به گزارش پرشین خودرو، هنوز داغ مرگ دانشجویان واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزاد فراموش نشده است. «ترمز نمیگیرد» آوای پیش از مرگی است که در پیچها و جادههای صاف، سلامت یک جامعه را با خطر جدی مواجه میکند. هنگامیکه کارشناسی عنوان میکند برخی خودروهای بهظاهر سالم در ترمز سوم ممکن است جواب ندهد و بهاصطلاح «ببرد» چه کسی پاسخگوی این مسئله است؟ به روایت رئیس انجمن صنفی مراکز معاینه فنی خودرو کشور و براساس مستندات پلیس راهور، حدود ۳۵ درصد تصادفات به‌دلیل نقص فنی در خودروها رخ‌داده است.

براساس آمار کلی، تعداد کشته‌شدگان در تصادفات حدود ۲۰ هزار نفر در سال بوده که از عوامل گوناگونی چون راه، انسان و خودرو نشأت می‌گیرد. حال اگر ۳۵ درصد آمار کشته‌شدگان مربوط به عامل خودرو و نقص فنی آن باشد، سالانه حدود ۷ هزار نفر از هم‌وطنان ما در تصادفات درون‌شهری و برون‌شهری جان خود را از دست می‌دهند. ایران در بین کشورهای جهان بالاترین آمار تصادفات و مرگومیرها را دارد. چرا؟ اینکه جادهها چقدر خطرآفرین هستند یا افراد چقدر قوانینومقررات راهنماییورانندگی را رعایت میکنند، بماند برای مجالی دیگر. اما خودرو و ایمنی آن یکی از نکات بسیار مهمی است که حتی در صورت مشکلات جادهای و خطای انسانی و رخ دادن تصادف احتمال مرگومیر پایین خواهد بود.

تصادف در هر جای جهان ممکن است رخ دهد اما ایمنی خودرو از بالا رفتن تعداد کشتهشدگان جلوگیری میکند. در این نوشتار به ایمن بودن خودروها بهلحاظ تولید هم کاری نداریم؛ این موضوع بسیار مفصل بوده و در جایی دیگر باید به آن پرداخته شود. موضوع را از بُعدی دیگر در حوزه خودرو بررسی میکنیم. قانون هوای پاک، سال ۹۶ ابلاغ شد و براساس ماده (۵) این قانون وسایل نقلیه درون‌شهری و برون‌شهری با عمر بالای ۱۰ سال هر ۳ ماه و عمر کمتر از ۱۰ سال هر ۶ ماه موظف به دریافت معاینه فنی خودرو بودند. دوره زمانی برای خودروهای شخصی و دولتی هر سال یک‌بار مقررشده بود. در آیین‌نامه جدید بهجای سن فرسودگی از مرز سن فرسودگی در سیستم حمل‌ونقل استفاده‌شده است.

این مسئله در واقع اجرا می‌شود و نوسازی خودرو را به کُما میبرد. از سوی دیگر، بهقول کارشناسان حوزه معاینه فنی بازرسی خودروها را از مسیر خود منحرف میکند. عباس مجیدینژاد، رئیس انجمن صنفی مراکز معاینه فنی خودرو کشور بارها به مشکلات قانونی معاینه فنی در کشور در روزنامه صمت پرداخته و موضوع را در ابعاد مختلف موردبررسی قرار داده بود؛ وی در یکی از یادداشتهای خود با اشاره به تغییرات ماده قانون هوای پاک عنوان کرده بود «در ماده (۵) آیین‌نامه اجرایی نحوه انجام معاینه فنی و صدور برگ معاینه فنی خودرو لغو شده است.

