به گزارش خبرنگار پرشین خودرو، پروژه جدید نوسازی ناوگان تجاری کشور در حالی قرار است در دور جدید وزارت صمت رونمایی شود که موضوع پروژه نوسازی ناوگان تجاری تاریخچه قدیمی داشته و طی دهه 90 تا کنون بارها مصوبات نوسازی ناوگان تجاری کشور در دولت های مختلف بیرون آمده است اما هیچ زمان در مقام عمل این پروژه ها نه تنها توفیقی در نوسازی نداشته بلکه عملا با شکست مواجه شده است و حتی موجب شده تا این روزها قیمت کامیون های فرسوده هم میلیاردی شود.

در حال حاضر بر اساس آخرین گزارش سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای تا پایان سال 1400 تعداد کامیون‌های فعال در کشور 365 هزار و 89 دستگاه است که 101 هزار و 705 دستگاه از آن بالای 25 سال عمر دارند در واقع حدود یک سوم از کل کامیون‌های فعال در جاده‌ها فرسوده هستند.

با وجود چنین شرایطی بررسی ها نشان می دهد علی رغم مصوبات و پروژه های متعددی که طی یک دهه اخیر در حوزه نوسازی ناوگان تجاری کشور تعریف و تصویب شده است تاکنون فقط 700 دستگاه در این حوزه نوسازی شده است.

با این حال قرار است باز هم پروژه جدیدی برای نوسازی ناوگان تجاری کشور مصوب شود گر چه در این سالها طرح نوسازی ناوگان تجاری دولتی امر جدیدی نبوده است و پیش از این نیز طرح های دیگری در این زمینه اجرا شده است.

نگاهی به طرح های پیشین نشان می دهد که طی یک دهه گذشته دو طرح نوسازی ناوگان با مشارکت خودروسازان داخلی اجرا شده است که هیچ کدام نتوانسته مشکلات ناوگان فرسوده کشور را حل کند طرح اول با نام «63000 دستگاه» و طرح دیگر به «کلید به کلید» معروف بود، اما هیچ یک از این طرح ها به طور کامل تکمیل نشد در واقع مشکلات این طرح ها در کنار افزایش قیمت ها باعث کاهش انگیزه برای تولیدکنندگان داخلی و مشتریان نهایی شد.

طرحی که سال 96 و توسط دولت دوازدهم اجرا شد با از سرگیری تحریم ها و بازگشت برجام عملا متوقف شد.

اما طرح های دیگری نیز یکی دو سال گذشته توسط برخی خودروسازان اجرا شده که بیشتر آن مربوط به تعهدات معوق بوده است. پیش از این طرح 63 هزار دستگاهی دیگری برای نوسازی ناوگان راه اندازی شد که در سال های اول با شکست مواجه شد. اگرچه اجرای هر یک از این طرح ها می تواند به ناوگان و مصرف سوخت کمک کند و هزینه های ناوگان را به میزان قابل توجهی کاهش دهد، اما مشکلات موجود در اجرای آنها اجازه تداوم آن را تاکنون نداده است.

3 هدف کلان دولتها در اجرای پروژه نوسازی ناوگان تجاری در کشور

در این خصوص کارشناسان و متولیان نوسازی ناوگان فرسوده همواره سه هدف عمده و کلان ملی را در اجرای پروژه نوسازی ناوگان تجاری کشور ذکر کردند در واقع مهمترین هدف اساسی که توسط پروژه نوسازی ناوگان تجاری دنبال می شود صرفه جویی مصرف سوخت است. در حال حاضر بررسی و مطالعات نشان می دهد که در هر 100 کیلومتر متناسب با نوع خودروها بین 15 تا 20 کیلومتر مازاد مصرف سوخت در ناوگان تجاری کشور وجود دارد که عمدتا به دلیل تکنولوژی قدیمی و فرسوده بودن خودروها و شرایط موتور خودروهای فرسوده است که طبیعتا باعث مصرف سوخت بالا می شود.

دومین مساله، بحث ایمنی جاده و راننده است به طوری که سالانه تصادفات متعددی در جاده های کشور رخ می دهد که ناشی از فرسودگی ناوگان تجاری است در حالی که پروژه های نوسازی به دنبال آن است که شرایطی را ایجاد کند که ناوگان فرسوده را از رده خارج و به سمت جایگزینی خودروهایی سوق دهد که از سطح ایمنی و تکنولوژی بالاتری برخوردارند.

