نمایندگان مجلس تاکید دارند با استفاده از ارز حاصل از صادرات خودرو یا قطعات داخلی و همچنین ارز با منشاء خارجی و بدون انتقال ارز از داخل کشور، واردات خودرو اتفاق بیفتد تا تنظیم بازار انجام شده و فضای رقابتی در صنعت خودروی ایران ایجاد شود.

در مقابل، مقامات دولت ابراهیم رئیسی اعتقاد دارند که کشور از نظر منابع ارزی، وضعیت مناسبی ندارد و واردات خودرو، نهایتاً موجب افزایش نرخ ارز و دلار می شود.

در گفت و گوی «پرشین خودرو» با دکتر مرتضی افقه اقتصاددان و معاون پیشین استانداری خوزستان، چالش های واردات خودروی خارجی از جنبه های مختلف، مورد کند و کاو قرار گرفته است. افقه، دکترای اقتصاد از دانشگاه بیرمنگام بریتانیا داشته و استاد دانشگاه است.

*****

* از زمانی که ترامپ رئیس جمهور وقت آمریکا، این کشور را از توافق هسته ای با ایران خارج کرد وبه صورت یک جانبه تحریم هایی را علیه کشور ما اِعمال کرد، بیش از سه سال گذشته است.
در این مدت، واردات خودروی خارجی ممنوع بوده و در ماه های اخیر، با تهیه و تصویب یک طرح، به دنبال این است که واردات خودرو انجام شود. نمایندگان مجلس می گویند با واردات، فضای رقابتی در صنعت خودرو ایجاد شده و بازار بهتر مدیریت می شود.
به نظر شما، وضعیت فعلی کشور ما چگونه بوده و آیا می شود در چنین وضعیتی هر اقدامی انجام داد و احیاناً ارز از کشور ما خارج شود؟

- با به اتمام رسیدن منابعی از قبیل فروش اوراق بدهی یا فروش املاک دولتی که در دو، سه سال گذشته، کسری بودجه جبران شد، عملاً دولت و مجلس به دنبال منابع جدید برای جبران کسری بودجه هستند. در سال 1400 هم ، هزینه ها افزایش پیدا کرد و دستمزدها به دلیل تورم شدید افزایش داده شد.

بودجه سال 1400 در حد 300 هزار میلیارد تومان کسری دارد و دولت و مجلس که از نظر فکری همسو هستند، به دنبال منابع جدید هستند. البته وزیر اقتصاد، برای برطرف کردن کسری بودجه، بر اخذ مالیات و فروش املاک دولتی، تمرکز شدید کرده است.

من باور نمی کنم که نمایندگان مجلس، به خاطر ایجاد رقابت در صنعت خودرو، می خواهند واردات خودرو را آزاد کنند و عمدتاً به خاطر افزایش درآمد دولت است. چون در ابتدا، نمایندگان مجلس بحث واردات خودروهای لوکس را مطرح کرده ولی مورد نقد قرار گرفتند، یک مقدار عقب نشینی کردند.

به دلیل بی تدبیری های سه دهه گذشته، شرایط نابرابری در کشور ایجاد شده و متاسفانه نمایندگان مجلس،صرفاً این شرایط را پذیرفته و می خواهند از طریق تعرفه هایی که گمرک دریافت می کند، بخشی از این کسری بودجه را تامین کند.

بنابراین، هدف رقابتی کردن صنعت خودرو، چندان مطرح نیست. در حالی که شرایط فعلی، یک شرایط خاص است و در ضمن، مقامات ارشد کشور ما بر تولید داخلی تاکید می کنند. در نتیجه بحث رقابتی کردن این صنعت، بهانه ای بیش تر نیست.

همه این موارد، نشان از سردرگمی می دهد. چرا که از یک طرف، برخی از توافق هسته ای (برجام) و دولت آقای روحانی انتقاد می کردند ولی الان همین افراد، حداقل نمی خواهند در کنار گذاشتن برجام، پیشقدم شوند.

از طرف دیگر، چون هنوز نتوانسته اند به جای درآمد نفت، جایگزینی را برای منابع درآمدی دولت، پیدا کنند به همین دلیل، الان سردر گم هستند. در حال حاضر، اقدام جدی برای ایجاد تغییرات ساختاری مورد نیاز نمی شود که اقتصاد کشور حداقل از درون، درست شده و در آن پویایی و رونق در داخل کشور ایجاد شود.

