به گزارش «پرشین خودرو» به نقل از شبکه ایران، در این شرایط به عقیده کارشناسان، اصلاح فرهنگ ترافیک به عوامل متعددی ازجمله نبود آموزش، نبود فرهنگ رانندگی، معضل بیکاری، فراهم نکردن تسهیلات از سوی مسئولان و دهها فاکتور ریز و درشت دیگر بستگی دارد که همگی باید به دقت شناسایی و بررسی شوند تا در راستای رفع آنها گام‌های مؤثر و اساسی برداشته شود. جمال ادهمی دکترای جامعه‌شناسی و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد می‌گوید: بحث فرهنگ ترافیک یک پدیده اجتماعی است که اغلب مردم در طول روز و در اکثر شهرهای کشور با آن دست به گریبان هستند و از دیدگاه جامعه شناسی جامعه با نبود فرهنگ رانندگی مواجه است. در تشریح این دیدگاه باید گفت، فرهنگ دو بعد مادی و معنوی دارد. فرهنگ مادی همان ساخته‌های دست بشر هستند و فرهنگ معنوی همان جنبه‌های ارزشی و غیرمادی بشریت است. به گفته وی، اگر این دو بعد پا به پای هم رشد نکنند و متحول نشوند جامعه دچار نبود فرهنگ می‌شود. به عنوان مثال باید گفت متأسفانه ما ابزار و تکنولوژی مدرن همانند تلفن‌همراه و رایانه و غیره را از غرب گرفته‌ایم اما فرهنگ استفاده از آنها را نتوانسته‌ایم به خوبی پیاده و اجرا کنیم. در کشوری همانند هندوستان با یک میلیارد و 400‌میلیون نفر جمعیت در کمال تعجب می‌بینیم مشکلی به نام ترافیک وجود ندارد چرا که فرهنگ استفاده از وسیله نقلیه شخصی و عمومی در این کشور نهادینه شده است. اما متأسفانه در کشور ما اغلب مردم هنوز نمی‌دانند ضرورت استفاده از خودرو چیست؟ امروزه در برخی خانواده‌ها سه یا چهار دستگاه خودروی شخصی وجود دارد و مردم با خودروی شخصی به محل کار یا خرید می‌روند. در صورتی که در کشورهای پیشرفته مردم برای این کارها از وسایل نقلیه عمومی و حتی دوچرخه استفاده می‌کنند چرا که خودرو به طور عمده فقط برای کارهای ضروری است. به همین خاطر شما فقط ممکن است در ساعات خاصی از روز شاهد ترافیک باشید اما در بسیاری از شهرهای کشور ما، در بیشتر ساعات روز شاهد ترافیک‌های سنگین و سرسام‌آور هستیم که این نشان می‌دهد فرهنگ معنوی پا به پای فرهنگ مادی رشد نکرده است. به گفته دکتر ادهمی، از دیدگاه جامعه‌شناسی، جامعه تحت فشار ساختاری به چهار شکل ناسازگار می‌شود. 1- ابداع و نوآوری 2- تشریفات سالاری 3- کناره‌گیری 4- طغیان یا شورش در توضیح این موارد نیز باید گفت: افراد، هدف‌هایی را که برایشان ارزشمند است، قبول دارند اما وسیله رسیدن به آن را ندارند بنابراین وسیله را ابداع می‌کنند. به عنوان مثال هدف برای برخی افراد تفریح کردن یا رسیدن به آرامش است اما چون وسیله‌ای برای این کار ندارند دست به نوآوری می‌زنند یعنی با سوار شدن به ماشین و پرسه زنی و خیابانگردی تفریح می‌کنند. گاه نیز به خاطر تشریفات سالاری، هدف را فراموش می‌کنند. به عنوان مثال یادشان می‌رود خودرو برای چه منظوری طراحی شده و هدف، استفاده از خودرو در مواقع مورد نیاز و ضروری است نه چشم و هم‌چشمی و فخرفروشی. وی می‌گوید: اغلب ما مدام از صرفه‌جویی حرف می‌زنیم اما در عمل... این جامعه‌شناس تصریح می‌کند: در حال حاضر خودرو در کشور ما به جای وسیله