیل مداوم و پیوسته جلسات این شورا، برنامه‌ریزی‌های لازم در خصوص کاهش آمار تلفات عابران پیاده از طریق آرام سازی تردد خودروها، جداسازی تردد عابرین پیاده از خودروها و ایمن سازی اطراف مراکز جاذب سفر مانند مدارس، دانشگاه‌ها، مساجد، مراکز خرید و بوستان‌های شهری پرتقاضا را در برنامه کاری خود قرار دهند.

 

او در خصوص ساماندهی موتورسیکلت‌ها هم می‌گوید: برای ساماندهی وضعیت موتورسیکلت‌سواران هم باید مواردی مانند کلاه ایمنی، معاینه فنی و جلوگیری از رفتار پرخطر به‌طور جدی انجام شود و همچنین با تخلفات عمده آنها اعم از حرکت در پیاده‌روها و حمل‌بار غیرمتعارف، انجام حرکت‌های نمایشی و مارپیچ و تردد در خطوط ویژه، برخورد قانونی انجام می‌شود.

 

رییس شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور در ادامه به چند تکلیف قانونی مشخص شده در اسناد بالادستی در حوزه حمل و نقل عمومی و ترافیک شهری اشاره می‌کند و می‌گوید: بر اساس بخش (الف) ماده (۱۰۸) قانون برنامه ششم توسعه می بایستی تا پایان این برنامه میزان تلفات حوادث رانندگی شهری نسبت به تعداد ۱۰ هزار دستگاه خودرو، ۳۱ درصد کاهش یابد. همچنین  بر اساس بند(۳۹) بخش (ج) از ماده (۳۰) قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور نیز می‌بایست  سالانه دستگاه‌های اجرایی ۱۰ درصد کاهش میزان تلفات را برنامه ریزی و در خصوص آن اقدامات لازم را انجام دهند.

 

در ردیف(۸) بخش تصادفات سند آسیب شناسی حوزه حمل و نقل شهری هم  که به تصویب هیات وزیران رسیده، مقرر شده که شهرهای مرکز استان و بالای ۲۰۰ هزار نفر جمعیت، سالانه کاهش ۱۰ درصد تصادفات ناشی از نقص زیرساخت را در برنامه کاری خود قرار دهند.

 

معاون وزیر کشور به آمار بالای تلفات عابران پیاده در اطراف شهرها اشاره می کند و می گوید: با بررسی تصادفات شهری مشخص شد که بخش قابل توجهی از آمار تلفات، ناشی از نبود جاده کمربندی یا کنارگذر در اطراف شهرهاست و نبود این معابر باعث می شود ترافیک خودروهای سنگین و سرعت بالای خودروهای شخصی محیط های شهری را تحت تاثیر قرار داده و صدمات و تلفاتی را ایجاد کند. برای جلوگیری از تلفات ناشی از این موضوع مقرر شد پیگیری های لازم در زمینه رفع موانع پیش روی تکمیل جاده کمربندی یا کنارگذر شهرها در جلسه شورای ترافیک استان انجام شود و تکمیل پروژه های نیمه تمام این بخش در اولویت کاری وزارت راه و شهرسازی قرار گیرد.

 

آمار بالای تصادفات رانندگی در ایران  فاجعه ملی است

 

شهرام جبارزادگان کارشناس حوزه حمل و نقل و ترافیک، آمار بالای تصادفات رانندگی در ایران به ویژه در تهران را فاجعه ملی در ابعاد بین المللی قلمداد می کند  می گوید : در تهران روزانه به طور متوسط ۲ نفر در تصادفات رانندگی جان خود را از دست می دهند که یکی از آنها عابران پیاده هستند.

 

وی با اشاره به این که سال گذشته در استان تهران هزار و ۲۳۱ نفر بر اثر تصادفات ترافیکی جان باختند و از این تعداد حدود ۶۰ درصد در تهران جان خود را از دست دادند، گفت: به طور متوسط به ازای هر یک نفر که جان خود را در تصادفات رانندگی از دست می دهد، ۲۰ نفر مجروح و مصدوم می شوند. به این ترتیب، سال گذشته در کشور ۱۶ هزار و ۲۰۰نفر در تصادفات رانندگی کشته و ۳۳۶ هزار نفر نیز مجروح و مصدوم شدند که این آمار برای تهران حدود ۷۴۰ کشته و ۱۵ هزار مجروح بود.