از طرف دیگر، در شرایطی که اقتصاد ما به شدت وابسته به درآمد نفت است و هیچ برنامه ای برای اصلاح این وضع وجود ندارد، برنامه ای برای حل مشکل تحریم ها نیز ندارند. بنابراین، در این شرایط، همه اقداماتی که انجام می دهند، بیش تر سردرگمی هست و با این اقدامات، اگر شرایط موجود بدتر نشود، بهتر نمی شود.


* آقای رئیسی، رئیس جمهور در روزهای اخیر گفتند که پس از موفقیت اولیه در واکسیناسیون گسترده، اولویت اول خودش تنظیم بازار است. همچنین، رئیس جمهور بر ثبات قیمت ها در بازار تاکید کرده اند.
در حقیقت الان افزایش پیدا نکردن قیمت ها در اولویت دولت قرار گرفته که تا حدی تورم کنترل شود؟

- مقامات این دولت، به طور مکرر گفته اند که تورم را کنترل می کنند ولی یک وقت هست که وضع تولید خوب است و به دلیل بی تدبیری های سیاستی در سیاست مالی یا سیاست پولی، تقاضا بر تولید پیش می گیرد.

در این شرایط، اقدامات بانک مرکزی و وزارت اقتصاد و دارایی، از طریق سیاست های پولی و مالی، می تواند در کاهش تورم کم موثر باشد اما الان ریشه تورم موجود در کشور ما، در بخش عَرضه است یعنی ما تولید زیادی نداریم.

از طرفی، به دلیل مشکلات ارزی، نمی توانیم کالاهای مورد نیاز را وارد کنیم. بنابراین، ما در زمینه افزایش تولید مشکل داریم. آنچه که من از اقدامات دولت برای کاهش تورم، برداشت کردم این است که اقداماتی از طریق سیاست های پولی و مالی انجام شود.

در شرایطی که سطح تولید پایین است یعنی ما در رکود اقتصادی هستیم، سیاست های مالی و پولی، فقط به تشدید رکود کمک می کند. اساساً کنترل تورم، نباید به تنهایی هدف باشد بلکه هدف از کنترل تورم، باید افزایش قدرت خرید و افزایش رفاه باشد.

وقتی که اکثر مردم، فقیر باشند و نمی توانند با وجوه خودشان، نیازهای خود را تامین کنند، کاهش قیمت از طریق سیاست های پولی، مساله را حل نمی کند. فرضاً اگر قیمت پرتقال از 50 تومان به 30 تومان برسد، باز هم مردم نمی توانند بخرند. با این کار، تورم کم شده ولی رفاه مردم افزایش پیدا نمی کند.

این موضوع، همان چیزی است که بیش تر باید به آن توجه کنیم و سیاست های دولت را نقد کنیم. اگر می خواهند تورم را به صورت واقعی کاهش بدهند، باید بگویند چه برنامه ای برای افزایش عرضه و افزایش تولید دارند.


* در طرح مجلس، به نوعی محور این است که ارز از کشور خارج نشود ولی از منابع حاصل از صادرات خودرو و قطعات یا ارز موجود در خارج از کشور، واردات انجام شود. ما می دانیم که در پنج ماهه اول سال 1400، فقط 514 دستگاه خودرو از کشور ما خارج شده. این خروج می تواند با هدف صادرات باشد یا این که برای تست های خودرویی، باشد.
در چنین وضعی که مجلس مطرح می کند که از پول صادرات، برای واردات خودرو استفاده شود، این موضوع چگونه قابل تحلیل است؟

- ما در شش ماهه اول سال 1400، در حد 22 میلیارد دلار صادرات غیر نفتی داشته ایم و این مقدار صادرات، نسبتاً قابل توجه است.


* در سال 1399 کل صادرات غیر نفتی ایران در حد 35 میلیارد دلار بوده و در سال 1400 به خاطر بهتر شدن اوضاع مربوط به شیوع کرونا و افزایش قیمت های جهانی، یک مقدار صادرات ایران افزایش پیدا کرده است.

