به گزارش خبرنگار پرشین خودرو، معاینه فنی خودرو، همان‌طور که از نامش پیداست به منظور بررسی سلامت و ایمنی سیستم‌های مختلف خودرو انجام می‌گیرد. اما این صرفا یک بازدید ساده و معمولی نیست؛ بلکه در معاینه فنی، تمام بخش‌های مهم خودرو به دقت مورد بازرسی قرار می‌گیرند و اگر خودرویی دارای نقص در یکی از این بخش‌ها باشد، اجازه تردد در خیابان‌ها را نخواهد داشت.
بر اساس قوانین راهنمایی و رانندگی، داشتن معاینه فنی برای همه خودروهایی که بیش از چهار سال از عمر آنها می‌گذرد الزامی است. بنابراین رانندگان باید از شرایط معاینه فنی خودرو مطلع باشند و به موقع نسبت به گرفتن این مدرک مهم اقدام کنند. ما در این مقاله سعی می‌کنیم به‌طور جامع درباره مراحل، مدارک مورد نیاز، هزینه‌ها و همچنین نحوه نوبت دهی اینترنتی معاینه فنی ماشین توضیح بدهیم و سایر موارد مهم در این خصوص را مطرح کنیم. اگر می‌خواهید اطلاعات کاملی در این زمینه داشته باشید، پیشنهاد می‌کنیم که تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
معاینه فنی خودرو چیست؟
معاینه فنی ماشین، یک بازرسی کامل و دقیق است که سیستم‌های مختلف خودرو را شامل می‌شود. این بازرسی باید توسط مراکز تخصصی انجام بگیرد و مراحل و فاکتورهای آن نیز کاملا مشخص هستند. در معاینه فنی نه‌تنها وضعیت ظاهری خودرو مورد بررسی قرار می‌گیرد، بلکه وضعیت چراغ‌ها، عملکرد کمک‌فنرها، ترمزها، سیستم فرمان و ... نیز تست می‌شود تا از سلامت خودرو اطمینان کامل حاصل شود. همچنین یکی از آزمون‌ها مهم در معاینه فنی، آزمون آلایندگی است که میزان خروج گازهای سمی از اگزوز را مشخص می‌کند.
برای انجام معاینه فنی حتما باید به یکی از مراکز تخصصی که برای این امر مشخص شده‌اند مراجعه شود. خودروها پس از ورود به این مراکز، به‌صورت مرحله به مرحله مورد بازبینی قرار می‌گیرند و اگر بتوانند همه مراحل را بدون تشخیص دادن مشکل یا نقصی پشت سر بگذارند، در نهایت گواهی معاینه فنی را دریافت می‌کنند. البته نحوه ثبت‌نام و دریافت نوبت برای مراجعه به مراکز معاینه فنی هم دارای نکاتی است که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
همان‌طور که پیشتر هم گفتیم، طبق قوانین راهنمایی و رانندگی، سن معاینه فنی خودرو چهار سال است؛ یعنی همه خودروهایی که بیش از چهار سال از تولید آنها گذشته باشد باید به مراکز معاینه فنی مراجعه کنند و گواهی مربوطه را دریافت نمایند. این کار باید به‌طور هر ساله انجام شود، چون مدت اعتبار گواهی معاینه فنی تنها یک سال است. خوشبختانه در سال‌های اخیر، اهمیت دریافت معاینه فنی ماشین از سوی رانندگان جدی‌تر گرفته شده که این امر مزایای زیادی به همراه دارد؛ از جمله اینکه به کاهش آلودگی محیط زیست کمک می‌کند و حوادث رانندگی ناشی از نواقص فنی را کاهش می‌دهد.
با توجه به آمارهایی که وجود دارند، حدود 30 درصد تصادفاتی که در جاده‌های کشور رخ می‌دهند ناشی از نقص فنی خودروها هستند که این رقم بسیار بزرگی است. همچنین ناگفته پیداست که بخش زیادی از آلودگی هوای شهرهای بزرگ مانند تهران به دلیل استاندارد نبودن خودروها و تنظیم نبودن موتور و سیستم احتراق آنهاست. بنابراین انجام به‌موقع معاینه فنی، یکی از واجب‌ترین کارهایی است که صاحبان خودروها باید به آن توجه داشته باشند.