 

تلفن همراه از عوامل مهم تلفات رانندگی

 

 این کارشناس حمل و نقل و ترافیک اضافه می کند : از جمله عوامل مهم افزایش تلفات رانندگی در کشور و در تهران با وجود این که بسیاری از کشورهای اروپایی، هدف گذاری خود را برای به صفر رساندن تلفات رانندگی در سال ۲۰۲۰ مشخص کرده اند، وسیله ای به نام تلفن همراه است که متاسفانه در بین رانندگان و راکبان موتور سیکلت و عابران پیاده نیز بسیار رواج داشته و باعث افزایش تصادفات و افزایش مرگ و میر عابران پیاده در جریان تصادفات شده است.

 

خطر تازه پدیده عابران سر به موبایل

 

به گفته جبارزادگان، پدیده ای با نام عابران سر به هوا که با بی مبالاتی برای خود خطر می آفریدند امروزه جای خود را به عابران سر به موبایل داده اند. ضمن این که شاهد استفاده از این وسیله و حتی گشت و گذار در شبکه های اجتماعی از سوی رانندگان خودروها و راکبان موتور سیکلت هستیم که با یک دست مشغول راندن موتور و با دستی دیگر، ارسال و دریافت پیام در تلفن همراه هستند.

 

این کارشناس حمل و نقل و ترافیک ادامه می دهد :  متاسفانه شاهد هستیم که در تهران روزانه حداقل یک  عابر پیاده ای که صبح از منزل خارج می شود هرگز به جمع خانواده باز نمی گردد و عدد بالای متوسط یک عابرپیاده در تهران کشته می شود برای کلان شهرتهران و مسئولان شهری یک فاجعه است که لزوم بازنگری دستورالعمل های  دستگاه های مسئول در این حوزه  را یادآوری می کند.

 

  اجرای دقیق ومحکم قوانین و مقررات به ویژه در حوزه هایی مانند تلفن همراه، اجرای برنامه های واقعی در جهت توسعه معابر امن پیاده و مسیرهای ایمن دوچرخه به جای اجرای برنامه های نمایشی که شاهد آن هستیم و اجرای برنامه های آموزشی و کمک آموزشی برای انتقال آموزه های عبور و مرور به ویژه به کودکان  و نوجوانان و باز آموزی رانندگان حمل و نقل عمومی و نیمه عمومی، استفاده از امکانات  و تجهیزات بلا استفاده موجود همچون پارک های آموزش ترافیک که مدت ها است به حال خود رها شده اند، اجرای اصلاحات هندسی کم هزینه اما موثر در بسیاری از معابرپرخطر بزرگراهی، شریانی و درجه یک در داخل و حاشیه شهر وتمرکز بر روی موتور سیکلت ها، به عنوان یکی از اصلی ترین حوادث رانندگی که جان خود و سایران را به خطر می اندازد، پیشنهادات این کارشناس حوزه ترافیک برای کاهش تلفات عابران پیاده است.

 

 

 

 

 درپژوهشی که با موضوع افزایش ایمنی عابران پیاده و موتور سواران  توسط سیده فروغ سلیمی اشکوری کارشناس سلامت انجام شده به برخی از راهکارهای کاهش این آمار اشاره شده است.

 

۹۰ درصد مرگ های ناشی از تصادفات ترافیکی، مربوط به کشورهای کم در آمد

 

براساس این پژوهش همه ساله نزدیک به ۱.۲ میلیون نفر در جهان جان خود را به علت حوادث ترافیکی از دست می دهند و بیش از پنجاه میلیون نفر دیگر مجروح می شوند. ۹۰ درصد موارد مرگ ناشی از حوادث ترافیکی مربوط به کشورهای با در آمد کم یا متوسط است. آمارهای ارائه شده در ایران نشان می دهد که پس از بیماری‌های قلبی عروقی، حوادث ترافیکی دومین علت مرگ و میر در همه گروههای سنی و اولین عامل مرگ در گروه سنی زیر ۴۰ سال است. عابران پیاده، دوچرخه سواران، موتورسواران در مقایسه با رانندگان و سرنشینان اتومبیل ها و وسایل نقلیه دیگر بیشتر در معرض خطر هستند.