- اگر صادرات ما افزایش پیدا کرده باشد خوب است ولی محدودیت های تحریمی نیز برقرار است. به هر حال، با استفاده از ارزهای دریافتی، می توانند نیازهای کشور را تامین کنند.


* یک بخش از طرح مجلس این است که خودرو و قطعات خودرو صادر شود و بعد با ارز حاصل از آن، واردات خودرو انجام شود. وقتی که صادرات خودروی ما محدود بوده، این نوع قانونگذاری چگونه می تواند به واردات قابل توجهی منجر شود؟

- اولاً صادرات 514 دستگاه خودرو، رقم بالایی نیست. اگر این تعداد خودرو نیز صادر شده باشد، قیمت خودروهای داخلی در مقایسه با خودروهای وارداتی، در حدی نیست که واردات زیادی داشته باشیم.

قرار است به صادر کنندگان نیز اجازه بدهند که خودرو وارد کنند ولی به نظر من، هدف نمایندگان مجلس، کسب درآمد دولت بوده و عمدتاً رفع کسری بودجه مورد توجه است یعنی می خواهند از طریق اخذ تعرفه های گمرکی ناشی از واردات خودروهای گران قیمت، بخشی از کسری بودجه دولت برطرف شود.


* بر اساس اطلاعات موجود، در سال 1398 در حد 5.7 میلیون دلار خودرو صادر شده و 96 هزار دلار آن صادرات به اسپانیا بوده. برخی کارشناسان صنعت خودرو، می گویند خودروهای تولید ایران قادر به پاس کردن استانداردهای اسپانیا نبوده و احتمالاً این خودروها برای انجام تست های خودرویی از کشور خارج شده.
ما که صادرات عمده ای در حوزه خودرو نداشته ایم و فرضاً صادرات به اسپانیا هم به هدف مشخصی بوده. در این حالت، تصویب قانون برای واردات خودرو چطور قابل تحلیل بوده و چگونه ممکن است صادر کنندگان خودرو یا قطعه بتوانند 50 هزار یا 100 هزار خودرو وارد ایران کنند؟

- با این اوضاع، اصلاً واردات خودرو اتفاق نمی افتد مگر این که اجازه بدهند سرمایه گذارانی که در خارج از ایران هستند با ارزهای خودشان، خودرو وارد کشور کنند. اسپانیا به طور قطع کشوری نیست که خودروهای ما را خریدار باشد.

صادرات خودروی ایران به اسپانیا فقط از طریق دامپینگ ممکن است یعنی با قیمت پایین، باید خودرو را در آن کشور عرضه کنند. شرکت های خودرو سازی دنیا، بهترین خودروها را با بهترین کیفیت و بهترین قیمت تولید می کنند.
در چنین حالتی، صادرات خودروی ایرانی به اسپانیا را بعید می دانم. من تصورم این بود که خودرو به کشور عراق که بازار همیشگی بوده یا چند کشور دیگر، صادر شده.

* در سال های اخیر به چند کشور از قبیل عراق، سوریه و جمهوری آذربایجان خودرو صادر شده ولی خودروهای «تیبا» و «ساینا» به کشور اسپانیا هم صادر شده بود.

- اصل قضیه اِشکال ندارد که ما از طریق صادرات خودرو، بتوانیم خودرو وارد کنیم ولی اگر هدف از واردات خودرو ایجاد رقابت است تا قیمت ها و انحصار داخلی را بشکند، واردات می تواند مطلوب باشد.

در شرایط فعلی که کشور ما نیاز به کالاهای مهم تری دارد، اجازه دادن به واردات کالایی مثل خودرو، قابل دفاع نیست. الان انبارهای شرکت های خودرو سازی ایران، مملو از خودرو بوده و احتمالاً قطعات آنها تامین نشده. به نظر می رسد در شرایز فعلی، تاکید بر واردات خودرو با هدف دیگری بوده و اساساً بی تدبیری در این تصمیم گیری وجود دارد.


