به گزارش خبرنگار پرشین خودرو، گیربکس‌های اتوماتیک سالیان سال است که در خودروها حضور داشته و انواع مختلفی از آن به تولید رسیده است. اما بیشتر افراد فکر می‌کنند تنها دو نوع گیربکس دستی و اتوماتیک در خودروها وجود دارد در صورتی که چندین نوع از گیربکس‌های اتوماتیک اکنون در خودروهای روز دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جعبه دنده‌های اتوماتیک CVT گرفته تا AT و DCT یا همان دو کلاچه.

گیربکس دو کلاچه یا دبل کلاچ که به اختصار DCT نامیده می‌شود یکی از جدیدترین گیربکس‌های استفاده شده بر روی خودروهاست که خصوصا در سال‌های اخیر رواج بیشتری پیدا کرده است. همانطور که اشاره کردیم به صورت کلی دو نوع گیربکس وجود دارد، یکی گیربکس‌های دستی و دیگری گیربکس‌های اتوماتیک که دسته اتوماتیک خود چندین نوع را شامل می‌شود. اما در اصل گیربکس دو کلاچه میان این دو دسته قرار می‌گیرد. این گیربکس‌ها که به کلاچ دوبل یا دوال کلاچ (Dual Clutch، Double Clutch یا Twin-Clutch) نیز مشهور هستند ساختاری ترکیبی از هر دو نوع دستی و اتوماتیک را دارا هستند. این ساختار سبب شده تا هم مصرف سوخت در خودرو کاهش یابد و هم راندمان خودرو افزایش پیدا کند.

گیربکس دوکلاچه چیست؟

همانطور که از نام این جعبه دنده مشخص است، گیربکس‌های DCT با دو کلاچ فرآیند تعویض دنده را به صورت اتوماتیک انجام می‌دهند. در ابتدا این جعبه دنده‌ها در خودروهای مسابقه‌ای مورد استفاده قرار گرفت اما رفته رفته به علت بازدهی و راندمان بالا این گیربکس‌ها، خودروهای سواری نیز میزبان جعبه دنده‌های اتوماتیک دوکلاچه شدند. لازم به ذکر است یکی از شرکت‌های پیشرو که از این گیربکس‌ها شروع به استفاده کرد پورشه بود که جعبه دنده دوکلاچه مختص خودش را با نام PDK معرفی و بر روی خودروهایش قرار داد.

عملکرد گیربکس‌های دوکلاچه

نحوه کار گیربکس‌های دوکلاچه به این صورت است که درون این جعبه دنده دو شفت ورودی قرار گرفته که یکی مختص دنده‌های زوج و دیگری مختص دنده‌های فرد است. برای هر شفت نیز یک صفحه کلاچ وجود دارد که در نتیجه درون این جعبه دنده دو کلاچ تعبیه شده است. به زبان ساده درون این گیربکس، یک کلاچ به دنده‌های زوج و کلاچ دیگر به دنده‌های فرد متصل است. به عنوان مثال در یک جعبه دنده 8 سرعته دوکلاچه یک کلاچ مربوط به دنده‌های 1,3,5,7 و کلاچ دیگر مربوط به دنده‌های 2,4,6,8 است. زمانی که راننده در دنده زوج است دنده فرد بعدی نیز با کلاچ مختص خودش درگیر بوده و در هنگام تعویض دنده کلاچ دنده زوج درگیر شده و کلاچ دنده فرد آزاد شده و تعویض دنده اتفاق می‌افتد. می‌توان گفت در این گیربکس‌ها همیشه دو دنده و یک کلاچ درگیر است و همین مورد سبب شده تا عمل تعویض دنده بدون تقه و بسیار سریع رخ دهد. 