 

پلیس آمار دقیق تری از میزان قربانیان تصادفات درون شهری ارائه می کند. براساس آمارهای پلیس، ۳۹ درصد از متوفیان حوادث رانندگی عابران پیاده و ۳۷ درصد از آنان را  موتورسیکلت سواران شامل می‌شوند که  بیشتر رانندگان فوتی موتورسیکلت در تصادفات در اثر ضربه به سر جان خود را از دست داده‌اند.

 

به گفته سلیمی اشکوری استفاده از کلاه ایمنی به عنوان یکی از ساده ترین و بهترین روش ها برای کاهش میزان آسیب در حوادث رانندگی موتورسیکلت است. هنگام بروز تصادف، موتورسیکلت فاقد هر گونه سیستم محافظ است و خطر ناکترین وسیله نقلیه ای است که درصد بالایی از تلفات جانی را به خود اختصاص داده و صدمات جبران ناپذیری به نقاط حساس بدن به ویژه سر و صورت راکب وارد می شود. با توجه به نمونه های عینی، استفاده از کلاه ایمنی هنگام بروز حادثه، خطر ضربه مغزی و تصادف منجر به فوت را کاهش می دهد. همچنین احتمال برخورد اجسام و ذرات معلق به سر و صورت موتور سوار، را کم می کند.

 

براساس این پژوهش دید نامناسب نیز یک عامل خطر کلیدی است که سرنشینان خودرو و عابران پیاده را مورد تهدید قرار می دهد. وقوع تصادفات رانندگی در غروب یا شب و در هنگام طلوع خورشید بر اثر دید ناکافی بیشتر از ساعات دیگر شبانه روز اتفاق می افتد. نور نا کافی معابر، استفاده نکردن از تجهیزات ایمنی نظیر چراغ خطر و شبرنگ در عقب، جلو و روی چرخ های دوچرخه و ناسالم بودن چراغ موتورسیکلت و وسایط نقلیه احتمال رخداد حادثه را تشدید می کند.

 

همچنین حواس پرتی ناشی از تلفن همراه باعث عکس العمل های تاخیری، انحراف از مسیر و عدم رعایت حد اقل فاصله طولی می شود. رانندگانی که از تلفن همراه استفاده می کنند چهار برابر رانندگانی که از تلفن همراه استفاده نمی کنند در معرض تصادفات رانندگی قرار دارند.

 

سهم عابران پیاده در تصادفات رانندگی/ در چه زمانی عابران پیاده بیشتر تصادف می کنند

 

 احمد شریفی کارشناس حوزه حمل و نقل نیز به نقش خود عابران پیاده در افزایش تلفات اشاره می کند و می گوید : عابر نیز می تواند در تشدید این وضعیت تاثیر گذار باشد. برای مثال عواملی مانند  حواس پرتی در عابر پیاده موجب افزایش تصادف خواهد شد  .استفاده از تلفنهای همراه و پیامک دادن نیز از جمله مواردی است که به حواس پرتی عابرین پیاده در عبور از خیابانها دامن زده است.

 

