به گزارش «پرشین خودرو»، صورت‌های مالی تلفیقی خودروسازها نشان می‌دهد دلیل این زیان و هدر رفت منابع مالی كشور را باید مشخصا در عملكرد دولت در تركیب سهامداری این شركت‌ها جست‌وجو كرد.



تحلیل آمارهای مالی ارائه شده به بورس نشان می‌دهد: معاملات ضربدری سهامداران وابسته به دولت در شركت‌های خودروسازی هزینه خرید هر دستگاه خودرو را برای مصرف‌كنندگان داخلی تا یك‌میلیون تومان افزایش داده است.



آمارهای سهامداری

آمارهای رسمی بورس نشان می‌دهد شركت‌های خودروساز جزو 7مجموعه بزرگ سهامداری ایران هستند. طبق اعلام سپرده‌گذاری مركزی اوراق بهادار هم‌اكنون ایران‌خودرو 141هزار و سایپا 89هزار سهامدار دارند.از اواخر سال قبل به‌دلیل وعده فراوان مدیران شركت‌های خودروساز، برای همكاری با شركای بزرگ خارجی سرمایه‌گذاران زیادی ترغیب شدند كه سهام خودروسازها را بخرند، اما این وعده‌ها محقق نشد. اكنون فقط چند روز مانده به برگزاری مجامع سالانه، خودروسازها درصورت‌های مالی‌شان اعلام كرده‌اند نه فقط سودی برای تقسیم كردن ندارند بلكه هزاران میلیارد تومان هم زیان دیده‌اند این موضوع سهامدارانی كه فكر می‌كنند سرشان كلاه رفته را خشمگین كرده است.



زیان ایران‌خودرو چقدر است؟

صورت‌های مالی تلفیقی شركت ایران‌خودرو كه در سامانه اطلاعات ناشران موسوم به كدال درج شده است نشان می‌دهد گروه ایران‌خودرو در سال94 درمجموع 17هزار میلیارد تومان برای انجام فرایند تولید خرج كرده است اما در پایان سال مالی 2300میلیارد تومان هم زیان كرده است، این زیان با احتساب زیان سال قبل درمجموع زیان انباشته ایران‌خودرو را در پایان سال مالی94 به 3هزار میلیارد تومان رسانده است. با این حساب شركت ایران‌خودرو برای سال94 نه فقط سودی ندارد كه به سهامداران بپردازد بلكه به ازای هر سهم 80تومان هم زیان شناسایی كرده است.



در حساب ایران‌خودرو چقدر پول است؟

صورت‌های مالی شركت ایران‌خودرو نشان می‌دهد كه در ابتدای سال94 موجودی حساب ایران‌خودرو 890میلیارد تومان بوده است كه این مقدار در پایان سال به 629میلیارد تومان رسیده است، این یعنی اینكه 261میلیارد تومان از حساب‌های ایران‌خودرو كسر شده است. درحالی‌كه در سال94 جمعا 231میلیارد تومان از محل افزایش سرمایه شركت اصلی و 93میلیارد تومان از محل افزایش سرمایه شركت‌های فرعی از جیب سهامداران وارد حساب‌های ایران‌خودرو شده است.



وام‌های بانكی ایران‌خودرو چقدر است؟

صورت‌های مالی ایران‌خودرو نشان می‌دهد این شركت در سال94 جمعا 8400میلیارد تومان از نظام بانكی كشور وام گرفته است و در عین حال 7هزار میلیارد تومان هم بابت وام‌هایی‌كه از بانك‌ها دریافت كرده است به‌حساب سیستم بانكی پول واریز كرده است. بهره وام‌های دریافتی ایران‌خودرو از بانك‌ها كه در سال94 پرداخت شده است جمعا نزدیك به 2هزار میلیارد تومان است. این شركت همچنین سال قبل 577میلیارد تومان صرف خرید دارایی‌های ثابت مشهود و 28میلیارد تومان صرف خرید دارایی‌های نامشهود كرده است.



زیانی كه در حساب‌ها نیامده است؟

اطلاعات دقیق‌تر از صورت‌های مالی تلفیقی شركت ایران‌خودرو برای سال مالی94 نشان می‌دهد 720میلیارد تومان از زیان یكی از شركت‌های گروه ایران‌خودرو در حساب‌های این شركت منظور نشده و این زیان‌ها فقط از طریق صورت‌های مالی ساپكو قابل شناسایی است. ایران‌خودرو هم‌اكنون 100درصد از سهام ساپكو را در اختیار دارد.

ساپكو وظیفه تأمین قطعات و مواد مورد نیاز خط تولید ایران‌خودرو را برعهده دارد و تمام فروش این شركت متعلق به ایران‌خودروست. شركت ایران‌خودرو هر سال این قطعات را حتی پایین‌تر از قیمت تمام‌شده خرید از ساپكو دریافت می‌كند اما به‌دلیل اینكه مالك ساپكو خود شركت ایران‌خودروست هیأت مدیره عملا اختیاری در تصمیم‌گیری‌ها ندارد و عموما تصمیم‌ها به هیأت مدیره این شركت تحمیل می‌شود.



صورت‌های مالی ساپكو نشان می‌دهد شركت ایران‌خودرو باید 720میلیارد تومان از محل دریافت قطعات در سال94 به حساب این شركت واریز می‌كرده است كه این كار انجام نشده است. این شركت در سال مالی94 همین مقدار زیان درصورت‌های مالی خود شناسایی كرده است درحالی‌كه در صورت‌های مالی تلفیقی گروه ایران‌خودرو اشاره‌ای به این ارقام نشده است.



