به گزارش پرشین خودرو، مهرداد جمال ارونقی، جزئیات کاملی از اظهارنامه های واردات و صادرات در شش ماه نخست سال ۱۳۹۹ در مسیرهای سه گانه اظهارنامه ارائه کرد.

کاهش ۱۷ درصدی اظهارنامه های وارداتی

بر اساس توضیحات معاون فنی گمرک، تعداد اظهارنامه های وارداتی ترخیص شده در نیمه نخست امسال، حدود ۱۱۳ هزار و ۳۵۰ فقره بوده است که از این تعداد ۴۵ درصد به مسیر قرمز، ۱۰ درصد به مسیر زرد و ۴۵ درصد نیز به مسیر سبز هدایت شده اند. این ارقام در نیمه اول سال گذشته ۱۳۲هزار و ۸۶۶فقره اظهارنامه بوده که ۴۵ درصد در مسیر قرمز، ۱۸ درصد در مسیر زرد و ۳۷ درصد در مسیر سبز ترخیص شده بودند.

با این اوصاف، تعداد اظهارنامه های شش ماهه اول سال جاری، درمقایسه با مدت مشابه سال قبل، با کاهش ۱۷ درصدی مواجه شده است.

این در حالی است که نسبت مسیر زرد نسبت به مدت مشابه سال گذشته، هشت واحد کاهش داشته که این مقدار کاهش، به افزایش سهم مسیر سبز انجامیده است.

کاهش زمان ثبت اظهارنامه

اما میانگین زمان ثبت (کوتاژ) تا پایان زمان کارشناسی نهایی اظهارنامه های وارداتی در این مدت، به طور میانگین (برای هر سه مسیر) حدود ۱۷۸ ساعت (بیش از یک هفته) بوده است. این زمان، برای مسیر سبز در حدود یک ساعت، مسیر زرد ۲۶۴ ساعت (۱۱ روز) و برای مسیر قرمز ۳۳۴ ساعت (کمتر از ۱۴ روز) بوده است. در نیمه اول سال گذشته، این میانگین برای هر سه مسیر، برابر با ۲۰۱ ساعت (کمتر از ۹ روز) و برای مسیر قرمز برابر با ۳۶۰ ساعت (۱۵ روز) بوده است.

پای خودروهای دپو شده در میان است

کمتر از پنج درصد از تعداد کل اظهارنامه ها یعنی حدود ۴۷۲۶ اظهارنامه در این مدت، با زمان بالاتر از ۸۲۰ ساعت (۳۴ روز) ثبت شده اند که با درنظرنگرفتن این تعداد، میانگین زمان کارشناسی اظهارنامه های واردات، به میانگین کلی ۸۶ ساعت تنزل می کند.

آنطور که رییس کمیته راهبری گمرک ایران می گوید از دلایل عمده تاخیر در ترخیص این اظهارنامه ها می توان به ترخیص اقلام و به ویژه خودروهایی اشاره کرد که از سالهای پیش، به دلایل مختلف و از جمله ممنوعیت ورود، در انبارها دپو شده و مجوزهای واردات را دریافت نکرده بودند و اکنون با توافقات حاصل شده بین سازمانهای دخیل در امر واردات، به مرحله ترخیص رسیده اند.

خودروهایی که ارونقی به آن اشاره داشته همان بیش از ۱۲ هزار دستگاهی است که در چند سال اخیر وارد شده اما به دلایل مختلف از جمله تغییر شرایط ارزی و ممنوعیت واردات خودرو ، امکان ترخیص پیدا نکرد تا اینکه از دو سال اخیر به تدریج تعیین تکلیف و ترخیص شدند.

گمرک های عمده واردات از نظر اظهارنامه

گمرکات منطقه ویژه شهید رجایی، فرودگاه امام خمینی (ره)، تهران امور واردات، منطقه ویژه بوشهر ۱ و بازرگان، پنج گمرک عمده واردات از نظر تعداد اظهارنامه هستند که در مجموع ۷۵ درصد از کل اظهارنامه های ترخیص شده در این مدت را به خود اختصاص داده اند.

سهم مسیر قرمز در این گمرکات، برابر با ۳۹ درصد شهید رجایی، ۵۱ درصد فرودگاه امام خمینی(ره)، ۳۶ درصد تهران امور واردات، ۶۶ درصد منطقه ویژه بوشهر۱ و ۶۵ درصد بازرگان بوده که این سهم، در گمرکات فرودگاه امام خمینی (ره) و منطقة ویژه بوشهر ۱ و بازرگان از میانگین کل کشور (۴۵ درصد) بالاتر است.

بیش از نصف اظهارنامه ها در پنج فصل

اما فصول ماشین آلان مکانیکی و اجزاء و قطعات آنها، ماشین آلات الکتریکی و اجزاء و قطعات آنها، مواد پلاستیکی و مصنوعات آنها، محصولات شیمیایی آلی و آلات و دستگاه های سنجش و کنترل عمده ترین فصول اظهار کالاهای وارداتی هستند که بیش از نصف تعداد اظهارنامه ها (۵۳ درصد) را به خود اختصاص داده اند.

