/خبرنگار: زهرا حریری/ به گزارش خبرنگار پرشین خودرو، همزمان با برنامه دولت در استفاده از توانمندی قطعه سازان برای تولید خودرو اقتصادی و تاکید بر تجمیع قطعه سازان برای دستیابی به تولید محصول ارزان و با کیفیت، موضوع انتقال تکنولوژی نیز از بندهای مورد تاکید آیین نامه واردات خودرو است. بندی که در ظاهر اگر چه خوب و مفید ارزیابی می شود، اما در عمل باید دید منظور از انتقال تکنولوژی در فرایند واردات چیست؟ آیا موضوع دستیابی به تکنولوژی بالاتر در تولید داخلی است یا قرار است با داخلی سازی کردن محصولات شرکت‌های خارجی، خودروساز شویم؟

دور دوم تحریم‌های ظالمانه آمریکا که به‌طور ویژه صنعت خودروسازی کشورمان را نشانه گرفت، مسوولان کشورمان را بر آن داشت تا با حمایت از ساخت داخلی قطعات و محصولات، مانع از زمین‌گیر شدن این صنعت شوند. در این مسیر قطعه‌سازان نیز با برنامه‌ریزی مسوولان و خودروسازان هماهنگ شدند که نتیجه آن تا به امروز برگزاری موفقیت‌آمیز پنج میز داخلی‌سازی بوده است.

پروسه خودکفایی که اگر چه با گذشت بیش یک سال از آخرین میزهای ساخت داخل همچنان در دستیابی به اهداف و دستاوردهای آن ابهامات زیادی مطرح است با این حال بر اساس ارزیابی ها تا به امروز منجر به داخلی‌سازی برخی نیمه‌هادی‌ها، سنسورها، کامپیوتر خودرو و قطعات خاص شده‌اند که روزگاری هیچ تفکری برای داخلی‌سازی آنها وجود نداشت.

حال در شرایطی که موضوع مشارکت قطعه سازان برتر در تولید خودرو اقتصادی و همچنین انتقال تکنولوژی در جریان واردات خودرو مورد تاکید مسئولان قرار دارد بسیار مناسب است که نگاهی به دستاوردهای تکیه به توان داخلی در دستیابی به تکنولوژی تولید و داخلی سازی در صنعت خودرو به خصوص قطعه سازان و نتایج میزهای ساخت داخل طی 3 سال اخیر داشته باشیم.

دستیابی به نیمی از اهداف میز ساخت داخل پس از 4 سال

در این ارتباط علی نادری، رئیس کمیته ساخت داخل انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو ایران ضمن اشاره به نبود آمار دقیقی در خصوص تحقق اهداف میزهای ساخت داخل معتقد است که روند خودکفایی و برگزاری میزهای ساخت داخل باید با درنظر گرفتن توجیه اقتصادی انجام شود و بهتر بود جریان ساخت داخل در ابتدا از قطعاتی صورت می گرفت که در کشور مزیت نسبی داریم در حالی که همین امروز برخی از قطعاتی که در میزهای ساخت داخل مطرح بود توسط خرید خارجی انجام می شود.

وی در گفت و گو با خبرنگار پرشین خودرو با نگاهی به دستاوردهای 5 میز خودکفایی در صنعت قطعه سازی تصریح کرد: به نظر می رسد حدود 50 درصد اهداف میزهای ساخت داخل به لحاظ تعدادی محقق شده است گرچه به لحاظ قیمتی و کاهش ارزبری بعید است حتی نیمی از تارگت ها و اهدافی که ارائه شده، محقق شده باشد.

وی با اشاره به اینکه هم اکنون به دلیل کسری قطعات و فرصت کوتاه برای تامین نیاز داخل، بخش زیادی از قطعات وارد می شود، تصریح کرد: طبیعی است در این جریان برخی از الزامات وسخت گیری هایی که در بندهای مربوط به الزامات تولید وجود دارد در خرید خارجی رعایت نشود.

عضو هیات مدیره انجمن سازندگان قطعات و مجموعه های خودرو افزود: در چنین شرایطی است که بسیاری از قطعات مورد نیاز خودروهای موجود در کشور به دلیل نبود و یا کمبود در بازار خارج گاها از بازار افترمارکت تهیه می شود؛ قطعاتی که می تواند ارزان‌تر نیز باشد.

به گفته نادری مساله بعدی در جریان تامین و ساخت قطعات، نقدینگی است در حالی که تامین خریدهای خارجی به صورت نقدی اقدام می شود بنابراین در صورتی که این نقدینگی در اختیار قطعه سازان گذاشته شود مسلما بسیاری از آنها از توان بالاتری برخوردار شده و شرایط تامین بهتری پیدا می کنند.

حذف ایستگاههای کنترلی در خرید قطعات خارجی

وی عدم سخت گیری در خریدهای خارجی و خرید نقدی در مبدا را علت قیمت پایین تر در تامین قطعات وارداتی دانست و تاکید کرد: حذف ایستگاههای کنترلی در خرید قطعات خارجی و از سویی قیمت پایین تر قطعات خارجی هم اکنون بر خلاف آیین نامه و دستور العمل موجود برای برگزاری میزهای ساخت داخل است الزاماتی که اگر چه واردات قطعات ساخت داخل را ممنوع می کند اما با دستورالعمل ساخت داخل در تضاد است.

وی در عین حال معتقد است در این شرایط خودروساز هم به جهت تعهدات ناگزیر به تجاری سازی تولیدات است بنابراین با نبود چنین توازنی در تامین و قیمت قطعات داخلی و خارجی، عملا جریان میزهای ساخت داخل آنگونه که انتظار می رفت، به نتیجه نرسید.

