به گزارش خبرنگار پرشین خودرو، دولت ها اگر چه از یک دهه گذشته با انواع الگوها به دنبال حذف قیمت‌گذاری دستوری از بازار خودرو بودند اما تاکنون هیچ یک از این راهکارها به نتیجه نرسیده است.

در این میان به نظر می رسد عمده‌ترین دلیل شکست سیاست‌های دولتی در این سالها در بازار خودرو، اعمال سیاست‌های غیر اقتصادی و غیر علمی بوده است در واقع در این سالها به جای اینکه اقتصاددانان برای این بازار تصمیم بگیرند، همواره سیاست‌گذاران سوار بر مرکب تصمیم‌گیری بودند.

با روی کار آمدن دولت سیزدهم، دولت جدید نیز به عنوان راهکاری برای بازار خودرو تاکید کرد که به دنبال این است خودرو را به بورس کالا بیاورد و از سازوکار عرضه و تقاضا، قیمت ها کشف شود. البته در این جریان این تنها دولت نبود که به دنبال عرضه خودرو در بورس کالا بود بلکه مجلس نیز همواره در مقام نهاد قانونگذاری پیگیر اجرای سیاست های حذف قیمت‌گذاری دستوری بوده است چرا که از نگاه برخی از نمایندگان ملت عرضه خودرو در بورس کالا یکی از راهکارهای جایگزین و بهینه در شرایط فعلی در بازار خودرو است.

بر همین اساس بود که عرضه خودرو در بورس کالا از اردیبهشت امسال آغاز شد چنانچه تاکنون پنج خودروی مونتاژی یا تولید داخلی «وانت کارا»، «دیگنیتی»، «فیدلیتی» از محصولات گروه بهمن، «هایما» و «شاهین»، دو محصول ایران خودرو و سایپا طی مراحلی در بورس عرضه شدند و تعدادی از این خودروها با قیمت پایه یا با قیمتی فراتر از قیمت پایه و قیمت درب کارخانه فروخته شده اند.

بر اساس اعلام سازمان بورس در اولین عرضه خودرو دو محصول دیگنیتی و فیدلیتی با استقبال خوب خریداران واقعی روبرو شد. همچنین با شفاف شدن معاملات خودرو، قیمت کشف شده در بورس کالا در خصوص این دو خودرو 50 میلیون تومان پایین‌تر از بازار آزاد نیز اعلام شد.

اما طی بیش از سه ماه گذشته چند خودرو داخلی اعم از تولیدات بخش خصوصی و دولتی در بورس کالا عرضه شده است؛ اتفاقی که هم رضایت مصرف‌کنندگان را به همراه داشته هم توانسته تولیدکنندگان را راضی نگه دارد .جدیدترین اتفاق صورت گرفته در این زمینه مربوط به عرضه اخیر خودرو شاهین است که به رغم اینکه امکان معامله 100 دستگاه از این خودرو وجود داشت اما بر اساس گزارش بورس کالا تعداد کمتری از آن به فروش رفت. موضوعی که به نظر می‌رسد چنانچه در تمام خودروهای داخلی صورت گرفته و روانه بورس کالا شوند، به شرط تیراژ مناسب، تکرار شدنی است و در حذف رانت و تقاضای کاذب تاثیر گذار خواهد بود.

بر این اساس باید پذیرفت به رغم ممانعت هایی که در مسیر عرضه خودرو با مکانیزم عرضه و تقاضا وجود داشته است، امروز تداوم عرضه خودرو در بورس کالا با حذف دلالان به نفع صنعت خودروسازی تمام خواهد داشت.

پیش از این یکی از اعضای کمیسیون صنایع مجلس در خصوص راهکار عرضه خودرو در بورس کالا به پرشین خودرو گفته بود: عرضه خودرو در بورس کالا منجر به شفافیت بیشتر قیمت شده و با تغییر جریان فروش از مسیر قرعه کشی و بخت آزمایی، عملا دستت دلالان و سودجویان هم که از این بازار و سود کلانی به جیب می زنند قطع خواهد شد.

به گفته وی در بورس کالا عرضه و تقاضا خودرو می تواند قیمت ها را شکل دهد که در نتیجه آن، شکاف قیمت کارخانه و بازار که عملاً منجر به ضرر مصرف‌کننده نهایی میشود، به حداقل رسیده و قیمت ها به سمت تک نرخی شدن می رود.

بر همین اساس اغلب کارشناسان و فعالان اقتصادی نیز عقیده دارند که عرضه خودرو در بورس کالا مزیت های زیادی را دارد از جمله از بین رفتن تقاضای سرمایه‌ای، جلوگیری از قیمت‌سازی و امکان خرید مستقیم خودرو از تولیدکننده، فراهم شدن امکان افزایش تولید خودرو و کاهش قیمت تمام شده و نهایتا اینکه با این راهکار امکان توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی نیز فراهم می شود.

حال در شرایطی که بسیاری از خودروسازان داخلی زیان‌ده شدند و همچنان راهکار پایداری برای رفع مشکلات صنعت خودرو ارائه نشده است به نظر می رسد با وجود گزارش ها و آماری که گویای سازو کار شفاف بورس کالا و نتایج مثبت آن در حذف بستر رانت از بازار خودروهای عرضه در بورس است چنانچه همه خودروها در بورس کالا به فروش برسد، می‌توان به بهبود قیمت‌ها و نتایج بهتر آن در بازار خودرو امیدوار بود.

مسیری که باعث حذف رانت و منفعت خودروساز و مصرف کننده است

در این خصوص جواد مرزبان کارشناس صنعت خودرو نیز در گفت و گو با خبرنگار پرشین خودرو عرضه خودرو در بورس کالا را گامی مثبت در مسیر فروش خودرو خودرو در حاشیه بازار دانست و گفت: عرضه خودرو در بازار بورس کالا می تواند حرکت مثبتی در جهت آزادسازی و نهایتا کاهش قیمت خودرو باشد.

وی تاکید کرد: با توجه به تجربیاتی که در خصوص عرضه برخی خودروها در سالهای گذشته در بورس کالا داشتیم به نظر می رسد بورس کالا یک گام در جهت فروش خودرو در حاشیه بازار باشد البته به شرط آنکه شاهد رابطه منطقی بین خودروسازی به عنوان بنگاه اقتصادی و بورس کالا باشیم.

عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت ایران به نتیجه عرضه برخی خودروها در بورس کالا در حذف رانت بازار اشاره و تصریح کرد: در مسیر عرضه خودرو در بورس، فروش باید بر اساس قیمت مورد تقاضای بازار انجام و کشف قیمت شود و نقدینگی حاصل نیز بالافاصله جذب خودروسازی ها شود.

به گفته مرزبان با عرضه خودرو در بورس کالا گپ قیمت در بازار به تدریج کاهش یافته و با حذف تقاضای کاذب، مصرف کننده واقعی از بازار و قیمت منطقی و بهتری برای خرید خودرو بهره مند خواهد شد.

وی در عین حال معتقد است که بورس هم باید برای فروش خودرو دارای مکانیزمی باشد تا فضای بورس کالا نیز بستری برای ورود دلالان به بازار نباشد و با کوتاه شدن دست دلالان، شرایط برای خریداران واقعی فراهم و سود حاصل نیز نصیب خودروسازان و بهبود وضع اقتصادی و توسعه سرمایه گذاری درتولید و عرضه محصولات جدید و اقتصادی این شرکتها شود.
خبرنگار: زهرا حریری