ترخیص ۲۴۸ هزار اظهارنامه صادراتی

طبق گزارش دبیر کمیته انتخاب مسیر اظهارنامه گمرک ایران، تعداد اظهارنامه های صادراتی ترخیص شده در نیمه نخست سال جاری، ۲۴۸ هزار و ۶۴۷ مورد بوده است که از این تعداد تنها دو درصد از اظهارنامه ها در مسیر سبز ترخیص شده،۷۱ درصد به مسیر قرمز و ۲۷ درصد نیز به مسیر زرد هدایت شده اند،این نسبت در مدت مشابه سال ۱۳۹۸، به ترتیب برابر با ۶ درصد مسیر سبز، ۴۹ درصد مسیر قرمز و ۴۵ درصد مسیر زرد بوده که کاهش سهم مسیرهای زرد و سبز به نفع مسیر قرمز، مشهود است.

دلایل افزایش سهم مسیر قرمز و نقش وزارت صمت

ارونقی دلیل اصلی افزایش سهم مسیر قرمز، را محدودیت های ابلاغ شده از سوی وزارت صمت و ضرورت کنترل محصولات صادراتی به ویژه در خصوص کالاهای ضروری و اساسی، فرآوردهها و مشتقات نفتی عنوان کرد که بخش عمدهای از تعرفه ها را به مسیر قرمز هدایت می کند.

دبیر کمیته راهبردی گمرک ایران گفت:خروج عمده کالاهای صادراتی از بازارچه های مرزی و گمرکات غرب کشور، با توجه به تخلیه کالاها در بازارچه و بارگیری مجدد آن برای خروج، و نیز دقت و نظارت بیشتر بر اظهارنامه های صادراتی آن دسته از صاحبان کالا که بازگشت ارز حاصل از صادرات آنها به میزان کمتر از ۷۰ درصد بوده و یا آن دسته از افرادی که با شاخصهای تعریف شده در حوزه صادرات، مشکوک المعامله یا مظنون به صادرات صوری تشخیص داده می شوند، از دیگر دلایل عمده هدایت اظهارنامه های صادراتی به مسیر قرمز بوده است.

ثبت ۵ درصد اظهارنامه ها با زمان بیش از ۹۶ ساعت

طبق این گزارش نزدیک به ۱۱ هزار و ۷۱۲ اظهارنامه یعنی پنج درصد اظهارنامه ها با زمان بالای ۹۶ ساعت (۴ روز) ثبت شده اند که با درنظرنگرفتن این تعداد، میانگین زمان کارشناسی اظهارنامه های صادرات، به ۱۴ ساعت کاهش می یابد.

وضعیت گمرک ها از لحاظ اظهارنامه صادرات

این در حالی است که گمرکات یزد، مشهد، باشماق، آستارا، پرویزخان، منطقة ویژة شهید رجایی و تبریز، عمده ترین گمرکات کشور، به لحاظ تعداد اظهارنامه های صادراتی بوده اند که در مجموع ۴۴ درصد تعداد کل اظهارنامه های صادراتی را در بر می گیرند.

سهم مسیر قرمز در تمامی این گمرکات، بیش از ۵۳ درصد بوده که نشان می دهد عمده اظهارنامه های صادراتی در این گمرکات، مورد ارزیابی فیزیکی قرار گرفته اند.

در مقابل، سهم مسیر سبز گمرکات مشهد، آستارا و تبریز به ترتیب هفت، سه و سه درصد بوده و سهم بقیه گمرکات این فهرست از مسیر سبز، تقریبا صفر درصد است.

در میان این هفت گمرک عمده، میانگین زمان انجام فرآیند «کارشناسی گمرکی» در گمرکات شهیدرجایی ۶۳ ساعت، آستارا ۴۱ ساعت و پرویزخان ۳۹ ساعت بوده که از میانگین کلی کشوری (۳۴ ساعت)، بیشتر است. در مقابل، میانگین زمان انجام این فرآیند، در گمرکات مشهد (۱۱ ساعت)، تبریز (۱۲ ساعت) و باشماق (۱۶ ساعت) کمتر از یک شبانه روز بوده است.

فصول عمده صادراتی به لحاظ اظهارنامه

اما هفت فصل عمده صادراتی به لحاظ تعداد اظهارنامه، شامل مواد پلاستیکی و مصنوعات آن، میوه های خوراکی، سبزیجات و نباتات خوراکی، سوختهای معدنی، نان های شیرینی و فرآورده های غلات، فراورده های سبزیجات ومیوه ها، شیشه و مصنوعات آن بوده است که در مجموع ۵۱ درصد تعداد اظهارنامه های صادراتی را دربرمی گیرد.

این در شرایطی است که زمان ترخیص میوه های خوراک، سبزیجات و نباتات خوراکی و سوخت های معدنی نیز به ترتیب، ۳۹،۳۷ و ۳۵ ساعت بوده که از میانگین کلی کشور (۳۴ ساعت) بیشتر است.

طی روزهای اخیر اختلاف نظری بین وزارت اقتصاد و معاونت اقتصادی رئیس جمهور در رابطه با نحوه دریافت اظهارنامه ها ایجاد شد ؛ به طوری که نهاوندیان-معاون اقتصادی رئیس جمهور- به گمرک ابلاغ کرد که باید دریافت اظهار کالا و مجوزهای ترخیص از طریق سامانه جامع تجارت انجام شود، اما مسئولان گمرک و البته دژپسند - وزیر اقتصاد - نسبت به این موضوع واکنش نشان داده و آن را خلاف وظایف قانونی و حاکمیتی گمرک دانستند.