مدارک لازم برای گرفتن معاینه فنی کدامند؟
قبل از اینکه به یک مرکز معاینه فنی مراجعه کنید، باید از همراه داشتن یک سری مدارک مطمئن شوید. مدارک لازم برای معاینه فنی خودرو که باید به همراه داشته باشید، اصل کارت یا سند خودرو و همچنین فرم تشخیص عیوب ظاهری هستند. در هنگام ورود به مرکز معاینه، باید این مدارک را به متصدی مربوطه ارائه دهید. سپس اطلاعات شما در سیستم ثبت می‌شود و بارکد دریافت می‌کنید. فراموش نکنید که یکی از شرایط گرفتن معاینه فنی ماشین، پرداخت هزینه مربوط به آن است؛ بنابراین با خودتان کارت بانکی هم ببرید.
نوبت دهی معاینه فنی چگونه است؟
در گذشته به این صورت بود که اگر می‌خواستیم به مراکز معاینه فنی مراجعه کنیم، باید ساعت‌ها در صف‌های طولانی منتظر می‌ماندیم تا نوبت به ما برسد. این موضوع باعث اتلاف وقت زیادی می‌شد. ضمن اینکه در حال حاضر با توجه به افزایش تعداد خودروها در شهرهای بزرگ، عملا چنین روشی جوابگو نخواهد بود. خوشبختانه از دو سال پیش و همزمان با شیوع کرونا، با توجه به لزوم فاصله‌گذاری اجتماعی و جلوگیری از تجمع افراد، امکان دریافت نوبت معاینه فنی ماشین به صورت آنلاین در شهرهای بزرگ مانند تهران، اصفهان، مشهد و ... فراهم شد.
برای هر کدام از این شهرها یک سامانه آنلاین در نظر گرفته شده که با یک جستجوی ساده در گوگل می‌توانید آن را پیدا کنید. مثلا برای انتخاب یکی از مراکز معاینه فنی خودرو تهران، افراد می‌توانند از سامانه services27.tehran.ir استفاده کنند. در تصویر زیر مشاهده می‌کنید که برای ثبت نام در این سامانه باید چه مراحلی را طی نمایید. پس از ورود به وبسایت مذکور، باید اطلاعاتی مانند پلاک خودرو، نام و نام خانوادگی و شماره تلفن همراه‌تان را وارد نمایید. در مرحله بعدی یک کد فعال‌سازی به تلفن همراه شما ارسال می‌شود که باید آن را در سامانه وارد کنید. حالا می‌توانید نام مرکز معاینه فنی مدنظر خود را انتخاب نمایید و همچنین تاریخ و زمان مراجعه را مشخص کنید. همچنین امکان پرداخت هزینه از طریق همین سامانه وجود دارد.
توجه داشته باشید که برخی از مراکز معاینه فنی به‌صورت 24 ساعته کار می‌کنند و برخی دیگر، ساعت کاری مشخصی دارند. ترجیحا بهتر است زمانی را برای مراجعه انتخاب کنید که خلوت‌تر باشد. اگرچه با ثبت شدن نوبت برای شما، می‌توانید مطمئن باشید که در همان زمان تعیین شده، کارتان انجام می‌شود.
مراحل معاینه فنی خودرو
وقتی که زمان تمدید معاینه فنی خودرو شما فرا رسید، باید به یکی از مراکز تخصصی برای این امر مراجعه کنید. در این مراکز طی چند مرحله، خودروی شما مورد بازبینی فنی قرار می‌گیرد تا مشخص شود که آیا بخش‌های مختلف آن دارای نقص هستند یا خیر. بد نیست با این مراحل آشنا باشید تا دچار سردرگمی نشوید. به همین دلیل ما در ادامه مراحل اصلی معاینه فنی را به ترتیب ذکر می‌کنیم:
- بازرسی چشمی: در اولین مرحله از بازرسی خودرو در مرکز معاینه، آن را به‌صورت چشمی مورد بررسی قرار می‌دهند. برای مثال شیشه‌ها، برف پاک‌کن، آینه‌ها، پوسیدگی بدنه، چراغ‌های ترمز و راهنما و ... بازبینی می‌شوند. در همین مرحله، تجهیزات جانبی که روی خودرو نصب شده‌اند نیز مورد بررسی قرار می‌گیرند. مثلا اگر راننده اقدام به نصب بوق با صدای بسیار بلند کرده باشد، در این مرحله مردود خواهد شد.