در ماده یادشده جدول دوره‌های معاینه فنی انواع وسایل نقلیه با هر سوختی معین شده بود. حال با لغو این ماده و عدم‌تعیین دوره‌های بازرسی خودرو، چگونه باید این مسئله (معاینه فنی) انجام شود.» معضل کاتالیست خودروها بهویژه خودروهای سنگین قاتل هوای پاک شده که انواع بیماریهای ریوی، قلبی و حتی روان نتیجه آن است. ترمز بریدن و ترمز نگرفتن هم که در دم جان میگیرد و اگر هم شانسی برای زنده ماندن وجود داشته باشد مصدومیت، ممکن است همراه همیشگی فرد و باری بر دوش وزارت بهداشت باشد.

فرسودگی ناوگان حملونقل را که به موضوع اضافه کنیم میشود حوادثی که در اشل کوچک یا بزرگ رخ میدهند و در یک حادثه جمعی مانند کشته شدن دانشجویان و خبرنگاران منجربه جریحهدار شدن احساسات جامعه شده و مطالبهگری میشوند. اما جامعه، از زمان حادثه جمعی، کمی که فاصله میگیرد همه‌چیز دوباره به فراموشی سپرده میشود.

دو حادثه با یک دلیل (نقص فنی و نگرفتن ترمز) در دو روز یکی اتوبوس حامل خبرنگاران محیطزیست در آذربایجانغربی، چهارشنبه دوم تیر، حدود ساعت ۱۸ با ۲ کشته و ۲۱ تن مصدوم و دیگری سربازمعلمها در استان یزد، پنجشنبه سوم تیر، ساعت حدود ۶ با ۵ کشته و ۳۴ زخمی نیاز به تامل بیشتری در وضع قوانین و تغییر آن دارد. از سوی دیگر، لازم است با دقت بیشتری روی موضوع واردات اتوبوسهای کارکرده با عمر کمتر از ۵ سال نسبتبه اتوبوسهایی با بیش از ۱۰ سال ساخت فکر کرد.

البته شرایط کامیونها بغرنجتر از اتوبوسها بوده و بعضا شاهد کامیونهایی با عمر ۴۰ سال و بلکه بیشتر در این بخش هستیم. نقص فنی به همین سادگی سبب پرکشیدن همکارانمان شد و جامعهای را داغدار کرد اما فراموش نکنیم هر فردی که در تصادفات کشته میشود عزیز کسی است و خانوادههایی داغدار میشوند. این امر هزینه زیادی برای وزارت بهداشت و سازمانهای بیمهای کشور دارد. اگر یک مطالعه کمی و کیفی از حوادث رانندگی که منجربه کشته یا زخمی شدن افراد میشود انجام و نتایج بررسی شود، میتوان بیشتر به عمق فاجعه آمار تصادفات پی برد.

فاجعه واژگونی اتوبوس خبرنگاران شوکی بود که نقدها را متوجه فلان سازمان یا نهاد کرد. اما آیا کسی به ریشه حادثه میپردازد، چرا ترمز اتوبوس نگرفت؟ چند خودرو در جادههای کشور حادثهآفرین میشوند، چون فلان نقص فنی را داشتند؟ چرا نقص فنی؟ دلیل این امر چیست؟ ۸ دانشجو، ۲ خبرنگار، ۴ سربازمعلم، فلان تعداد دانشآموزان و... همه دردناک و شوکهکننده است.

بله امروز ممکن است بهعنوان خبرنگار «نقص فنی»، «آلودگی هوا»، «ایمنی خودرو» و... را سوژه کنم و فردا قربانی آنها باشم. اما آمارهای فوتی که هر روز خانوادهای را داغدار میکند را نباید فراموش کرد. به راستی چه کسی پاسخگوی فرسودگی ناوگان حملونقل و ایمن نبودن آنهاست؟ پرکشیدن همکاران خبرنگارم را به خانوادههایشان و جامعه رسانه تسلیت میگویم. به امید روزی که ایران عزیز جزو کشورهایی با کمترین آمار تصادفات و مرگومیر باشد.

فاطمه امیراحمدی خبرنگار