به گزارش خبرنگار پرشین خودرو، برنامه وزیر پیشنهادی صمت اگر چه در قالب دو برنامه میان مدت و کوتاه مدت برای صنعت خودرو تعریف شده است با این حال نقدها و ابهامات زیادی به برنامه های ارائه شده از سوی فاطمی امین در صنعت خودرو وجود دارد.
به اعتقاد فاطمی امین، بیش از نیمی از ظرفیت صنعت خودروی کشور خالی است که این ظرفیت قرار است با برنامه‌ریزی وی برای افزایش تولید به سرعت پر شود. بر این اساس وی علاوه بر برنامه کوتاه مدت افزایش 100 هزار دستگاهی تا پایان امسال، تولید سه میلیون دستگاه خودرو و صادرات یک میلیون دستگاه تا سال 1404 را از جمله اهداف کمی در صنعت خودرو مطرح کرده است برنامه هایی که به گفته کارشناسان به نظر می‌رسد حداقل برای صنعت خودرو با توجه به توافق هسته‌ای نوشته شده چرا که بدون مشارکت‌های خارجی و واردات قطعات و از سویی برخی اصلاحات داخلی در قوانین و توسعه زیر ساخت ها قابلیت اجرایی نخواهد داشت.
صادرات 1 میلیون خودرو فرایندی زمان بر و غیرممکن است
در همین ارتباط امیر حسن کاکایی عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت ایران، در گفت و گو با خبرنگار پرشین خودرو، دو چالش اصلی برنامه های پیشنهادی وزیر صمت را صادرات و تامین نقدینگی برای تولید سه میلیون خودرو عنوان کرد و اظهار داشت: تحقق عدد سه میلیون دستگاهی تولید عدد اشتباهی است ضمن اینکه صادرات یک میلیون خودرو در 1404 نیز با توجه به شرایط موجود تقریباغیرممکن خواهد بود.
به گفته وی، برنامه تولید سه میلیون دستگاه خودرو و صادرات یک میلیون از این میزان در سال 1404 در صورتی قابل اجراست که به یک باره تحریم ها لغو و روابط ایران با تمام دنیا برقرار شود. از این رو شاید ادعای تولید سه میلیون خودرو را بتوان بر مبنای افزایش توان داخل قبول کرد اما صادرات یک میلیون خودرو به طور قطع محال است چرا که صادرات بدون روابط بین الملل مناسب امکان پذیر نیست، در واقع با توجه به وضعیت تولید و میزان رقابتی که در 15 کشور اطراف ما وجود دارد، نمی توان برای یک میلیون دستگاه صادرات روی این کشورها حساب باز کرد.
کاکایی تاکید کرد: چنانچه فرض شود تولید خُم رنگ رزی است به تیراژ تولید مذکور می رسیم اما صادرات مسلما این چنین نیست و بلکه فرایند زمان بری است.
تولید 3 میلیون خودرو با کدام منابع مالی؟
این کارشناس صنعت خودرو همچنین با تاکید بر اینکه برای تولید سه میلیون خودرو حداقل 150 هزار میلیارد تومان نقدینگی لازم است، چالش اصلی برنامه های پیشنهادی وزیر صمت را صادرات و تامین نقدینگی برای تولید سه میلیون خودرو دانست و تصریح کرد: برای تامین این میزان نقدینگی چنانچه بخواهیم با چاپ پول این نیاز تامین شود به طور قطع با یک تورم سنگین مواجه می شویم و اگر با سرمایه گذاری خارجی این هدف قرار است عملی شود باز هم نیاز به روابط خارجی دارد و چنانچه بر اساس صادرات سایر بخش ها مثل منابع معدنی این رقم تامین شود زمان بر خواهد بود و ظرف این سه تا چهار سال محقق نخواهد شد.