- تست آلایندگی: در این مرحله میزان آلایندگی خودرو با استفاده از دستگاه‌های مخصوص مورد بررسی قرار می‌گیرد. این دستگاه‌ها می‌توانند گازهای خروجی از لوله اگزوز خودرو را آنالیز کنند و چنانچه میزان گازهای سمی مانند دی‌اکسید کربن و مونواکسید کربن بیش از حد مجاز باشد، نتیجه تست مردود خواهد بود.
- بررسی کمک فنرها: یکی از مهمترین بخش‌های خودرو، کمک‌فنرهای آن هستند. اگر ایرادی در این قطعات بروز پیدا کند، می‌تواند سیستم هندلینگ خودرو را تحت تاثیر قرار دهد و حتی موجب چپ کردن خودرو در پیچ‌های تند شود. در این آزمون تمام کمک‌فنرها مورد تست قرار می‌گیرند تا نقصی در آنها وجود نداشته باشد. در صورت مشاهده یک ایراد جدی، خودروی مربوط نمی‌تواند گواهی معاینه فنی را دریافت کند.
- آزمون ترمزها: در رابطه با اهمیت ترمزها در وسیله نقلیه لازم نیست توضیح اضافه‌ای بدهیم. در این مرحله از آزمون فنی، ترمزها به دقت مورد بازبینی قرار می‌گیرند تا عملکرد آنها در شرایط مختلف مشخص شود. استفاده از لنت‌های مناسب و همچنین روغن ترمز استاندارد، از مواردی هستند که حتما باید رعایت شوند.
- بررسی سیستم تعلیق: سیستم تعلیق در خودرو شامل بخش‌های مختلفی می‌شود که در مجموع روی سواری و هندلینگ خودرو تاثیرگذار هستند. این سیستم به‌طور کامل با ایمنی خودرو نیز در ارتباط است و باید عملکرد دقیق و صحیحی داشته باشد. در آزمون هندلینگ، روی این سیستم فشار وارد می‌کنند تا مشخص شود که قطعات و اتصالات آن دارای استحکام کافی هستند.
- تست سلامت چراغ‌ها: در این مرحله، همه چراغ‌های خودرو مورد بازبینی قرار می‌گیرند. تنظیم بودن چراغ‌های جلو بسیار مهم است، چرا که در صورت اشتباه بودن زاویه عمودی، نور چراغ‌ها می‌تواند برای ماشین‌های روبه‌رو مشکل ایجاد کند. شدت و برد نور چراغ‌های نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد. همچنین چراغ‌های عقب، ترمز و راهنما در این تست بررسی می‌شوند.
- تنظیم بودن چرخ‌ها: تنظیم نبودن چرخ‌ها مشکلی است که منجر به انحراف خودرو و کشیده شدن فرمان می‌شود. احتمالا شما هم تا به حال با این نقص مواجه شده‌اید. تنظیم نبودن چرخ‌ها، مشکلی است که مخصوصا در سرعت‌های بالا می‌تواند منجر به بروز حادثه شود. در این آزمون، بررسی می‌کنند که خودرو در مسافت یک کیلومتر، چه مقدار انحراف دارد. یعنی در شرایطی که در جاده مستقیم و مسطح حرکت می‌کنید، اگر فرمان خودرو را رها کنید، میزان انحراف آن به چپ یا راست باید بسیار ناچیز باشد. معمولا گفته می‌شود که حداکثر انحراف مجاز در مسافت یک کیلومتر، کمتر از 7 متر است.
- تست مخزن CNG (برای خودروهای گازسوز): تعدادی زیادی از خودروها به‌صورت دوگانه‌سوز کار می‌کنند و CNG را به عنوان سوخت دوم مورد استفاده قرار می‌دهند. در این خودروها باید سلامت مخزن گاز هم مورد بررسی قرار بگیرد. معمولا در مورد خودروهایی که عمر مخزن آنها بیش از شش سال باشد، انجام تست هیدرواستاتیک ضروری است.