تاریخچه پیدایش گیربکس دوکلاچه 

برای اولین بار ایده گیربکس‌های دوکلاچه توسط یک مهندس اهل کشور فرانسه که آدولف گکرس نام داشت مطرح شد اما به دلیل شروع جنگ جهانی دوم گسترش این ایده متوقف شد. پس از آن اولین نسخه کامل این گیربکس توسط یک مهندس بریتانیایی یعنی هری وبستر عضو شرکت اتوموتیو پروداکتس (Automotive Products) ابداع شد. نسخه‌های اولیه گیربکس دبل کلاچ بر روی خودروهایی نظیر فورد رنجر، فورد فیستا و پژو 205 مورد استفاده قرار گرفت.

مزایای گیربکس دو کلاچه

بزرگترین مزیت این جعبه دنده‌ها لذت رانندگی است که به راننده القا می‌کند. اینکه راننده بدون دخالت و فشار دادن پدال کلاچ هر زمان که نیاز داشت دنده را اضافه و یا کم کند. همچنین یکی دیگر از نکات مثبت گیربکس‌های DCT تعویض دنده‌های سریع و بدون لگ است که به دنبال آن شتابگیری خودرو نیز سریع‌تر و لذت بخش‌تر خواهد بود. نکته مثبت بعدی این جعبه دنده مصرف سوخت بهتر و بهینه‌تر نسبت به سایر گیربکس هاست. طبق تحقیقات انجام شده مصرف سوخت خودروهایی که به گیربکس دوکلاچه مجهز شده‌اند حدود 10 درصد کمتر از سایر خودروهاست.

معایب گیربکس‌های دوکلاچه

تنها عیب و مشکل این گیربکس‌ها پیچیدگی زیاد و تعمیر مشکل آنهاست که کار هر مکانیکی نبوده و هزینه بالایی نیز برای مالک خواهند داشت.

انواع گیربکس دوکلاچه

گیربکس‌های دبل کلاچ به دو دسته تر و خشک تحت عنوان دوکلاچه تر و دوکلاچه خشک تقسیم می‌شوند. امروزه این بحث در بین خودروهای روز خصوصا در بازار ایران با ورود سیل عظیم خودروهای چینی بسیار داغ شده و بر سر زبان‌ها افتاده است.

گیربکس‌های دوکلاچه خشک (Dry Clutch) همانطور که از نامشان مشخص است کلاچ‌هایش در محیطی خشک بوده که با هوا تماس دارد و انتقال قدرت را از طریق اصطکاک بین دو سطح قطع و وصل می‌کند. از مزایای گیربکس‌های دوکلاچه خشک می‌توان به مناسب بودن برای انتقال قدرت با گشتاور کم، استفاده نشدن از روغن داخل آنهاست، چرا که وجود روغن سبب اتلاف توان خواهد شد.

اما در مقابل از جمله معایب این گیربکس‌ها خوردگی زیاد میان صفحات به علت نبود روان کار است. نبود روان کار سبب شده تا عمر این مدل گیربکس دوکلاچه هم کاهش یابد. همچنین جعبه دنده دوکلاچه خشک هزینه نگهداری بالاتری نسبت به نمونه‌های تر دارد. ضمن اینکه گیربکس‌های دوکلاچه خشک اصلا مناسب انتقال گشتاورهای بالا نیست زیرا ممکن است هرزگردی رخ دهد. 

گیربکس‌های دوکلاچه تر (Wet Clutch) بر خلاف نسخه خشک صفحات کلاچ آن درون روغن غرق خواهند شد. در این نسخه عملکرد گیربکس روان‌تر خواهد بود اما از طرفی باید کلاچ‌هایش از صفحات بیشتری تشکیل شود تا عمر بیشتری داشته باشند. از مزایای این مدل گیربکس دوکلاچه می‌توان به عمر بالا، استهلاک کمتر، امکان انتقال قدرت در گشتاورهای بالا و هرزگردی کمتر اشاره کرد. در کنار مزایا تنها عیب این گیربکس این است که مناسب گشتاورهای پایین نیست.

فیدلیتی، ام وی ام X55، فونیکس تیگو 8 پرو، فولکس واگن تیگوان و پاسات، تیگو 7 و … از خودروهایی هستند که مجهز به این گیربکس است.