به گزارش خبرنگار پرشین خودرو، شاید برای شما هم پیش آمده باشد که کنار دست یک آقا در اتومبیلی بنشینید؛ بسیاری از آقایان طوری رانندگی می‌کنند که گویی ماشین دنده هوایی دارد و چنان می‌تازند که انگار در مسابقات رالی هستند. چشمتان روز بد نبیند؛ وقتی ترمز می‌کنند چنان به جلو پرتاب می‌شوید که انتظار دارید خود را در صندلی عقب خودرو جلویی بیابید! این‌ها تنها گوشه‌ای از خوش‌دستی مورد ادعای بسیاری از مردان در رانندگی است که به آن می بالند. حال اگر فاصله طولی ایمن با خودرو جلویی و میزان سرعت مطمئنه را به آن‌ها گوشزد کنید، پاسخ شما جز پوزخندی نخواهد بود.

بنا بر تحقیقات انجام‌ شده در بسیاری از کشورهای جهان اعم از کمتر توسعه‌ یافته، در حال توسعه و توسعه‌ یافته، مردان در تمامی فرهنگ‌ها هنگام رانندگی رفتارهای مستقیم پرخطرتری نسبت به زنان از خود نشان می‌دهند که ایمنی معابر شهری را تحت تاثیر قرار می دهد و میزان تصادفات را بالا می برد.

کارشناسان علوم رفتاری، خاستگاه این رفتارهای پرخاشگرانه و تهاجمی را پیش‌زمینه‌های ذهنی مردانی می‌دانند که رانندگی را حق جنسیتی خود و عملی مردانه می‌پندارند و زنان راننده را به چشم متعرضانی می‌نگرند که به قلمرو آنان وارد شده‌اند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد تقید زنان به برخی از قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی همچون ایستادن پشت چراغ قرمز، پرهیز از بوق‌ زدن بی‌مورد و رعایت حق تقدم عابران پیاده بیش‌تر از مردان است اما عده‌ای از مردان مراعات این قوانین را از سوی زنان، ناشی از ترس و ضعف آنان ارزیابی می‌کنند. در مقابل اگر همین قوانین از سوی یک راننده مرد رعایت شود، به چشم همجنسان او نشانه مردانگی و فرزانگی او تلقی می‌شود.

تقریبا همه خانم‌هایی که رانندگی می‌کنند، تجربه‌های مشترکی از تحقیرهای زبانی و آلودگی‌های کلامی رانندگان مرد دارند. زیرا برخی از مردان به محض اطلاع از این‌که راننده جلویی آن‌ها یک خانم است، با چراغ‌زدن های مکرر، بوق ممتد و سبقت از راست تلاش می‌کنند تا از او راه بگیرند که این نیز به همان پیش‌زمینه‌های نادرست ذهنی برمی‌گردد.

همچنین اگر خانم راننده‌ای بخواهد دور دوفرمان یا پارک دوبل بزند یا قصد ورود و خروج با احتیاط به پارکینگ یا کوچه باریکی را داشته باشد، همین‌قدر که رانندگان دیگر متوجه زن بودن او می‌شوند، صبر و حوصله کمتری از خود نشان می‌دهند و با نوربالا و بوق‌های ممتد یا پیاپی، مضطربش می‌کنند.

یک استاد دانشگاه در گفت‌وگو با نگارنده در همین خصوص اذعان داشت به رانندگی همسرش و در کل به رانندگی خانم‌ها اعتماد ندارد. برخی نظرسنجی‌ها از مردان در خصوص رانندگی زنان در کشورهای کمتر توسعه‌یافته نیز حاکی از آن است که درصدی از مردان آرزوی ممنوعیت رانندگی برای زنان را در سر می‌پرورانند.

رانندگی زنان و حواشی آن، یکی از سوژه‌های جذاب و همیشگی گپ‌وگفت مردان و برتری‌جویی‌های جنسیتی آنان است. خانم‌ها به هنگام رانندگی زیر ذره‌بین آقایان قرار دارند و کمترین ضعف آن‌ها توسط مردان بزرگ‌نمایی شده و دستمایه لطیفه‌سازی و داستان‌سرایی می‌شود. بسیاری از آقایان اگر خودرویی را در حال تخلف یا ناشی‌گری در حرکت مشاهده کنند، فرض را بر این می‌گذارند که یک خانم راننده پشت فرمان آن نشسته است. بر این اساس، همواره شنونده خاطرات اغراق‌شده آقایان از نحوه پارک دوبل زدن خانم‌ها یا حرکت خلاف جهت بی‌ محابای آنان در معابر یک‌طرفه هستیم. این در حالی است که در بیش‌تر تصادفات همراه با خسارات جانی و مالی معمولا هر دو طرف تصادف مرد هستند اما هیچ‌یک از طرفین خود را مقصر نمی‌دانند.

اصرار آقایان بر این تصورات و تلقین آن‌ها به خانم‌ها، اعتماد به نفس زنان را در فراگیری مهارت رانندگی و استفاده از آنان تحت‌الشعاع قرار داده است، تا حدی که خانم‌ها برای آموختن این مهارت به دنبال مربی مرد هستند و غافل از این‌که باور برتری مردان در مهارت رانندگی زاییده انگاره‌های زنگار گرفته جوامع مردسالار است. واقعیت این است در رانندگی نیز مانند هر مهارت دیگری چه در میان آقایان و چه در میان خانم‌ها، هم آدم‌های باتجربه، مستعد و مسلط وجود دارند و هم آدم‌های کم‌تجربه، کم‌استعداد و ناشی.

در آخرین مطالعات مربوط به سال 2016، موسسه بیمه ایمنی بزرگراهها (IIHS) گزارشی را در خصوص مرگ و میر زنان و مردان در آمریکا منتشر و در آن اعلام کرد: هر سال مردان بیشتری نسبت به زنان در تصادفات رانندگی از دنیا می‌روند. شاید این شائبه برای شنوندگان این آمار پیش آید که دلیل این فزونی، بیش‌تر بودن شمار رانندگان مرد نسبت به رانندگان زن است، اما لازم به ذکر است که طی سال‌های اخیر آمار زنان راننده از مردان راننده در ایالات متحده پیشی گرفته است.

آن‌چه در این میان فارغ از نگاه جنسیتی اهمیت بیشتری می‌یابد، توجه به این مورد است که فرهنگ رانندگی بسیاری از افراد اعم از مرد و زن با ضعف‌هایی روبه‌رو است که نیاز به توجه دارد و باید با اهتمام به امر آموزش و فرهنگ‌سازی رفع شود. در پایان این نکته را هم می‌توان به خانم‌ها گوشزد کرد که؛ وقتی مردان در هنگام رانندگی، هوای رانندگان همجنس خود را بیشتر از رانندگان زن دارند، بهتر است خانم‌ها نیز در رانندگی برای رانندگان هم‌جنس خود صبر و حوصله بیشتری به خرج بدهند.

- یادداشت از مهدیه ملک شیخی