رئیس کمیته ساخت داخل انجمن سازندگان قطعات بیان کرد: اگر قرار است واردات قطعاتی هم در این شرایط صورت گیرد چنانچه از سمت قطعه سازان باشد به نظر نتیجه بهتری حاصل می شود زیرا به جهت آشنایی قطعه سازان، مذاکرات و انتخاب بهتر انجام می گرفت و به جهت کنترل بهتر قطعات توسط قطعه سازان، این مساله در کیفیت بالاتر قطعات وارداتی تاثیر بیشتری دارد.

نادری تصریح کرد: البته در زمان برگزاری میزهای ساخت داخل نگرانی هایی وجود داشت ضمن اینکه تاکید بر این بود که برای تحقق این میزها باید مشوق هایی وجود داشته باشد مانند اینکه قیمتی که برای خرید قطعات چینی پرداخت می شود در قطعات ساخت داخل نیز بر همین مبنا قیمت محاسبه شود تا ساخت قالب ها انجام و هزینه های سربار سرشکن شود، اگر چه این مشوق در دستورالعمل ها وارد شد اما هیچ گاه جنبه اجرا پیدا نکرد.

چرا هیچ زمان مصرف کننده کاهش ارزبری و ساخت داخل را احساس نکرد؟

وی با اشاره به برخی از اهداف میزهای خودکفایی و تلاش برای کاهش ارزبری در تولید قطعات افزود: هر چند عملا کاهش ارزبری محقق نشد اما بخشی از اهداف ارزبری نیز با ساخت داخل محقق شد اما قیمت تولیدات داخلی تغییری نکرد چرا که قیمت نهاده های داخلی به قیمت روز ارز خریداری می گردید به همین دلیل هیچ زمان مصرف کننده کاهش ارزبری و ساخت داخل را احساس نکرد.

وی همچنین با توجه به لزوم حمایت دولت از میزهای ساخت داخل خاطر نشان کرد: اگر دولت در جریان میزهای خودکفایی می خواست حمایتی داشته باشد باید در صنایع بالادستی و با سرمایه گذاری در حوزه قطعات «های تک » و الکترونیک خودرو صورت می گرفت و با تعامل سازندگان و تولیدکنندگان داخلی و حمایت شرکت های طراحی قطعات خودروسازان و ساپورت مالی بانک ها بر روی قطعات «های تک » تر و تجمیعی، قطعات مصرفی و مشترک در تمام صنایع، سرمایه گذاری می گردید و واحدهایی احداث می شد تا این نیازها برطرف شود.

این فعال در حوزه قطعه سازی با اشاره به لزوم دسته بندی دقیق در میزهای ساخت داخل تاکید کرد: برای ورود به این حوزه ابتدا باید سرمایه گذاری و زیرساخت های آنها فراهم می گردید و نباید از ابتدا قطعاتی انتخاب شود که با گذشت ماهها از برگزاری آنها آمار دقیقی از نتایج آن در اختیار نیست و چه بسا که افرادی که در این میزها مشارکت داشتند امروز در حال واردات قطعات نیم ساخته هستند.

نادری افزود: البته در این سالها بسیاری از قطعه سازان به جهت توجیه اقتصادی و بدون هر گونه اقدام رسانه ای و بی سر و صدا با خرید خط و جذب پرسنل، قطعاتی را داخلی سازی کردند و از سوی شرکتهای خودروسازی نیز تست ها انجام و در صورت تطبیق با استانداردها با تیراژ بالا به تولید می رسید اما با اعلام میزهای ساخت داخل و شوهایی در این خصوص عملا کار از دست رفت.

با قیمت گذاری دستوری داخلی سازی و تولید خودرو اقتصادی مفهومی ندارد

به گفته وی اگر صنعت خودرو ما دستوری اداره نشود و دولت تنها نقش حمایتی و سیاست گذاری کلان را در راستای افق برنامه های 5 ساله برعهده داشته باشد فضای خودروسازی باز می شود و شاهد تولید خودروهای جدید و بهتری توسط خودروسازان بوده و قطعه سازان نیز با در نظر گرفتن صرفه اقتصادی و به دور از هیاهو وارد جریان داخلی سازی خواهند شد.

وی گفت: تا زمانی که قیمت گذاری دستوری است اگر 100 میز ساخت داخل هم برگزار شود اتفاقی رقم نخواهد خورد. ساخت داخلی که مواد اولیه آن گران تمام می شود و برخی ملزومات آن نیز وارداتی است آیا معنی و مفهوم درستی خواهد داشت؟

رئیس کمیته ساخت داخل انجمن سارندگان قطعات و مجموعه های خودرو ایران در ادامه به تاثیر مشوق های حاکمیتی و خودروسازان در بهبود مسیر خودکفایی اشاره و تاکید کرد: وقتی مجموعه مشوق هایی که خودروساز و دولت باید برای قطعه سازان در نظر بگیرند، عملی نمی شود طبعا رغبتی برای قطعه سازان باقی نمی ماند و با دستور هم این جریان به نتیجه نخواهد رسید و اگر هم حرکتی شود در حد شو خواهد بود.

نادری در پایان با بیان اینکه تیراژ تولید الزاما منجر به کیفیت نمی شود به موضوع اتحاد استراتژیک خودروسازان و شناسایی قطعات مشترکی برای دستیابی به تیراژ بالا پرداخت و خاطر نشان کرد: زمانی تیراژ بالا مزیتی برای قطعه سازان دارد که سودی از این محل کسب کند و تیراژ بالا منجر به این شود که سازنده برای ساختار و پلتفرم به روزتری قطعه ای را طراحی کند که منجر به سود آوری شود.