* آقای مقیمی، مدیر عامل ایران خودرو در آذر 1399 گفته بود که در سال 1400 صادرات این شرکت به 7500 دستگاه خودرو خواهد رسید. از طرفی، وقتی که آمار 5 ماهه کُل صادرات کشور ما در حد 500 دستگاه بوده، قاعدتاً صادرات آن 7500 خودرو توسط یک شرکت خودرو ساز ایرانی در کُل امسال محقق نخواهد شد؟

- بدیهی است که آن مقدار صادرات توسط شرکت ایران خودرو نمی تواند محقق شود. در شرایط عادی که مساله تحریم هم نباشد، ما در حوزه خودرو نمی توانیم در بازار کشور های دیگر رقابت چندانی داشته باشیم.

بر این اساس است که اعتقاد دارم صادرات خودروی ما می تواند با استفاده از دامپینگ انجام شود یا این که به کشورهای فقیر صادر کنیم. در کنار عدم توانایی در بازار برای رقابت کردن با شرکت های بزرگ دنیا، ما مشکل تحریم را نیز داریم.

در حقیقت، ما دو مشکل در زمینه صادرات خودرو داریم. یک مشکل در ارتباط با موضوع صادر کردن خودرو است و یک مشکل هم در ارتباط با دریافت وجه آن است. چرا که به دلیل مقررات گروه ویژه اقدام مالی (FATF)، محدودیت هایی وجود دارد.

اولاً، هم از نظر رقابتی و هم از نظر وجود تحریم، نمی توانیم به آن هدف صادرات 7500 خودرو برسیم و من نمی دانم بر چه اساس، چنین وعده ای مطرح شده. ثانیاً هم اگر حتی بتوانیم خودرو صادر کنیم، چگونه در این شرایط تحریمی، پول آن را به کشور برگردانیم.

معلوم نیست بر چه مبنا، این وعده مطرح شده و آیا پیش بینی این بوده که مشکل تحریم حل می شود یا پیش بینی شده در بازاریابی موفقیت حاصل می شود. در حالی که حتی اگر خودروی ما با کیفیت نیز باشد، مهارت بازاریابی لازم است و کنار زدن رقبای قوی خودروساز دنیا، میک بحث اصلی است.

وقتی که در 5 ماهه نخست امسال، صرفاً 500 خودرو صادر شده، نشان می دهد که بحث صادرات 7500 خودرو توسط ایران خودرو، یک پیش بینی نادرست بوده و یک ادعای غیر واقعی مطرح شده است.


* در مهر ماه سال جاری آقای شریعتی، رئیس سازمان ملی استاندارد ایران پس از بازگشت از سفر عراق اعلام کرد که صادرات خودروی ایران عدد قابل توجهی نیست. بنا به گفته رئیس سازمان استاندارد، مقامات عراق تصمیم گرفته بودند که به علت کیفیت پایین، از اول اکتبر (9 مهر 1400) خودرو و میلگرد از ایران وارد عراق نشود.
در مذاکراتی که با رئیس سازمان ملی استاندارد انجام شده دو طرف توافق کرده اند اگر خودروهای تولید ایران، استاندارد 85 گانه خودرو را رعایت کنند قابلیت صادرات به عراق را داشته باشند. این وضع نشان می دهد که عراق هم می خواهد استانداردهای سختگیرانه تری را بر واردات خودرو اِعمال کند.

- به همین دلیل من تعجب کردم که خودرو به اسپانیا صادر شده. چرا که حتی عراق هم حاضر نیست همانند گذشته، خودروهای تولید ایران را وارد کند. در حالی که حتی برخی از خودروهای گران قیمت ما همه استانداردهای لازم را ندارند یا خدمات پس از فروش مناسب را ندارند.

بر همین اساس، کار سختی است که شرکت های خودرو سازی ما بتوانند به کشوری مثل اسپانیا صادرات داشته باشند.


