به گزارش پرشین خودرو به نقل از دنیای اقتصاد، طبق صورت‌های مالی ارائه شده به بورس توسط خودروسازان، سال گذشته در مجموع تنها ۳ هزار و ۱۴۷ دستگاه خودرو (به صورت کامل و قطعات منفصله) صادر شد که در مقایسه با سال ۹۸ با رقم ۷ هزار و ۷۴۷ دستگاه، افت ۶۰ درصدی را نشان می‌دهد. در این بین، سهم سایپا بیش از دو خودروساز بزرگ دیگر بوده، به نحوی که این شرکت ۱۶۲۹ دستگاه خودرو و قطعات را در سال گذشته صادر کرده است.

در مقایسه با سال گذشته، سایپا افت ۶۴ درصدی را در صادرات تجربه کرده است. ایران‌خودرویی‌ها نیز با صادراتی هزار و ۵۱۸ دستگاهی در سال گذشته، ۵۳ درصد افت را تجربه کرده‌اند. در نهایت پارس خودرو هیچ صادراتی طی سال ۹۹ نداشته، هرچند سال ۹۸ نیز این شرکت تنها ۴ دستگاه خودرو را صادر کرده بود.

در صورت‌های مالی خودروسازان مشخص نشده که خودروها و قطعات آنها به چه کشورهایی رفته، با این حال به نظر می‌رسد مانند گذشته، بازار عراق مقصد اصلی خودروهای صادراتی بوده است. قطعات منفصله نیز یا راهی سایت‌های خارجی خودروسازان شده‌اند یا در قالب خدمات پس از فروش در لیست صادرات قرار گرفته‌اند. صورت‌های مالی خودروسازان نشان می‌دهد غالب صادرات آنها در سال گذشته را قطعات شامل CKD و SKD تشکیل می‌دهند.

بر این اساس، تقریبا ۸۷درصد از رقم کل صادرات سه خودروساز بزرگ کشور در سال گذشته، قطعات منفصله بوده ، بنابراین سهم خودرو کامل تنها ۱۳ درصد (۴۱۸ دستگاه) است. این موضوع نشان می‌دهد خودروهای داخلی اقبال چندانی در بازارهای خارجی ندارند. مسائلی مانند کیفیت نه چندان مناسب، قیمت بالا و ضعف خدمات پس از فروش چالش‌های اصلی خودروسازی ایران در حوزه صادرات به شمار می‌روند.

در گذشته خودروهای ایرانی بازار صادراتی بهتری داشتند و کشورهایی مانند، سوریه، بلاروس، آذربایجان و حتی روسیه از محصولات صنعت خودرو کشور استقبال می‌کردند. با این حال خودروسازان اقدامات لازم برای تثبیت و بهبود جایگاه صادراتی خود در این بازارها را انجام ندادند تا در نهایت آنها را یک به یک از دست بدهند. به نظر می‌رسد تا سه چالش کیفیت، قیمت و خدمات پس از فروش حل نشود، معضل صادرات در خودروسازی کشور برقرار خواهد بود.

این در حالی است موقعیت جغرافیایی ایران توان پوشش بخشی از بازارهای خودرو منطقه را ایجاد کرده و درست به همین دلیل، برخی شرکت‌های خارجی طی سال‌های گذشته قصد داشته‌اند ایران را به هاب صادراتی خود (در منطقه) تبدیل کنند.

از جمله این شرکت‌ها، رنو فرانسه است که در دوران پسابرجام، تبدیل ایران به هاب صادرات منطقه را در برنامه‌های خود جای داده بود. پیش‌ترها نیز فولکس واگن آلمان برنامه‌ریزی کرده بود که از ایران به عنوان پایگاهی برای صادرات محصولاتش به کشورهای اطراف استفاده کند.

بنابراین به نظر می‌رسد اگر فضا برای فعالیت مستقل خودروسازان خارجی فراهم شود، می‌توان ایران را به کشور صادرکننده خودرو تبدیل کرد و الزامی نیست که حتما خودروهایی با برند و نام داخلی، صادر شوند. در بحث صادرات، مهم ارزش افزوده و ارزآوری آن است که اگر شرایط برای حضور مستقل خارجی‌ها فراهم شود، می‌توان به این هدف دست یافت. در صورت احیای برجام و لغو تحریم، زمینه برای بازگشت خودروسازان خارجی به ایران فراهم می‌شود و آنگاه می‌توان روی صادرات محصولات آنها که در داخل کشور تولید می‌شوند، حساب باز کرد.