به گزارش پرشین خودرو به نقل از ایسنا، هیدروکربن‌های آروماتیک حلقوی، دسته بزرگی از ترکیبات آلاینده زیست‌محیطی هستند که حضور آن‌ها افزایش احتمال ابتلا به انواع سرطان را در پی دارد. از این‌ رو، سنجش آسان این ترکیبات در مواد خوراکی می‌تواند گامی به‌ سوی افزایش ایمنی و سلامت جامعه به شمار رود. در این راستا، پژوهشگر رشته شیمی تجزیه، با انجام یک طرح آزمایشگاهی در قالب رساله دکتری، موفق به ساخت ابزاری از مغز مداد جهت تشخیص و اندازه‌گیری ترکیبات آروماتیک حلقوی موجود در مواد خوراکی شدند.

دکتر الناز مرزی خسروشاهی، مجری طرح، با اشاره به روش میکرواستخراج فاز جامد به‌عنوان یکی از مناسب‌ترین روش‌های آماده‌سازی نمونه جهت انجام آزمون‌های تجزیه‌ای، هدف از انجام این طرح را تلاش برای کاهش هزینه و افزایش کارایی این روش عنوان کرد.

وی ادامه داد: در این تحقیقات با اعمال یک فرایند اصلاح سطحی بر روی سطح مغز مداد، از آن به‌ عنوان ابزاری جهت استخراج هیدروکربن‌های آروماتیک حلقوی استفاده کردیم. استفاده از مغز مداد به‌ عنوان جزو اصلی این ابزار و همچنین استفاده از "اوره" به‌ عنوان یک پیش ماده ارزان‌قیمت برای سنتز نانوساختار کربن نیترید، موجب کاهش هزینه تمام‌شده ساخت این ابزار کارآمد شده است.

مرزی خسروشاهی خاطر نشان کرد: شیمی تجزیه چهار مرحله اساسی "نمونه‌برداری"، "آماده‌سازی نمونه"، "آنالیز کمی و کیفی" و "تجزیه‌وتحلیل آماری نتایج" دارد و بیش از ۶۰ درصد زمان تجزیه صرف آماده‌سازی نمونه می‌شود، درحالی‌که تنها ۷ درصد این زمان عملا صرف جمع‌آوری نمونه و بررسی اطلاعات گردآوری‌شده می‌شود.

به گفته وی مهمترین دلایل آماده‌سازی نمونه این است که اکثر نمونه‌ها به دلایل گوناگون از قبیل ماهیت نمونه، بافت نمونه و غلظت کم به‌طور مستقیم توسط دستگاه‌های تجزیه‌ای قابل آنالیز نیستند و بایدقبل از آنالیز روش‌هایی جهت پیش‌تیمار و آماده‌سازی نمونه به کار گرفته شوند.

مرزی خسروشاهی میکرواستخراج فاز جامد را یکی از ساده‌ترین و مناسب‌ترین عملیات برای آماده‌سازی نمونه توصیف کرد که توسعه همه‌جانبه آن، چه از نظر کاهش هزینه و چه ازنظر افزایش کارایی همچنان ادامه دارد و یادآور شد: بر این اساس در این طرح ابتدا از یک فرایند الکتروشیمیایی جهت اصلاح سطح مغز مداد استفاده شد و پس از تشکیل نانوساختارهای شبه گرافن بر روی سطح مغز مداد، عملیات الکتروشیمیایی ثانویه‌ای در محیط برای رسوب دادن کربن نیترید بر روی سطح انجام شد.

مجری طرح با بیان اینکه در ادامه این الکترود جهت تشخیص مقادیر ناچیز ترکیبات آروماتیک حلقوی در دو نمونه خوراکی برنج دودی و عسل مورد استفاده قرار گرفته است، اظهار کرد: بازدهی استخراج این ابزار در شرایط بهینه بیش از ۲۲ درصد گزارش‌شده و حد تشخیص آن در حد میکروگرم بر لیتر بوده است.

این تحقیق از سوی دکتر الناز مرزی خسروشاهی اجرایی شده و در New Journal of Chemistry با ضریب تأثیر ۳.۲۰۱ به چاپ رسیده است.