* یک بحث در رابطه با واردات خودرو این است که بازار ملتهب داخل کشور تعدیل شود. در مورد کاهش قیمتی که ممکن است پس از واردات خودرو در حوزه خودروهای داخلی و خارجی اتفاق بیفتد، ارقام مختلفی مطرح شده و حتی برخی، کاهش 80 درصدی قیمت خودروهای خارجی موجود در کشور را با واردات خودرو مطرح کرده اند.
از طرف دیگر، برخی افراد از جمله نمایندگان مجلس اعتقاد دارند که با واردات خودرو، قیمت خودروهای داخلی کاهش محسوس پیدا می کند.
وقتی که بحث واردات در جامعه مطرح شده و در عمل ما نمی توانیم به اهداف صادراتی برسیم ولی از طرف دیگر تاکید بر واردات با استفاده از منابع صادرات می شود، این وضع چه آسیبی دارد؟

- من نمی دانم مبنای این نوع اقدامات چه چیزی است. چرا که ما در شرایط تحریمی، مشکل داریم و صادرات خودرو نیز به راحتی امکانپذیر نیست. اگر قرار است بخش خصوصی ایران، خودرو وارد کند و فرضاً هم قرار باشد نظام اقتصادی ما نظام بازار آزاد باشد، ما چندان نمی توانیم به صادر کننده بگوییم چه کالایی وارد کند.

اگر واردات خودرو، شکل قانونی پیدا کند، آن وقت این بحث قابل طرح است که آیا صادر کننده، مایل است پول خودش را برگرداند یا خیر. ما این نوع مشکلات ارزی را از اول انقلاب تا الان داشته ایم و از جمله این که بحث پیمان سپاری ارزی مطرح بود.

آن 80 درصد کاهش قیمت خودروهای موجود در داخل کشور، بعد از واردات خودروهای خارجی را اکیداً قبول ندارم. چون بخش قابل توجهی از قیمت خودرو و بقیه کالاها، از طرف هزینه تولید است و بخشی از آن به خاطر بالا رفتن قیمت ارز است.

از طرف دیگر، چون یقین دارم که می خواهند درآمد دولت از محل واردات خودرو افزایش پیدا کند، تعرفه های نسبتاً بالایی بر واردات این نوع کالاها می گذارند. بنابراین، هیچ افقی وجود ندارد برای این که قیمت خودروهای خارجی کاهش پیدا کند.

در مورد وضعیت قیمت خودروهای تولید داخلی، باید بگویم شاید به خاطر رقابتی که ایجاد می شود در حد 10 تا 15 درصد کاهش داشته باشیم. واردات خودرو، می تواند باعث توقف افزایش قیمت خودروهای داخلی شود و نه این که قیمت را کاهش بدهد.


* یک بحث این است که تولید و عرضه خودرو کم بوده و در نتیجه قیمت خودرو در بازار آزاد بالا رفته است. آقای فاطمی امین، وزیر فعلی صنعت و معدن هم تاکید بر افزایش تولید دارد و حتی وعده داده که تا چند سال آینده، تیراژ تولید خودرو به 3 میلیون دستگاه در سال برسد و یک میلیون دستگاه از این تعداد صادر شود.
در خرداد ماه امسال، وزارت صنعت و معدن آماری را منتشر کرد مبنی بر این که 450 هزار خودرو از کُل فروش سال 1399 انبار شده و به دست مصرف کننده واقعی نرسیده است.
وقتی که خریداران، نیمی از کُل خودروهای خریداری تولید شده سال 1399 را در پارکینگ و انبار نگهداری کرده و مورد استفاده قرار نمی دهند، آیا واردات 50 هزار خودرو می تواند کارساز شود؟

- این نوع وعده ها که سالیانه 3 میلیون خودرو تولید شود، برای رقابت های انتخاباتی مناسب بود ولی الان اگر اتفاقات ویژه ای رخ ندهد یعنی از یک طرف مساله تحریم ها حل نشود و از طرف دیگر، در داخل کشورهای ساختارهای تولیدی، اصلاحات اساسی را تجربه نکنند، باور کنید که حجم تولید افزایش پیدا نمی کند.

در تحقق چنین هدفی، صدها مانع وجود دارد و بوروکراسی موجود در ادارات مختلف دولتی، یکی از این موانع است. بنابراین وقتی چنین وعده هایی مطرح می شود، این وضع نشان می دهد که آنها ساختارها را نمی شناسند یا بی محابا وعده می دهند و نگران کاهش سرمایه اجتماعی نیستند.

به نظر من، این وعده تولید سالیانه 3 میلیون خودرو محقق نمی شود همان طور که وعده ساخت 4 میلیون واحد مسکونی در 4 سال محقق نخواهد شد. تا وقتی تحریم ها لغو نشود و تا تحولات داخلی رخ ندهد، هیچکدام از این وعده های درشت، تحقق پیدا نمی کند.


