شاﻫﺮﺥ ﺧﺴﺮﻭﺍﻧﯽ، ﻣﻌﺎﻭﻥ ﻣﺪﯾﺮﻋﺎﻣﻞ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻠﯽ ﭘﺎﻻﯾﺶ ﻭ ﭘﺨﺶ ﻓﺮﺁﻭﺭﺩﻩﻫﺎﯼ ﻧﻔﺘﯽ ﺍﯾﺮﺍﻥ در این باره اسنادی را ارائه داد که در تمام این اسناد نهادهای کنترل کیفیت وابسته و غیر وابسته به وزارت نفت گواهی می‌دهند که بنزین وارداتی از استاندارد یورو 4 تبعیت می‌کند. از طرف دیگر اسنادی وجود دارد که در آنها آمده است که بنزین توزیعی 8 کلانشهر ایران از تولید داخلی و بنزین و گازوئیل یورو 4 تأمین می‌شود و در هیچ کدام از این کلانشهر‌ها بنزین وارداتی عرضه نشده است. گزارش‌هایی که سازمان ملی استاندارد و سازمان حفاظت از محیط زیست و حتی شهرداری آن را تأیید کرده است.

ﺧﺴﺮﻭﺍﻧﯽ اظهار کرد: شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی همواره سعی کرده است که بهترین خدمات را به مردم عرضه کند. حذف ریفورمیت (محصول میانی) پتروشیمی‌ها از گردونه سوخت‌رسانی نیز که در دولت یازدهم رقم خورد بر پایه این حس مسئولیت بود.

وی افزود: اما برخی از رسانه‌ها تا کمی هوای شهر تهران آلوده می‌شود به کیفیت بنزین شک می‌کنند و می‌گویند بنزین توزیع شده در شهر تهران از محموله‌های وارداتی است و این بنزین از استاندارد یورو 4 تبعیت نمی‌کند. این ادعایی عوام فریبانه و اشتباه است.

توزیع بنزین تولیدی 4 پالایشگاه در 8 کلانشهر

پالایشگاه‌های شازند اراک، اصفهان، تبریز و آبادان حدود 26 میلیون لیتر در روز بنزین یورو 4 تولید می‌کنند. این حجم از بنزین یورو 4 در 8 کلانشهر کشور که در معرض آلودگی قرار دارند توزیع می‌شود. کلانشهرهای تهران، کرج، اصفهان، اراک، اهواز، شیراز، مشهد و تبریز. خسروانی در این زمینه گفت: بنزین توزیعی در کلانشهر تهران از پالایشگاه شازند اراک تأمین می‌شود این بنزین کاملاً مطابق با استاندارد یورو 4 است. بنزین یورو 4 بنزینی است که مؤلفه‌های محیط زیستی آن به این ترتیب باشد: بنزن حداکثر یک درصد، آروماتیک حداکثر 35 درصد، گوگرد حداکثر 50 جز در میلیون (PPM) و الفین حداکثر 18 درصد باشد. اکتان مؤلفه دیگری است که غیر مستقیم بر محیط زیست اثر می‌گذارد. پایین بودن این مؤلفه باعث بد کار کردن موتور و افزایش آلودگی می‌شود. به گفته خسروانی عدد اکتان در بنزین توزیعی کلانشهرها 91 است که با استاندارد یورو 4 مطابقت دارد.

دو پالایشگاه تهران و شازند اراک حدود 24 میلیون لیتر در روز نفت گاز (گازوئیل) یورو 4 تولید می‌کنند. این محصولات نه تنها در 8 کلانشهر یاد شده بلکه در حومه آنها نیز توزیع می‌شود. چراکه مصرف این کلانشهر کمتر از این میزان است. خسروانی در خصوص مصرف نفت گاز شهر تهران تصریح کرد: تهران کمتر از 2 میلیون لیتر در روز نفت گاز مصرف می‌کند. وی افزود: گازوئیل توزیعی در شهر تهران از دو پالایشگاه تهران و شازند اراک تأمین می‌شود و کاملاً مطابق با استاندارد یورو 4 است. به گفته قائم مقام ﻣﺪﯾﺮﻋﺎﻣﻞ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻠﯽ ﭘﺎﻻﯾﺶ ﻭ ﭘﺨﺶ ﻓﺮﺁﻭﺭﺩﻩﻫﺎﯼ ﻧﻔﺘﯽ ﺍﯾﺮﺍﻥ این محصول نه تنها در شهر تهران بلکه در کل استان تهران توزیع می‌شود.