او به زمان های پر خطر برای عابران پیاده اشاره می کند و می گوید: زمانهای پرخطر برای عابرین پیاده تاریکی و زمانی است که هوا گرگ و میش است، در چنین هوایی دیده شدن و به رویت رسیدن بسیار مهم است زیرا در بسیاری از مواقع بعد از تصادف  راننده خودرو مدعی شده که به هیچ وجه عابر را ندیده است بنابراین این موضوع بیانگر اهمیت دیده شدن است به خصوص برای افرادی که لباسهای تیره رنگ می پوشند. در این باره  استفاده از نوارهای بازتابنده نور برروی لباس و وسایل شخصی برای خانمهایی که لباسهای مشکی و چادر مشکی می پوشند بسیار اهمیت دارد. سالمندان به دلیل شرایط خاص جسمی و عدم استحکام لازم استخوان ها برای عبور از خیابانها از جمله افرادی هستند  که به شدت در معرض خطر قرار دارند تردد سالمندان در هنگام شب از جمله زمانهایی است که احتمال تصادف را در آنها افزایش می دهد، از آن جهت که بسیاری از سالمندان در تاریکی رویت نشده و در خیابانهای منتهی به مساجد امکانات لازم برای عبور از خیابان درنظر گرفته نشده است از این رو برای کاهش تصادف عابرین پیاده در مدیریت شهری توجه به ساختار مناطق پر ترددی همچون اطراف مساجد، مراکز خرید و مناطق پر تردد  برای عبور و مرور  عابرین پیاده اهمیت دارد. گروه دیگری که در معرض خطرتصادف به عنوان عابرین پیاده هستند دانش آموزانی هستند که در خیابانها و معابر عمومی رفت و آمد دارند. متاسفانه  قسمت قابل توجهی از مرگ ناشی از سوانح ترافیکی در عابرین پیاده در کودکانی که در  سن مدرسه هستند اتفاق می افتد.

 

به گفته شریفی مهمترین عاملی که درکشته شدن عابرین پیاده بسیار موثر است  سرعت وسایل نقلیه است. با توجه به اینکه درصد قابل توجهی از حوادث عابر پیاده در محیطهای درون شهری اتفاق می‌افتد، بنابراین کنترل سرعت وسایل نقلیه در مناطق مسکونی بسیار اهمیت دارد.  

 

 فقر قانونی در برخورد با تخلفات عابران پیاده

 

اما تنها استاندارد نبودن پیاده روها و سلطه ماشین ها بر شهر دلیل مرگ و میر عابران پیاده نیست. مشکل اصلی فقر قانونی برای برخورد با تخلفات عابران پیاده است.  

 

سیدهادی هاشمی کارشناس حوزه ترافیک در این رابطه می گوید : یکی از مهم‌ترین دلایل چنین آمار بالایی در کشته‌شدگان پیاده، توجه‌نکردن و اطلاع‌نداشتن پیاده‌ها از قوانین و ضوابط شهری و رانندگی است.

 

او ادامه می دهد: بخش عمده قوانین و مقررات شهری، برای وسایل نقلیه در نظر گرفته شده و برای عابران پیاده در این حوزه مهم که دخیل هستند، هیچ ضابطه و قانونی وجود ندارد و بسیاری از عابران هم با این فکر که خودروهای سواری باید قانون را رعایت کنند، دچار حادثه می‌شوند.

 

وی با بیان اینکه تخلف‌ها و تصادف‌های عابران پیاده در شهرها به اوضاع زیست شهری و فرهنگ مردم و رعایت قوانین بستگی مستقیم دارد، می گوید: بسیاری از سطوح پیاده‌روها در امتداد و سطح و عرض سواره‌روها هستند و با حرکت وسایل نقلیه، تداخل پیدا می‌کنند؛ به‌همین‌دلیل رعایت قوانین از سوی هر دو طرف الزامی است.

 

استفاده‌نکردن از پل‌های عابر، توجه‌نداشتن به قوانین در عبور از تقاطع‌ها و چراغ‌های قرمز ازجمله مهم‌ترین دلایل مرگ‌ومیر عابران پیاده هستند. مسئله این است که بسیاری از شهروندان که خودشان در بیشتر مواقع راننده وسایل نقلیه هستند، در زمان پیاده‌بودن قوانین را رعایت نمی‌کنند و بر این باورند که قوانین فقط برای وسایل نقلیه است.

 

آنچه از بررسی چندباره و آسیب‌شناسی وقوع مرگ‌ومیر پیاده‌روها حاصل می‌شود، تکرار رویدادهای مشابه در این زمینه است. برخوردهای انتظامی، طرح خلاءهای قانونی یا آسیب‌شناسی رفتاری راکبان موتورسیکلت به بی‌قانونی و توجه به اهمال عابران پیاده در برخی موارد بارها مطرح شده اما اتفاق‌های ناگوار در این زمینه همچنان رخ می‌دهد و به‌تدریج حتی، عادی شده است! آیا ماموریت تازه شوراهای ترافیک استان‌ها غیرممکن را به ممکن بدل خواهد کرد؟