* ممنوعیت واردات کالاهای خارجی از جمله خودرو به خاطر کاهش درآمدهای ارزی بوده و از سال 1397 شروع شده و ممنوعیت واردات تا پایان سال 1400 تمدید شده. وزیر فعلی صنعت و معدن، اعتقاد دارد که تراز ارزی کشور متعادل نیست و در نتیجه تا پایان امسال، بهتر است واردات خودرو انجام نشود.
آقای فاطمی امین، گفته وقتی تعادل ارزی برقرار باشد واردات مفید است و می تواند رقابت ایجاد کند. در مقابل، نمایندگان مجلس تاکید دارند بر این که فضای صنعت خودرو رقابتی شود.
در وضعیت فعلی چه تصمیمی عقلایی تر است و اگر این طرح به قانون تبدیل شود آیا ممکن است منابع ارزی مختلف به نوعی و احیاناً با تخلفاتی، به این نوع واردات تخصیص پیدا کند؟

- من بعید می دانم واردات خودرو اتفاق بیفتد. چون اصلاً ارزی نداریم و اگر هم داشته باشیم آنقدر نیازهای دیگر و مهم تر داریم که خودرو، جزو اولویت های بسیار پایین است. اگر اجازه داده شود از ارزهای دیگر از جمله ارز حاصل از صادرات نفت یا هر ارزی که در اختیار دولت است، برای واردات خودرو استفاده شود، بی تدبیری است.

در حال حاضر، بخش قابل توجهی از مردم، در حوزه معیشت مشکل دارند و آن هم به خاطر نبود ارز است. در حال حاضر، برخی از کارخانه های تولید کننده کالاهای اساسی، به دلیل مشکل تامین مواد اولیه یا واسطه ای و عدم تامین ارز، تولیدشان مشکل پیدا کرده است.

قیمت برخی از اقلام مواد غذایی به شدت بالا رفته و اگر این موضوع در جامعه مطرح شود که به جای واردات کالاهای مورد نیاز مردم، ارز صرف واردات خودرو شده، خوشایند نخواهد بود.

الان دامداران کشور ما، دچار مشکلات زیادی در تامین خوراک دام هستند و به ناچار دام های اصلی و شیردِه خودشان را ذبح می کنند. ما می دانیم واحدهایی که کالاهای اساسی و مورد نیاز مردم را تولید می کنند، دچار مشکل هستند و بخشی از مشکل آنها، به خاطر نبود ارز است.

این که در حال حاضر، بخشی از ارزهای کشور را به واردات خودرو تخصیص بدهند، نهایت بی تدبیری است و حتماً اعتراضات عمومی ایجاد می کند.


* برخی کارشناسان صنعت خودرو و اقتصاددانان می گویند اگر واردات خودرو انجام شود، خودرو سازان داخلی به تکاپو خواهند افتاد و کیفیت محصولات را بالا خواهند برد. نظر این افراد این است که بعد از واردات خودرو، مردم ما خودروهای تولید داخل را با خودروهای خارجی مقایسه می کنند و توقعات آنها از خودرو سازان بالا می رود.
با مطرح شدن واردات خودرو، الان امیدواری هایی در جامعه ایجاد شده و این نوع صحبت ها مطرح شده که با واردات خودرو، مردم خودروی با کیفیت خواهند داشت.
به اعتقاد شما، در وضعیت فعلی که هنوز بازگشت آمریکا به توافق هسته ای، اتفاق نیفتاده که منابع چشمگیری از طریق صادرات نفت خام نصیب کشورمان شود، فکر می کنید رویکرد وزارت صنعت و معدن که موافق واردات خودرو حداقل تا پایان سال 1400 نیست، رویکرد درستی است؟

- یک اشتباه سیاستی در ذهن سیاستگذاران وجود دارد. چرا که بخشی از کیفیت پایین خودرو و قیمت بالای تولید آن، ناشی از عدم رقابت است. بخش قابل توجه این مساله، به خاطر مشکلات اداری، اجرایی، دولتی بودن این صنایع و بی کفایتی است.