به گفته کاکایی، چنانچه فرض کنیم که این پول از نقدینگی مردم تامین می شود از آنجا که این نقدینگی معادل ریال است به طور قطع موجب تورم خواهد شد.
افزایش تولید و کیفیت در گرو توسعه زیرساخت هاست
وی با تاکید براینکه افزایش تولید و کیفیت نیاز به توسعه زیرساخت ها دارد، افزود: همین امسال کمبود برق در صنایع منجر به کاهش تولید و مشکلات جدی در هزینه ها شد زمانی که برق فولادسازها و سایر صنایع برای تامین نیاز برق خانگی قطع می شود یعنی امکان افزایش تولید وجود ندارد پس ابتدا باید برق برای تولید یک میلیون و 200 هزار دستگاه فراهم شود و سپس به فکر تامین این نیاز برای سه میلیون دستگاه بود.
کاکایی خاطر نشان کرد: اگر بخواهند تولید خودروسازان تا این رقمی که اعلام شده افزایش یابد باید تولید ورق در فولاد مبارکه سه برابر شود و آیا این میزان افزایش تولید فولاد ظرف دو تا سه سال ممکن است که بتوان در سال چهارم منجر به تولید سه میلیون خودرو شود؟
عضو عیات علمی دانشکده خودرو دانشگاه علم و صنعت در ادامه با تاکید بر دو مشکل تامین سرمایه و زمان به عنوان دو پارامتر کلیدی در تحقق برنامه پیشنهادی وزیر صمت در بخش تولید خودرو، به افت کیفیت خودرو و علت نوسان در این بخش اشاره کرد و افزود: اینکه چرا کیفیت خودروها نوسان دارد و گاه افت می کند مسلما ربطی به خودروساز ندارد و باید این مساله را در قطعه سازی و کیفیت مواد اولیه ای که تامین می شود جستجو کرد پس گلوگاه های ما خودروسازی نیست بلکه قطعه سازی است.
تشکیل تی یروان ها در حوزه قطعه سازی مستلزم تحولات فرهنگی و بسترهای قانونی است
کاکایی همچنین به برنامه وزیر پیشنهادی در خصوص ساماندهی و بهبود مدیریت زنجیره تامین صنعت خودرو با هدف توسعه و تشکیل تی یر وان ها و مجموعه سازها اشاره و تصریح کرد: چنین برنامه ای بسیار عالی است و تشکیل تی یر وان ها راه حلی اساسی برای این صنعت است و باید پیگیری شود اما در این ارتباط نیز همچنان زمان نکته مهمی است و وعده وزیر پیشنهادی برای تحقق این اهداف ظرف چهار سال فرصت کوتاهی است.
به گفته وی، در شرایطی که اجرای چنین اهدافی نیازمند تحولات اقتصادی، فن آوری و همچنین تحولات قانونی است وعده چهار سال برای تحقق کمی تولید و تشکیل تی‌یروان ها در صنعت قطعه سازی زمانی کوتاه است.
وی با اشاره به مشکلات مجموعه سازی و تشکیل تی‌یروان ها در صنعت قطعه سازی گفت: متاسفانه قوانین تجارت، کارگری و مالیاتی و غیره در کشور ما همراستا با ادغام های بزرگ نیست و تشکیل تی‌یروان ها نیازمند برخی بسترهای قانونی است که متاسفانه در این مسیر موانع زیادی وجود دارد.
ادغام بهره ور در بخش خصوصی از سوی دولت
این کارشناس در حوزه صنعت خودرو با تاکید بر اینکه مفهومی به نام ادغام در قوانین ما وجود ندارد که منجر به ادغامی بهره ور شود، به موضوع ادغام وزارت بازرگانی در وزارت صنعت و معدن اشاره و اظهار داشت: با وجود اینکه حدود 10 سال است که وزارت صنایع و معادن با وزارت بازرگانی ادغام و وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) تشکیل شده است و با وجود مشکلات بسیار این وزارتخانه در فرایندها، باز هم وزیر پیشنهادی صمت هیچ اشاره ای به بازنگری در فرایندها در این وزارتخانه پر مشکل نکردند و این نشان می دهد که در بخش دولتی نیز ما نتوانستیم یک ادغام بهره ور انجام دهیم و حال در چنین شرایطی چگونه می خواهند ادغام های بزرگ و تشکیل تی‌یروان ها را در صنعتی انجام دهند که عمدتا در اختیار بخش خصوصی است.