خسروانی با اشاره به اینکه بیش از 5/1 سال است که با دستور دادستانی ورودی سوخت مایع از جمله نفت کوره در کارخانه‌های اطراف کلانشهرها پلمب شده، گفت: اکنون سوخت مصرفی این کارخانه‌ها گاز طبیعی است که آلایندگی کمتری نسبت به سوخت مایع دارد.

ریفورمیت پتروشیمی‌ها که در دولت قبل با اوجگیری تحریم‌ها جایگزین بنزین شد تا خودکفا شویم آروماتیک بسیار بالایی داشت. تولیدات این واحدهای پتروشیمی بالغ بر 80 درصد آروماتیک داشت که مطابق استاندارد نباید حجم این آلاینده بالاتر از 40 درصد باشد. درصد آروماتیک با سرطان رابطه مستقیم دارد. بنزن این محصول هم در برخی از موارد به 10 درصد می‌رسید و سایر مؤلفه‌های زیست محیطی آن هم وضعیت مناسبی نداشتند. سال 92 این ماده از سبد سوخت مصرفی کشور حذف شد و در نتیجه آن کیفیت هوای کلانشهرها از جمله تهران بهبود یافت. خسروانی در این زمینه می‌گوید: امسال کیفیت سوخت کلانشهرها حتی نسبت به سال 92 بهتر نیز شده است اما بازهم آلودگی هوا رخ می‌دهد. این درحالی است که اگر همان 6 میلیون لیتر در روز ریفورمیت پتروشیمی‌ها را از امروز تحویل بگیریم و در کشور توزیع کنیم حتی یک روز پاک هم در کلانشهرها نخواهیم داشت.

مقصر اصلی آلودگی هوا کیست؟

در شهرهای بزرگ، تراکم هیدروکربن ناشی از سوخت و احتراق در ارتفاع کم و نزدیک به سطح زمین باعث آلودگی هوا می‌شود. این اتفاق در نتیجه وارونگی دما یا وارونگی گرمایی رخ می‌دهد؛ پدیده‌ای که در آن برخلاف حالت طبیعی، با افزایش ارتفاع ؛دما نیز زیاد می‌شود و در این شرایط درجه حرارت در ارتفاع پایین کمتر از طبقه فوقانی است. وجود هوای سرد و خشک، آسمان صاف و بدون ابر، هوای آرام و بدون باد باعث می‌شود که وارونگی دما رخ دهد. به همین خاطر هر سال در فصل پاییز و زمستان روزهای ناسالم در کلانشهرها را تجربه می‌کنیم.

اما چه چیزی باعث می‌شود که با وجود توزیع بنزین و گازوئیل یورو 4 و مصرف گاز در نیروگاه‌ها، کارخانه‌ها و موتورخانه‌های منازل بازهم شاهد آلودگی شدید هوا باشیم؟

به گفته معاون ﻣﺪﯾﺮﻋﺎﻣﻞ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻠﯽ ﭘﺎﻻﯾﺶ ﻭ ﭘﺨﺶ ﻓﺮﺁﻭﺭﺩﻩﻫﺎﯼ ﻧﻔﺘﯽ ﺍﯾﺮﺍﻥ اگرچه بنزین و گازوئیل مصرفی کلانشهرها یورو 4 شده است و این استاندارد شرایط قابل تنفسی را برای جامعه فراهم می‌کند اما مانند آب پاک نیست. وی اظهارکرد: به هر حال این محصولات یورو 4 نوعی سوخت هستند و مصرف بیش از حد استاندارد آن آلودگی به همراه دارد. خسروانی با اشاره به اینکه خودروهای تولید داخل مطابق با سوخت یورو 4 طراحی نشده‌اند، گفت: پلتفرم خودروهای تولید داخل با استاندارد یورو 4 مطابقت ندارد. این موضوع فرق میان ایران و کشورهای اروپایی است که از بنزین یورو 4 استفاده می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه نخستین مشخصه خودروهای با استاندار آلایندگی یورو4 میزان مصرف آن هاست، تصریح کرد: مصرف این قبیل خودروها بین 5/5 تا 6/5 لیتر در ۱۰۰ کیلومتر است. اما خودروهای ایرانی نظیر پژو پارس 10الی 12 لیتر در 100 کیلومتر بنزین مصرف می‌کنند. خسروانی ادامه داد: مفهومش این است که در هر 100 کیلومتر، خودروی ایرانی دو برابر بیشتر سوخت مصرف می‌کند. این اتفاق آلودگی هوا را قطعاً چندین برابر خواهد کرد.