اما مساله مهم دیگری که کارشناسان در خصوص اهداف کلان نوسازی مطرح می کنند موضوع آلایندگی خودروهاست چرا که اغلب خودروهای فرسوده ضریب آلایندگی که در کلان شهرها و حتی شهرهای کوچک ایجاد می کنند باعث شده که نوسازی ناوگان تجاری از اهمیت بالایی برخوردار شود.

حال در شرایطی دولت سیزدهم نیز پروژه جدید نوسازی ناوگان تجاری کشور با اهدافی چون صرفه جویی مصرف سوخت، افزایش ایمنی و کاهش آلایندگی را در شورای اقتصاد دنبال می کند که به گفته مدیر پروژه نوسازی ناوگان تجاری کشور طی سالهای اخیر می رویم که به واردکننده گازوئیل تبدیل شویم اتفاقی که به گفته حسن کریمی سنجری در سال 1402 رخ خواهد داد و طراز تولید و مصرف گازوئیل در کشور بر اساس آمارهای وزارت نفت و شرکت پالایش و پخش فراورده های نفتی از سال آینده معکوس شده و عملا ایرانی که از سال 94 به بعد در حوزه گاروئیل صادر کننده مازاد تولید بوده، واردکننده گازوئیل خواهد شد.

هشدار به واردات گازوئیل از سال 1402 توجه به صرفه جویی در مصرف سوخت و اهمیت نوسازی ناوگان تجاری را در کشور دو چندان می کند اما سوالی که در این میان مطرح می شود اینکه ضمانت اجرای پروژه جدید نوسازی ناوگان تجاری چیست و آیا این پروژه نیز به سرنوشت پروژه های قبلی نوسازی تجاری ها دچار خواهد شد؟

رشد 50 درصدی تجاری سازان در 4 ماهه اول سال 1401

در این ارتباط مدیر پروژه نوسازی ناوگان تجاری وزارت صمت ضمن تاکید ارتباط مستقیم نوسازی ناوگان با صرفه جویی مصرف سوخت دارد مهمترین معضل در عدم تحقق پروژه قبلی را عدم هماهنگی دستگاهها و تخصیص به موقع اعتبارات می داند.

به گفته کریمی، دستگاه های حاکمیتی زیادی در حوزه نوسازی ناوگان فرسوده دخالت دارند حتی در بحث صرفه جویی مواد قانونی زیادی نیز تعریف شده است و باید اعتبارات این پروژه ها تعریف شود اما متاسفانه در این سالها این اعتبارات به این پروژه ها تخصیص نیافته و عملا تمام پروژه نوسازی ناوگان تجاری عقیم مانده است.

البته بر اساس اظهارات مسئولان جدید پروژه نوسازی ناوگان تجاری کشور و در راستای تفکر جدیدی که در دوره جدید وزارت صمت شکل گرفته است، بنا دارند اجازه ندهند که پروژه جدید نوسازی نیز به شرایط گذشته گره بخورد و همه دستگاههای مرتبط اعتبارات لارم را تخصیص دهند چرا که تجربه سالهای اخیر نشان داده که بدون تخصیص اعتبارات در نوسازی ناوگان تجاری پیشرفتی حاصل نخواهد شد.

در اجرای پروژه نوسازی ناوگان تجاری کشور مساله مهم تامین نیاز ناوگان جایگزین از موضوعات مهم و کلیدی است این در حالی است که طی دو سال اخیر به جهت کاهش ظرفیت تولید تجاری سازان و مشکلات تحریم ها، دولت به واردات کامیون های کارکرده روی آورده است موضوعی که از نظر مدیر پروژه نوسازی ناوگان تجاری کشور با افزایش 50 درصدی رشد تولید در سال جاری و ظرفیت مناسب تجاری سازان چندان این جریان اقدام معقولی نیست و نمی تواند کمکی به صنعت خودرو کشور کند. اما در صورت اراده سیاست گذاران خودرویی چنانچه در حوزه نوسازی لازم باشد واردات هم می تواند به کمک بخش عرضه بیاید و سهمی را از نوسازی را برعهده بگیرد.

خبرنگار: زهرا حریری