کاکایی با بیان اینکه طبق اصل 44 قانون اساسی دولت نمی تواند در بخش خصوصی دخالت کند که این مشکل و گلوگاه بعدی برنامه پیشنهادی وزیر صمت است، افزود : 15 سال است که مدیران شرکتهای خودروسازی و قطعه سازی بزرگ به دنبال تشکیل تی‌یروان ها هستند اما هیچ کدام موفق نشدند چرا که بخش مهمی از این مساله به مشکل قوانین و مهم تر از آن به مشکل فرهنگی باز می گردد در واقع کارآفرینان خیلی سخت باهم کنار می آیند چرا که معنی مجموعه سازی این است که عده ای از واحدهای کوچک باید کنار کشیده و حذف شوند و با این شرایط مسلما واحدهای کوچک مقابله می کنند اتفاقی که در 10 و 15 سال گذشته افتاده است.
وی در عین حال ایده های پیشنهادی وزیر پیشنهادی صمت در بخش خودرو و قطعه سازی را بسیار رویایی و زیبا خواند که به نفع دانشگاهیان و شرکت های دانش بنیان است و گفت: از سویی ایده های وزیر پیشنهادی صمت ما را در یک پارادوکس قرار می دهد و از سوی دیگر، ایده های بسیار خوبی است و باید حمایت کرد در حالی که به نظر می رسد منابع و شروط در اختیار ایشان نیست.
وی با اشاره به دو گلوگاه اصلی برنامه های وزیر پیشنهادی وزیر صمت یادآور شد: متاسفانه منبع سرمایه و زمان در برنامه آقای فاطمی امین درست دیده نشده است در واقع پاشنه آشیل برنامه های وزیر در همین دو حوزه است.
تحقق ایده های وزیر پیشنهادی صمت با رفع تحریم ها و پذیرش FATF
عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت در ادامه افزود: تحقق تمام ایده ها و برنامه های پیشنهادی وزیر در بخش صادرات و تولید بستگی به رفع تحریم ها و امضاء FATF دارد چون برای صادرات یک میلیون خودرو و دریافت حداقل هشت میلیارد دلار از این مسیر نیازمند پذیرش FATF هستیم تا بتوان مبادلات مالی با دنیا داشته باشیم.
کاکایی همچنین با تاکید بر تجربه و توانمندی آقای فاطمی امین به عنوان گزینه پیشنهادی وزارت صمت افزود: اگر چه وی از معاونان وزین و متفکر در معاونت برنامه ریزی در وزارت صنعت و معدن وقت بودند اما به نظر می رسد برخی از این برنامه های پیشنهادی در حوزه تولید و صادرات به دلیل جو حاکم بر دولت و ضرورت امید بخشی در جامعه و توجه به جهش تولید ارائه شده است.
وی در پایان با ابراز امیدواری نسبت به تحقق برنامه های ارائه شده وزیر پیشنهادی صمت، خاطر نشان کرد: در صورت تحقق برنامه های وزیر پیشنهادی صمت هشت میلیارد دلار از محل صادرات خودرو، پنج تا شش میلیارد دلار از محل صادرات قطعه و اشتغال دو برابری را شاهد خواهیم بود برنامه ها و چشم انداز زیبایی که اگر چه همگی خواهان تحقق آنها هستیم اما از جهت اجرایی بسیاری از آنها رویاپردازی بزرگ است.
خبرنگار : زهرا حریری
نظر شما