به گزارش خبرنگار پرشین خودرو، با اعلام مدیران عامل شرکت های خودروسازی در مجامع عمومی سالانه ایران خودرو و سایپا مبنی بر عرضه برخی از محصولات این دو گروه خودروسازی در بورس کالا و موافقت وزارت صمت و شورای عالی بورس و اعلام عرضه خودروهای خارج از فرایند قرعه کشی در بورس کالا به نظر می رسد طرح عرضه خودرو در بورس کالا در گام های نهایی خود قرار دارد.

در طرح ساماندهی بازار خودرو که از سال 99 در مجلس شورای اسلامی مطرح شد یکی از موضوعات کلیدی در این طرح شیوه قیمت‌گذاری و عرضه خودرو در بورس کالا بود چنانچه تا به امروز یکی از موارد جدی و مورد بحث جلسات کمیسیون صنایع با متولیان و دست اندرکاران این صنعت، راهکار عرضه خودرو در بورس کالا بوده است طرحی که کماکان به‌صورت جدی‌ از سوی مجلس پیگیری می شود.

اما با روی کار آمدن دولت سیزدهم این طرح با مخالفت وزیر صمت روبرو شد. مخالفت فاطمی امین با عرضه خودرو در بورس کالا اگر چه هیچ‌گاه به‌ صراحت نبود اما در عمل نه‌ تنها اقدامی برای بورسی شدن خودرو انجام نداده، بلکه در مقطعی مانع آن نیز شد چنانچه چندی پیش وزارت صمت با ارسال نامه‌ای به بورس کالا، خواستار توقف عرضه خودروهای یکی از شرکت‌های بخش خصوصی در بورس شد.

این اقدام وزارت صمت انتقادهای زیادی را به دنبال داشت، تا جایی که حتی برخی نمایندگان مجلس اعلام کردند اگر فاطمی امین بخواهد مانع عرضه خودرو در بورس کالا شود، آن را تبدیل به قانون خواهند کرد.

اما پیشنهاد قیمت‌گذاری و عرضه خودرو در بورس کالا در شرایطی که وزارت صمت تمایلی برای حذف قیمت‌گذاری دستوری ندارد اگر چه به عنوان راهکاری میانه می تواند مزایایی را برای بازار خودرو داشته و به نوعی باعث عبور ملایم از قیمت‌گذاری دستوری و دردسرهای این سیاست باشد اما همچنان بر سر کارآیی آن به‌ویژه تاثیر آن در کاهش قیمت بین کارشناسان اختلاف‌نظرهایی وجود دارد چنانچه برخی کارشناسان معتقدند عرضه خودرو در بورس تنها به نفع خودروساز تمام می‌شود و عملا مصرف‌کنندگان واقعی چندان نفعی از آن نخواهند برد و استدلال آنها هم وجود عدم تعادل در عرضه و تقاضاست با این حال بخش مهمی از کارشناسان حوزه خودرو و بازار سرمایه بر روی اجرای این طرح اتفاق نظر دارند که عرضه خودرو در بازار سرمایه، موجب کاهش اختلاف قیمت کارخانه و بازار و نیز حذف دلالی و تعدیل قیمت‌ها و کاهش زیان خودروسازان خواهد شد.

در همین ارتباط حسن حسین نیا کارشناس بازار سرمایه و بورس کالا، در گفت وگو با خبرنگار پرشین خودرو، با توجه به پیشنهاد عرضه خودرو در بورس کالا، گفت: ساختار بورس کالا به نحوی است که چنانچه به شکل منطقی با آن برخورد شود می تواند با حذف فرایند دلالی از فرایند بازار و خرید مستقیم متقاضیان از خودروسازان منجر به تعدیل قیمت و حفظ منافع مصرف کنندگان و خودروسازان شود.

وی با تاکید بر اینکه مکانیزم بورس کالا برای کاهش قیمت نیست، تاکید کرد: در شرایطی که مکانیزم ناکارآمد بازار غیر رسمی و دلالی موجب رشد نابجا و غیر منطقی قیمت خودرو شده است بورس کالا راهکاری است که تا حدودی باعث حذف رشد کاذب قیمتی خواهد شد اما اینکه موجب کاهش قیمت شود واقعیت ندارد بلکه باعث تعدیل در تقاضا و قیمت خواهد شد.