مشكل كجاست؟

صورت‌های مالی شركت ایران‌خودرو نشان می‌دهد كه هم‌اكنون تكلیف 42درصد از سهام ایران‌خودرو و همین مقدار از سهام سایپا نامشخص است و دولت از همین طریق هرساله 4عضو هیأت مدیره این دو شركت بزرگ كه در عین حال بزرگ‌ترین مجموعه‌های سهامداری و كارگری ایران هستند را هم تعیین می‌كند.

هم‌اكنون شركت ایران‌خودرو از طریق شركت‌های زیر مجموعه خودش به‌طور غیرمستقیم 28درصد از سهام خودش را در اختیار دارد و سازمان گسترش و نوسازی صنایع هم به نمایندگی از دولت با در اختیار داشتن 14درصد از سهام این شركت عملا اختیاردار ایران‌خودروست.دولت كه براساس قانون موظف بود سهم خود را در این شركت‌های خودروساز بفروشد عملا به‌طور مستقیم 14درصد در ایران‌خودرو سهم دارد اما اینكه خود شركت ایران‌خودرو 28درصد از سهامش را در اختیار دارد به‌معنای این است كه این ظرفیت وجود دارد كه 4كرسی از هیأت مدیره ایران‌خودرو عملا از سوی دولت تعیین شود و سرمایه‌گذاران و سهامداران دیگر حق تصمیم‌گیری در هیأت مدیره ایران‌خودرو را ندارند.

هم‌اكنون شركت ایران خورو از طریق سرمایه‌گذاری سمند (13درصد)، نگارنصر سهم (5درصد)، شركت‌های سپهر ایرانیان كیش و یك شركت سرمایه‌گذاری دیگر كه متعلق به تعاونی كاركنان ایران‌خودروست (10درصد) از سهام خود را در اختیار دارد. به این ترتیب هنوز بخش زیادی از منافع ایران‌خودرو نصیب دولت می‌شود و از این منظر گویا دولت قصد ندارد از منافع خود در سهام شركت‌های خودروساز دست بكشد.

براساس قانون تجارت خرید سهام یك شركت توسط خودش غیرقانونی است، از سوی دیگر تحلیلگران بر این باورند كه با خرید این مقدار سهام ایران‌خودرو توسط خودش عملا بخش بزرگی از منابع مالی ایران‌خودرو از چرخه تجاری این شركت خارج شده است و نقشی در فرایند تولیدی آن ندارد همچنین به‌معنای این است كه یك تاجر بخشی از سرمایه‌اش را با دستان خودش بلوكه و از چرخه فعالیت‌های تجاری‌اش خارج كند.



معاملات ضربدری سایپا

پاییز سال قبل هم سایپا با انجام یك معامله ضربدری یك بلوك 6درصدی از سهام خود را خرید.در این معامله سرمایه‌گذاری رنا یك بلوك 6درصدی از سهام سایپا را به جای بدهی 273میلیارد تومانی كه به سرمایه‌گذاری سایپا تعلق داشت به‌صورت تهاتر دریافت كرد. نكته اینجاست كه سهامدار اصلی شركت سرمایه‌گذاری سایپا خود شركت سایپاست كه 75درصد از سهام این شركت را در اختیار دارد و سهامدار سرمایه‌گذاری رنا نیز شركت سرمایه‌گذاری سایپاست. به این ترتیب با انجام معامله سال قبل مقدار سهام سرمایه‌گذاری رنا در سایپا به 16.3درصد رسید درحالی‌كه سهم سرمایه‌گذاری سایپا از مرز 22.5درصد تجاوز كرد.

به این ترتیب سرمایه‌گذاری سایپا به بزرگ‌ترین مالك سایپا تبدیل شد، این به‌معنای این است كه یك شركت زیر مجموعه به سهامدار اصلی شركت مادر خود تبدیل شده است. سرمایه‌گذاری سایپا در عین حال با در اختیار داشتن 39درصد از سهام سرمایه‌گذاری رنا سهامدار عمده این شركت نیز هست. 12تیر‌ماه امسال سرمایه‌گذاری سایپا بار دیگر 2 بلوك سهام را از شركت‌های تجارت الكترونیك خودرو تابان و پیشگامان بازرگانی ستاره تابان خرید تا روند مالكیتش را بر سهام خودش تكمیل كند.



زیان سنگین سهامداران از معاملات ضربدری

انجام معاملات ضربدری در شركت‌های خودروساز كه از 5سال پیش در این شركت‌ها رواج پیدا كرده است سالانه میلیاردها تومان هزینه به سهامداران شركت‌های خودروساز تحمیل می‌كند. ایران‌خودرو در طول چند سال گذشته بیش از 1500میلیارد تومان از دارایی سهامداران را صرف خرید سهام خودش كرده است و این موضوع سالانه نزدیك به 500میلیارد تومان زیان به سهامداران این شركت تحمیل می‌كند و منجر به افزایش قیمت تمام‌شده تولید هر خودرو به میزان یك میلیون تومان می‌شود. هم‌اكنون هزینه تمام‌شده تولید خودرو در ایران‌خودرو در حدود 23میلیون تومان است كه درصورت كسر چنین هزینه‌هایی قیمت خودرو در بازار‌های داخلی كاهش و هزینه كمتری به مصرف‌كننده‌ها تحمیل می‌شود.

برای دریافت آخرین اخبار از طریق "تلگرام" به کانال اختصاصی «پرشین خودرو» telegram.me/persiankhodro بپیوندید.

منبع: جام