اصلی‌ترین دلایل مردودی در معاینه فنی
پس از انجام تست‌های بالا، در صورتی که هیچ نقصی در خودرو مشاهده نشود، برگه گواهی فنی برای آن صادر می‌شود. اما اگر خودرو در یکی از این آزمون‌ها یا چندتا از آنها مردود شود، راننده حدود دو هفته فرصت خواهد داشت که نواقص ذکر شده را برطرف کند و سپس مجددا به همان مرکز مراجعه نماید. معمولا برخی مشکلات که منجر به رد شدن خودروها در آزمون فنی می‌شوند شایع‌تر از بقیه هستند. این مشکلات عبارتند از:
- آلایندگی بیش از حد مجاز
- ایراد در سیستم ترمزها
- نقص در سیستم کمک‌فنرها
- تنظیم نبودن چرخ‌ها
- مشکلات ظاهری (مثل ترک داشتن شیشه‌ها، چراغ خطر و ...)
در صورت مردود شدن خودرو، تمام مشکلات آن را روی یک برگه ذکر کرده و در اختیار شما می‌گذارند. پس از برطرف کردن نواقص می‌توانید مجددا به مرکز مربوطه مراجعه کنید و گواهی معاینه فنی خودروی خود را دریافت نمایید.
هزینه معاینه فنی چقدر است؟
هزینه معاینه فنی خودرو چندان هم بالا نیست. برای خودروی معمولی یا سبک، این هزینه کمتر از 50 هزار تومان است که در صورت رد شدن و مراجعه دوم، باید 10 هزار تومان دیگر هم پرداخت شود. هزینه خودروهای سنگین بیشتر از خودروهای سبک است، اما معاینه فنی موتور سیکلت‌ها هزینه کمتری دارد. در زیر جدیدترین نرخ‌های معاینه فنی برای انواع وسایل نقلیه را ذکر می‌کنیم:
- خودروهای سبک (مراجعه اول): 47 هزار تومان
- خودروهای سبک (مراجعه دوم): 10 هزار تومان
- خودروهای سنگین (مراجعه اول): 72 هزار تومان
- خودروهای سنگین (مراجعه دوم): 12 هزار تومان
- موتور سیکلت‌ها (مراجعه اول): 12 هزار تومان
- موتور سیکلت‌ها (مراجعه دوم): 2 هزار تومان
اگر یک خودرو معاینه فنی نداشته باشد، چه اتفاقی می‌افتد؟
تا به اینجا با ضرورت دریافت گواهی معاینه فنی خودرو آشنا شدیم. با توجه به اهمیت این موضوع، پلیس راهنمایی و رانندگی تصمیم گرفته تا نسبت به اجباری کردن دریافت گواهی سلامت فنی خودرو اقدام کند و قوانین سخت‌گیرانه‌تری را در این زمینه به اجرا درآورد. طبق قانون جدید معاینه فنی خودرو، تمام خودروهایی که فاقد این برگه باشند مشمول روزانه 50 هزار تومان جریمه معاینه فنی خودرو خواهند شد.
نحوه استعلام معاینه فنی ماشین
احتمالا این سوال برایتان به‌وجود آمده که استعلام معاینه فنی خودرو چگونه است یا چطور می‌توانیم بفهمیم که یک خودرو دارای گواهی معاینه فنی معتبر هست یا نه؟ برای این کار روش‌های مختلفی وجود دارد که ساده‌ترین آنها ورود به سامانه سیمفا به آدرس symfa.ir است. شما در این سامانه می‌توانید نسبت به استعلام معاینه فنی خودرو با پلاک اقدام کنید.
همچنین افراد می‌توانند از کد دستوری استعلام معاینه فنی خودرو هم استفاده کنند. برای این کار باید عدد *2008# را شماره‌گیری نمایند و سپس با ارسال عدد 9 در سامانه عضو شوند. همچنین ارسال عدد 1 به شماره 2008 هم امکان‌پذیر است. با هر دو روش می‌توان استعلام معاینه فنی گازسوز و بنزین‌سوز را به‌راحتی انجام داد.
دریافت معاینه فنی برای ماشین های خارجی چگونه است؟
لزوم دریافت معاینه فنی برای خودروهای چهار ساله و بیشتر در مورد ماشین‌های خارجی هم صدق می‌کند. بنابراین اگر می‌خواهید برای معاینه فنی خودرو خارجی اقدام کنید، باید به آخرین صحبت‌های مسئولین در این رابطه توجه داشته باشید. آخرین بار در دی‌ماه 1400 بود که حسین مقدم، مدیرعامل ستاد معاینه فنی شهر تهران، با توجه به فرا رسیدن سال 2022 میلادی اعلام کرد که تمام خودروهای مدل 2018 باید برای گرفتن معاینه فنی اقدام کنند. البته برای این امر باید به مدل ماه تولید خودروها هم توجه شود.