چه خودروهایی به بورس کالا عرضه می شود؟

وی در ادامه در پاسخ به اظهار نظر برخی کارشناسان در خصوص تاثیر عدم تعادل عرضه و تقاضا در کسب سود و انتفاع صرف خودروسازان از مسیر بورس کالا گفت: دقیقا همین طور است چنانچه در نظر بگیریم که خودروهای اقتصادی که معمولا تقاضا برای این دست خودروها بسیار بالاست و تولید نیز به میزان پاسخ گویی تقاضا نیست، در بورس کالا عرضه شوند می تواند چنین اتفاق بیفتد اما بر اساس قانون جدید هر خودرویی امکان عرضه در بورس کالا را ندارد و فقط خودروهایی می تواند در بورس کالا عرضه شود که خودروساز به میزان کافی تولید کرده و با خروج از فرایند قرعه کشی امکان پاسخ گویی به متقاضیان را داشته باشد.

این کارشناس بازار سرمایه و بورس کالا تاکید کرد: بنابراین طرح عرضه خودرو در بورس تنها منافع تولیدکننده را تامین نخواهد کرد و بلکه به جهت مزیت و کارایی بورس کالا می تواند با حذف فرایند دلالی از پروسه بازار و تامین مستقیم متقاضیان از خودروسازان منجر به تعدیل قیمت و حفظ منافع مصرف کنندگان نیز شود.

حسین نیا همچنین با توجه به برخی ابهامات در خصوص تاثیر این راهکار در تحویل خودرو در سررسیدهای مختلف و شکل گیری بازار جدید برای خریدوفروش اوراق خودرو در بورس و تبدیل دوگانه «قیمت کارخانه-قیمت بازار» به دوگانه «قیمت بورسی-قیمت بازار»، گفت: مکانیزم بورس کالا تعریف و کارایی خاصی دارد و چنانچه تصور شود که با عرضه کالایی در بورس قرار است قیمت آن کالا کاهش یابد طرز تفکر اشتباهی است بلکه مساله مهم در عرضه هر کالایی در بورس، تعادل قیمتی است که در بورس اتفاق می افتد.

حذف کامل دلالی با عرضه خودرو در بورس عملی است؟

وی ادامه داد: هر چند با توجه به اوضاع اقتصادی در کشور و از سویی تنطیم گری هایی که در بازار اغلب کالاها صورت می گیرد ایجاد دوگانه « قیمت بورسی و بازار » در ورود خودرو در بورس کالا دور از انتظار نیست اما مهم این است که با عرضه خودرو در بورس کالا از شرایط بد فاصله گرفته و به شرایط بهتری دست یابیم.

به گفته این تحلیلگر بازار سرمایه، در شرایطی که دلالی، نوسان گیری و سفته بازی گریبان گیر کشور شده است و کاهش ارزش پول و سرمایه و دارایی ها، بسیاری از مردم را وارد چنین بازارهای دلالی کرده است بنابراین نمی توان در چنین فضایی مانع ورود جامعه به چنین بازاری شد چرا که جایی که سود امکان شناسایی دارد همه حضور دارند.

حسین نیا افزود: بنابراین نمی توان به طور قطعی اعلام کرد که با عرضه خودرو در بورس کالا بازار دلالی کاملا حذف خواهد شد اما مسلما با عرضه خودرو در بورس این شرایط بدتر نخواهد شد و به وضوح می توان بهتر شدن شرایط را در بازار خودرو را شاهد بود.

بورس کالا ؛ آزمونی برای حرکتی در مسیر بهینه شدن بازار خودرو

وی همچنین عرضه خودرو در بورس کالا را گامی موثر برای خروج خودروسازان از زیان دهی دانست و بیان کرد : امروز خروج از زیان دهی خودروسازان موضوع بسیار مهم و ضروری است و اگر این روند زیان دهی ادامه یابد علاوه بر افت کیفیت تولیدات ، شاهد ورشکستگی ، تعطیلی و حجم وسیعی از بیکاری در این صنعت مهم و استراتژیک خواهیم بود.

به اعتقاد وی چنانچه فرایند فعلی لاتاری و قرعه کشی و رانتی که در جریان فروش و عرضه به بازار وجود دارد ادامه یابد به طور قطع شرایط خودروسازان و بازار خودرو بسیار بدتر از این خواهد شد از این رو چنانچه بورس کالا نیز راهکار موفقی نباشد حداقل حرکتی به جهت بهینه شدن بازار خودرو و تعدیل قیمت ها خواهد بود.

این کارشناس بازار سرمایه در پایان با تاکید بر تاثیر عرضه خودرو در بورس در ایجاد تعادل قیمتی در بازار خاطر نشان کرد: امروز انتفاع عرضه خودرو در بورس کالا هم به نفع مصرف کننده واقعی است و هم تولیدکننده ای که جامعه بزرگی از سهامداری را شامل می شود.


خبرنگار: زهرا حریری