حتی اگر واردات خودرو، آزاد شود شرکت های خودرو سازی ایران ورشکسته می شوند و نه این که توان رقابت پیدا کنند. برای این که بیش از این توان رقابت ندارند و اگر هم توانی داشته باشند در حد 10 یا 20 درصد اصلاح انجام می دهند. چون توان ساختارها، بیش از مقدار فعلی نیست.

ساختار مدیریت شرکت های خودرو سازی اِشکال دارد و افراد زیادی را بدون ضابطه، استخدام کرده اند. اساساً این ساختار، ساختار دولتی بوده و هر کالایی را که تولید کند، گران و پُر هزینه تولید می کند.

بنابراین، اگر واردات خودرو، با تغییر ساختارهای حاکم بر این تولیدات همراه نباشد، این شرکت ها ورشکسته می شوند و این طور نیست که بتوانند کیفیت محصولات تولیدی خودشان را ارتقا بدهند.


* اتفاقاً آقای شیوا، رئیس شورای رقابت گفته بود که شرکت های خودرو سازی ایران، موافق واردات خودرو هستند. همچنین گفته بود خودرو سازان داخلی، توان رقابت با شرکت های خارجی را در خودشان می بینند.
در حالی که جنابعالی می گویید رقابت اتفاق نمی افتد و شرکت های ایرانی، ورشکسته می شوند. چرا تا این حد تفاوت دیدگاه وجود دارد؟

- من مطمئن هستم که شرکت های خودرو سازی ما، توان رقابت ندارند. همان طور که بقیه کالاهای تولید داخلی، به دلیل موانع تولیدی موجود دچار مشکل بوده و هستند. همه این موانع باعث می شود کالای با کیفیت یا کالای با کیفیت و ارزان قیمت تولید نکنیم.

این طور نیست که ایرانی ها یا بخش خصوصی ما توانمند نیستند یا نمی توانند رقابت کنند بلکه ساختارهای ضد تولید داخلی، اجازه نمی دهد کالاهای تولیدی ما از یک حدی بهتر شوند و از یک حدی با هزینه کمتر تولید شوند.
بنابراین، اصلاً من اعتقاد ندارم که خودرو سازان بتوانند بیش از یک حدی، تغییرات جدی ایجاد کنند. در نتیجه، از نظر من و در صورت ایجاد فضای رقابتی، ورشکسته می شوند.


* آیا شرکت های خودرو سازی ایران، در تولید خودروی در حد 5 هزار دلار اصلاً توان رقابت با شرکت های بزرگ دنیا را که خودروهای گران قیمت تر تولید می کنند، ندارند یا این که ممکن است در تولید خودرو در این محدوده قیمتی مزیت داشته باشند؟

- برخی کشورها از جمله کشورهای اروپایی، خودروهای بسیار ارزان تولید می کنند و حتی با نرخ دلار فعلی، بهتر از خودروهای تولید داخلی هستند. اگر برای واردات این خودروها مجوز داده شود و تعرفه واردات آنها هم زیاد نباشد، خودروی داخلی توان رقابت با این نوع خودروها را ندارد.

در صورتی که فقط خودروهای گران قیمت وارد شود، هیچ کمکی به ارتقای صنعت خودروی ایران نمی شود و خودرو سازان ایرانی نیز با خیال راحت همین خودروهای فعلی خودشان را تولید می کنند.


* خودرو سازان ما نیروی مازاد استخدام کرده اند و در عین حال اشتغال زیادی ایجاد کرده اند. بالاخره یک صنعت در کشور ایجاد شده و زیرساختی وجود دارد. آیا باید با بی تفاوتی بر ضد خودرو سازان نظر بدهیم و موضع گیری کنیم یا این که می شود تولید داخلی را به سمت بهبود بُرد؟

- حتماً می شود صنعت خودروی ایران را ارتقا داد و اشتغال خودرو سازان، بسیار مهم است. به نظر من، مشکل برخی افراد و کارشناس نماها این است که فقط مشکل را در نبود رقابت می بینند. در حالی که نبود رقابت، یکی از مشکلات است.

از نظر من، مشکل اصلی همان ساختارهای حاکم بر شرکت های خودرو سازی بوده و این وضع هم به ساختارهای ضد تولید برمی گردد.