به گزارش «پرشین خودرو» به نقل از شبکه ایران، به عبارتی یک پدیده هواشناسی بوده که معرف پتانسیل و قابلیت جو برای جابه‌جایی آلاینده‌ها است و ارتباط مستقیمی با این امر و مسائل مربوط به آن ندارد. آلودگی هوای تهران اگر اصلی‌ترین مشکل پایتخت نباشد یکی از مشکلات اصلی این غول شهر است. افزایش تعداد خودروها آلودگی‌ها را بالا می‌برد و در این میان شاید شهروندان به نقش گاز طبیعی در کنترل آلودگی هوا توجه نکنند. ایران در سال‌های اخیر با سرمایه‌گذاری 4 هزار میلیارد تومانی دولت در این حوزه به رتبه اول دنیا از نظر تعداد خودروهای گاز سوز تبدیل شده تا جایی که به گفته حسین هاشمی، سخنگوی ستاد مدیریت حمل و نقل و مصرف سوخت کشور 3 میلیون و300 هزار خودرو گازسوز و 2 هزار جایگاه سی‌.ان.جی داریم. نکته جالب این که با این سرمایه‌گذاری عظیم روزانه 18 میلیون لیتر در بنزین صرفه‌جویی می‌شود. بی‌شک در این حوزه نقص‌ها و مشکلاتی هم وجود دارد که در حال رفع شدن است. در باره تأثیر سوخت جایگزین در کاهش آلودگی هوا با یوسف رشیدی، مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران گفت و گویی انجام دادیم : بیش از یک دهه از زمانی که بحث گازسوز شدن خودروها در کشور مطرح شد می گذرد، این در حالی است که بیشتر مالکان خودروهایی که وسایل نقلیه خود را به این سوخت تجهیز یا خودروهای دوگانه سوز خریداری کرده‌اند، منافع اقتصادی به عبارتی پرداخت هزینه کمتر در قبال خرید سوخت را انگیزه انجام این کار می‌دانند. با این وجود CNG مزایای دیگری هم دارد که باید مورد توجه قرار گیرد، از نظر شما این محاسن چیست؟ همان طور که می‌دانید بنزین، گازوئیل و گاز طبیعی از جمله هیدروکربن‌هایی هستند که شامل ترکیب هایی نظیر کربن، هیدروژن، گوگرد همچنین نیتروژن می شود. با این وجود گاز طبیعی محاسنی دارد. نخست این که ترکیب آن متان خالص است بنابراین دارای سایر ترکیبات نیست. بنابراین گاز طبیعی باید فاقد آلاینده‌های موجود در بنزین که در حال حاضر سوخت رایج برای خودروها است باشد؟ بله، مزیت دوم هم این است که اگر گاز طبیعی در خودروها مورد استفاده قرار بگیرد آلاینده‌هایی که ایجاد می کند شامل منوکسید کربن، اکسیدهای ازت و هیدروکربن‌های نسوخته می‌شود که به طور عمده متان است. در حقیقت آلاینده‌های موجود در آن به همین‌جا ختم می‌شود. از این رو مقدار دی اکسید گوگرد در آن بسیار ناچیز است. تفاوت اصلی که با بنزین و سوخت‌های دیگر دارد در همین مورد است؟ همان‌طور که گفته شد هیدروکربن‌های نسوخته گاز طبیعی به طور عمده شامل متان می‌شود، اما تفاوت اصلی که با بنزین یا سوخت‌های دیگر دارد این است که ما وقتی که بنزین را می‌سوزانیم ترکیبات نسوخته طیف گسترده‌ای از انواع هیدروکربن‌ها را در برمی‌گیرد، به عنوان مثال می‌تواند بنزن یا هیدروکربن‌های دیگر را تولید کند، چون بنزین حاوی ترکیبات متنوعی از هیدروکربن‌ها است. توجه داشته باشید که مقدار این ترکیبات سرطان زا در گاز طبیعی بسیار پائین و نزدیک به صفر بوده در صورتی که این مقدار در احتراق یا سوختن سوخت های بنزینی و دیزلی دارای مقدار قابل توجهی ترکیبات سرطان زا است. بنابراین می‌توان گفت ترکیبات سرطان زا در گازهای طبیعی وجود ندارد؟ بله، زیرا این سوخت حاوی متان است و در اثر احتراق ترکیبات ویژه‌ای به وجود نمی‌آید، به عنوان نمونه بنزن تولید نمی‌شود ولی بر اثر احتراق بنزین، بنزن یا در اثر سوختن گازوئیل ما ترکیبات آلی چند حلقوی خواهیم داشت. پس بهترین نکته‌ای که وجود دارد، این است که CNG مزایای زیادی برای سلامت جسمی افراد به همراه دارد، کاهش احتمال ابتلا به یکی از امراضی که جان اشخاص را بشدت تهدید می‌کند، حال این پرسش مطرح می شود که گازسوز شدن خودروها چه میزان در کاهش میزان آلاینده‌ها و پاکیزگی هوای تهران تأثیر خواهد داشت؟ همان طور که می‌دانید در حال حاضر یکی از بحرانی‌ترین آلاینده‌های هوای تهران ذرات معلق هستند. اندازه گیری‌ها ثابت می‌کند که میزان ذرات معلق ناشی از احتراق سوخت CNG بسیار پائین‌تر از بنزین و گازوئیل است بنابراین اگر ما از ابتدای اجرایی شدن این طرح به صورت مدون گازسوز کردن خودروها را با فراهم کردن زیرساخت‌های مورد نیاز به صورت اصولی در کشور پایه‌گذاری کرده بودیم، شاید امروز با مشکل ذرات معلق زیر دو و نیم میکرون و 10 میکرون کمتر سرو کار داشتیم. البته در این جا موضوعی در رابطه با خودروهای گازسوز وجود دارد که نباید آن را فراموش کرد. چه موضوعی؟ نکته حائز اهمیتی است که در این رابطه وجود دارد این است که میزان آلودگی خودروهای گازسوز در کشور به اندازه‌ای نیست که توقع داریم. بلکه باید بسیار کمتر از این باشد. آزمایشاتی که انجام شده است، نشان می‌دهد برای یک پژوی دوگانه سوز وقتی روی مد بنزین کار می‌کند مجموع منوکسید کربن، هیدروکربن نسوخته و ناکس آن کمتر از خودروهای گازسوز است. چرا چنین مشکلی وجود دارد؟ در این خصوص ما با دو مشکل مواجه هستیم، نخست اینکه موتور خودرو به طور کامل برای احتراق گاز طراحی نشده است، به این معنا که طراحی آن برای موتور پایه گازسوز نبوده است. نکته دوم که باید مورد توجه قرار بگیرد، این است که کاتالیستی که برای خودروهایی که با CNG می سوزند، استفاده می شود همان کاتالیستی بوده که برای خودروهای بنزینی طراحی شده است. یعنی موتوری که برای سوخت بنزین به کار می‌رود، کاتالیستی دارد که ویژه این موتورها است و ما از آن برای خودروی گازسوز نیز استفاده می‌کنیم. بنابراین مشکل عمده‌ای که موجب می شود خودروهای گاز سوز کنونی توقع ما را در رابطه با آلاینده‌های موجود و کاهش آلودگی هوا برآورده نکنند، فراهم نبودن زیرساخت‌های مورد نیاز برای این کار است؟ همین‌طور است. شاید میزان منوکسید کربن و هیدروکربن نسوخته و ترکیبات ازته ناشی از آن که شامل ناکس می‌شود، بالاتر باشد ولی به این معنا نیست که گاز آلوده‌تر از بنزین است، بلکه دلیل این است که ما زیرساخت و فرایندهای لازم برای این کار را به درستی اجرا نکرده‌ایم تا بهره‌گیری لازم را از گازسوز کردن خودروها داشته باشیم. یعنی اینکه برای استفاده بهتر از محاسن گازسوز کردن خودروها، بهتر است، تغییرات لازم را در موتور وسایل نقلیه‌ای که با این سوخت کار می‌کنند، بدهیم؟ بله باید پایه موتور ما گازسوز بوده و طراحی کاتالیستی که استفاده می‌شود نیز برای گاز باشد. سؤالی برای من مطرح شده است اینکه در حال حاضر آلاینده‌های ناشی از سوخت خودروها روی محیط زیست و مواردی مانند درختان یا همان گیاهان موجود در فضای سبز تأثیراتی دارد، حال آیا تفاوتی میان آلاینده‌های موجود در گاز طبیعی با بنزین در این رابطه وجود دارد؟ واقعیت این است که در این مورد تحقیقی در کشور انجام نشده است یا من اطلاعی از آن ندارم. آیا استفاده از گاز طبیعی به عنوان سوخت برای خودروها می‌تواند تأثیر مثبتی هم روی پدیده واژگونی دما داشته باشد؟ خیر، پدیده اینورژن یا وارونگی دما یک پدیده طبیعی است، یعنی همان طور که بارش برف و باران، وزش باد و سرد و گرم شدن هوا را داریم، این امر نیز یک پدیده مربوط به آب و هوا است که هیچ ارتباطی به گازسوز کردن یا غیر گازسوز بودن خودروها ندارد. به عبارتی یک پدیده هواشناسی بوده که معرف پتانسیل و قابلیت جو برای جابه‌جایی آلاینده‌ها است و ارتباط مستقیمی با این امر و مسائل مربوط به آن ندارد. پس می‌توان گفت با استفاده از سوخت جایگزین یا همان CNG می توان فقط تا حدی آلودگی هوا را کنترل کرد. بله، بویژه در زمینه ذرات معلق در هوا این امر صادق است. به نظر شما این اقدام تا چه میزان از نظر آمار و ارقام در کمتر شدن آلودگی هوا و وارد شدن آسیب کمتر به سلامت افراد و محیط زیست تأثیر داشته است ؟ حقیقت این است که این موضوع نیز باید بررسی شود، متأسفانه چون اطلاعات پایه درباره تولید آلودگی توسط خودروها به تفکیک در کشور ما چندان مشخص نیست، نمی‌توان با قطعیت به این پرسش پاسخ داد، زیرا ما باید بدانیم که چه تعداد خودرو گازسوز شده است، میزان تولید آلودگی هر کدام از آنها با احتساب کیلومتری که طی می‌کند، چقدر است به تفکیک چه اندازه است. با این وجود باید گفت با گازسوز شدن خودروها به طور قطع به رفع معضل آلودگی هوای پایتخت بویژه در بحث ذرات معلق کمک خواهد کرد که یکی از آلاینده‌های بحرانی در شهر ما است، همچنین در زمینه کاهش میزان هیدروکربن‌ها که سرطان‌زا هستند، تأثیر مثبتی خواهد داشت. با این تفاسیر آیا خودروهای گازسوز مشکل خاصی دارند که باید به آنها توجه کرد، تا بهتر از محاسن این سوخت جایگزین بهره برد، البته به جز بحث فراهم نبودن ساختن زیرساخت‌ها که به آن اشاره کردید. در این رابطه ایراد خاصی نمی‌توان گرفت، فقط از نقطه نظر فنی باید به چند نکته توجه کرد. دیگر اینکه ما باید از پتانسیل‌های موجود در کشور خود بهره ببریم. در این باره مثالی میزنم، در برزیل که سهم بالایی در تولید نیشکر جهان دارد بخش زیادی از وسایل حمل و نقل، خودروهایی هستند که از الکل استفاده می‌کنند، موضوعی که شاید در هیچ جای دنیا مشاهده نشود. دلیل این امر این است که آنها از ظرفیت بومی خود برای این کار استفاده کرده‌اند. ما نیز ظرفیت خوبی در زمینه گاز داریم. البته باید به مشکلاتی که در این خصوص پیش آمده توجه و در جهت رفع آنها تلاش کرد. کمی درباره مشکلات پیش آمده نیز توضیح می‌دهید؟ طی چند سال اخیر مشکلات رفع شده است، با این وجود همچنان مشکلی به نام افت فشار وجود دارد و دیده شده است که در مواقعی به خاطر بروز این مشکل، گاز قطع شده است. بنابراین یکی از مشکلاتی که همیشه در بحث گاز وجود داشته و افرادی که از این سوخت استفاده می کنند را رنج می‌دهد این است که شبکه توزیع و تولید مطمئنی در اختیار نداریم. برای رفع این مشکل چه پیشنهادی دارید؟ ایران دومین ذخایر گازی دنیا را در اختیار دارد، بنابراین باید روی این مبحث سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی مناسبی نیز انجام شود.