به این ترتیب، اگر صاحب خودروی وارداتی هستید که سال تولید آن به 2018 یا قبل‌تر برمی‌گردد، اکنون زمان معاینه فنی ماشین خارجی شما فرا رسیده است. روند دریافت معاینه فنی خودرو های خارجی تفاوت خاصی با خودروهای تولید داخل ندارد. مدت اعتبار معاینه فنی برای ماشین خارجی هم یک سال است و هزینه آن نیز تفاوتی با سایر خودروها ندارد.
سوالات متداول در رابطه با معاینه فنی خودرو
در این مقاله به‌طور جامع درباره معاینه فنی ماشین، مدارک لازم و مراحل آن توضیح دادیم. در ادامه هم به چند مورد از رایج‌ترین سوالات کاربران در همین زمینه به‌طور خلاصه پاسخ خواهیم داد. ضمن اینکه پاسخ کامل‌تر سوالات زیر را می‌توانید در متن مقاله مطالعه بفرمایید.
معاینه فنی ماشین چیست؟
معاینه فنی، یک آزمون کلی و ضروری برای تمام خودروهایی است که سن آنها بیشتر از 4 سال باشد. تمام خودروها باید هر ساله در مراکز تخصصی مورد بازبینی قرار بگیرند تا سلامت آنها از جنبه‌های مختلف تایید شود.
معاینه فنی خودرو چند ساله است؟
گواهی معاینه فنی خودرو به‌صورت یک ساله ارائه می‌شود. پس از پایان یک سال، افراد باید مجددا نسبت به دریافت این گواهی اقدام نمایند. عدم همراه داشتن گواهی معتبر منجر به جریمه خودرو خواهد شد.
آیا برای معاینه فنی ماشین باید نوبت گرفت؟
در شهرهای بزرگ مانند تهران، مشهد، اصفهان و ... به دلیل شلوغی بیش از حد مراکز معاینه فنی، لازم است به‌صورت اینترنتی اقدام به رزرو نوبت از قبل نمایید. اما در شهرهای کوچکتر این کار ضرورتی ندارد.
معاینه فنی خودرو خارجی چند ساله است؟
معاینه فنی ماشین های خارجی هم مانند خودروهای تولید داخل، یک سال اعتبار دارد. بنابراین خودروهای خارجی نیز هر ساله باید برای تمدید گواهی معاینه فنی خود اقدام کنند.
ماشین خارجی از چه سالی معاینه فنی می‌خواهد؟
خودروهای وارداتی مدل 2018 و قدیمی‌تر باید گواهی معاینه فنی داشته باشند. اطلاعات کامل‌تر در این زمینه را می‌توانید در متن مقاله مطالعه بفرمایید.
سخن پایانی
دریافت معاینه فنی خودرو از اهمیت زیادی برخوردار است. اگر خودروی شما از نظر فنی دچار اشکال باشد، میزان خروج گازهای سمی از آن به مراتب افزایش خواهد یافت و این امر برای محیط زیست به شدت زیان‌بار است. اما جلوگیری از آلودگی هوا، تنها دلیل برای اهمیت دادن به معاینه فنی نیست. ممکن است به مرور زمان یک نقص در سیستم ترمز خودرو به‌وجود بیاید که بدون معاینه فنی امکان تشخیص آن وجود ندارد. همین خودرو در خیابان‌ها و جاده‌ها تردد می‌کند و می‌تواند منجر به بروز حوادث جبران‌ناپذیر برای راننده و سرنشینان و یا برای عابرین پیاده و خودروهای دیگر شود. پس لازم است نسبت به انجام به‌موقع معاینه فنی ماشین حساسیت داشته باشیم تا از بروز حوادث تلخ و ناگوار جلوگیری کنیم.
در پایان از شما کاربران گرامی می‌خواهیم که اگر تجربه‌ای در زمینه دریافت گواهی معاینه فنی دارید، آن را با ما و سایر خوانندگان این مقاله به اشتراک بگذارید.
نظر شما