به گزارش «پرشین خودرو»، یکی از اهداف تاکید شده در سند چشم انداز توسعه کشور، تبدیل ایران به بزرگترین قدرت منطقه است. این هدف در تفکیک هر بخش به عنوان یک برنامه راهبردی عمل می کند. در بخش کشاورزی نیز با توجه به امکانات و مزیت های کشور این هدف به راحتی قابل حصول است و بسترهای لازم برای رسیدن به آن را در اختیار داریم ولی باید در تبدیل امکانات بالقوه به بالفعل و دست یابی به جریان فعال و اقتصادی در این عرصه تلاش کنیم. بررسی دقیق در سهم ارزش افزوده بخش کشاورزی از تولید ناخالص ملی نشان می دهد که مقدار آن در سطح جهان از حدود 6 درصد در سال 1369 به 4 درصد در سال 1383 کاهش یافته است. در ایران این میزان از حدود 24 به 11 درصد در سالهای مزبور رسیده است که عامل اصلی آن از جمله کم آبی و خشکسالی، افزایش قیمت حاملهای انرژی و نهاده ها و کاهش صادرات و افزایش واردات در بعضی اقلام مصرفی در محصولات زراعی بوده است. در بین کشورهای منطقه جنوب غربی آسیا، قرقیزستان و ازبکستان به ترتیب با 37 و 31 درصد بالاترین سهم ارزش افزوده به بخش کشاورزی را از کل تولید ناخالص داخلی دارا هستند. در سایر کشورها به ویژه کشورهای توسعه یافته این شاخص بسیار پایین تر است به طوری که در آمریکا و آلمان، مقدار آن برابر 1 درصد است. نیجریه با 17 درصد بالاترین سهم را در بین کشورهای منتخب جهان در سال 1383 نشان می دهد. بالاترین نرخ رشد ارزش افزوده بخش کشاورزی در منطقه مربوط به افغانستان، ارمنستان، آذربایجان و قزاقستان با رشد بالای 10 درصد است. این در حالی است که در چشم انداز سند توسعه افزایش ارزش افزوده بخش کشاورزی از اهمیت زیادی برخوردار است و می توان با تدبیر و تلاش به اهداف آن دست یافت. اکنون بد نیست به رتبه های ایران در تولید برخی از مهمترین محصولات کشاورزی و دامی نگاهی بیندازیم:
رتبه های جهانی ایران در تولید محصولات مختلف کشاورزی:
رتبه ۱ در تولید انار، پسته، خاویار و زعفران رتبه ۲ در تولید خرما، انجیر
رتبه ۳ در تولید میوه های جالیزی، گیلاس و سیب رتبه ۴ در تولید گوشت گوسفند، پشم، گردو و بادام
رتبه ۵ در تولید سبزی ها، حبوبات و گیاهان داروئی رتبه ۶ در تولید شیرگاو
رتبه ۷ در تولید پیاز، انگور و شیر گوسفند و بز رتبه ۸ در تولید ادویه، محصول مرکبات، هلو، انواع کدو
رتبه ۹ در تولید عدس، چای و عسل رتبه ۱۰ در تولید خرمالو و خشکبار
مهندس سهرابی با بیان این که:کشور ایران یکی از کشورهای وسیع جهان است که در محدوده 25 درجه و سه دقیقه الی 39 درجه و 47 دقیقه عرض شمالی و 44 درجه و پنج دقیقه الی 63 درجه و 18 دقیقه طول شرقی واقع شده است و وسعت آن 1.648.198 کیلومتر مربع است که تقریباٌ 7/0 آن را آب تشکیل می دهد. از آنجا که ایران در عرض های جغرافیایی بالا قرار دارد و ویژگی این موقعیت جغرافیایی این است که تفاوت بین فصل ها در آن ها بیشتر است، با تامین آب و تکمیل زیرساختهای لازم می توان در آن فرآورده های بسیار متنوع کشاورزی را تولید و صادر کرد اما بدلیل کمبود بارش سالانه و پراکنش نامناسب آن در سطح کشور، ایران جزء مناطق گرم و کم باران طبقه بندی شده است.
به دلیل گستره خاک نامرغوب و نامناسب بودن روشهای استحصال آب و آبیاری و استفاده بی رویه از منابع آب زیرزمینی و کشت متراکم و سنتی اراضی در بیشتر نواحی، تولید محصولات کشاورزی در اکثر زمین‌های قابل کشت در ایران توجیه اقتصادی ندارد و اکنون سالهاست که کشاورزی در این مناطق تعطیل شده و کشاورزان نیز کشاورزی را رها کرده و پس از مهاجرت به شهرها از تولید کننده به مصرف کننده تبدیل شده اند و دیگر نه خود و نه فرزندان آنها رغبتی به کشاورزی ندارند.
با توجه به آمار ، با تولید محصولات استراتژیک و مهم چون گندم با تولید حدود 15 میلیون تن، علوفه دامی 19 میلیون تن، گوجه فرنگی بیش از 5/7 میلیون تن، شیر گاو 7 میلیون تن نیاز کشور تامین شده است اما بسیار کمتر از پتانسیل واقعی است و به جرات می توان گفت حداقل دو برابر انواع نهاده ها شامل آب، سوختهای فسیلی، انرژی، سرمایه و پول، کود، سموم شیمیائی و زمان مصرف شده که لازم است بدرستی بازنگری و کارشناسی شود چون افزایش تولید در واحد سطح بدون نیاز به افزایش سطح زیر کشت امکان پذیر است و بخوبی می توان قیمت تمام شده محصولات کشاورزی و دامی را مدیریت کرد و از مصرف بی رویه در تمام عوامل تولید جلوگیری کرد.

یادداشت*
مهندس جلال سهرابی*
کارشناس ارشد کشاورزی- صاحب نظر در بخش کشاورزی*

برای دریافت آخرین اخبار از طریق "تلگرام" به کانال اختصاصی «پرشین خودرو» telegram.me/persiankhodro بپیوندید.