نقلیه‌ضروری به طور جدی به یک کالای لوکس نیز تبدیل شده است. یعنی هدف استفاده صحیح از خودرو فراموش شده و تشریفات سالاری جای آن را گرفته است. از سوی دیگر در فیلم‌ها و سریال‌هایمان به جای آموزش و فرهنگ‌سازی موجبات ترویج تجمل‌گرایی فراهم می‌شود. وقتی در یک فیلم جوانی را نشان می‌دهیم که خودروی آخرین مدل و گرانقیمت سوار شده است یک جوان بی‌پول و فقیر که در شهرستانی کوچک با کمترین امکانات زندگی می‌کند و در رؤیاهایش به دنبال چنین ماشینی بوده و قدرت تجزیه و تحلیل و منطق درک واقعیت را نیز ندارد برای رسیدن به رؤیاهایش خود را به آب و آتش می‌زند و زمانی هم که به آن رسید متأسفانه فرهنگ استفاده از وسیله را هم نمی‌داند پس مشکلی بر مشکلات دیگر جامعه افزوده می‌شود. از سوی دیگر باید اذعان داشت که متأسفانه با توسعه شهر و شهرنشینی هنوز فرهنگ آن برای ما جا نیفتاده، امروزه قریب به اتفاق مردم تلفن همراه دارند اما هنوز هم فرهنگ استفاده صحیح از آن را نیاموخته‌ایم. به گفته دکتر ادهمی، فرهنگ‌سازی باید از خانواده و سپس مدرسه و دانشگاه آغاز شود. رعایت حقوق دیگران نیز منوط بر این است که رسانه‌ها به مردم اطلاع‌رسانی کرده و آموزش دهند چراکه مدیریت ترافیک بحث بسیار مهمی است. همچنین به نظر می‌رسد بهترین راه این است که مردم یاد بگیرند خودرو یک وسیله ضروری است اما متأسفانه به دلیل این که در کشور ما سیستم حمل و نقل عمومی هنوز رشد و توسعه کافی نیافته، مردم برای انجام تمام کارهایشان از خودروهای شخصی استفاده می‌کنند. از سوی دیگر بیکاری نیز یکی از معضلات متبلورشده در فرهنگ ترافیک است. به عنوان نمونه جوانی که کار مناسبی ندارد در طول روز بی‌هدف و فقط برای وقت‌گذرانی و تفریح سوار خودرواش می‌شود و در خیابان‌ها پرسه می‌زند یا مسافرکشی می کند.این جامعه‌شناس معتقد است: جریمه‌های سنگین، وضع قوانین محکم راهنمایی و رانندگی، گرانی خودرو و بنزین تنها یک بخش قضیه است و به تنهایی نمی‌تواند مشکل ترافیک را به طور کامل حل کند تنها راه‌کمک به این معضل، فرهنگ‌سازی و مدیریت جامع ترافیک و سرمایه‌گذاری در زمینه حمل و نقل عمومی و توسعه آن است. اول تسهیلات بعد بازخواست علیرضا رحمانی سرپرست دادسرای راهور ناحیه32 تهران نیز می‌گوید: برای رسیدن به فرهنگ و نظم ترافیکی و رعایت آن، نخست باید از مسئولان شهرداری، پلیس راهنمایی و رانندگی و تمام افرادی که دست‌اندرکار موضوع ترافیک هستند بخواهیم تسهیلات لازم را در این زمینه برای مردم فراهم کنند. به‌عنوان مثال وقتی ما فضای مناسب برای پارک خودروها در سطح شهر در نظر نمی‌گیریم و تسهیلات لازم را برای رانندگان فراهم نکرده‌ایم اما در مقابل به محض مشاهده تخلف بیشترین جریمه را برای راننده متخلف در نظر می‌گیریم آیا نباید توقع داشته باشیم راننده مورد نظر معترض و گلایه‌مند شود؟ وی می‌گوید: متأسفانه برخی مکان‌ها مثل مقابل بیمارستان‌ها و داروخانه‌ها از محل های پرتجمع و پرترافیک شهرها هستند چرا که اغلب افرادی که بیمار دارند یا برای تهیه داروی بیمارانشان عجله دارند حوصله و وقت آن را ندارند که برای یافتن جای پارک مناسب زمان طولانی صرف کنند، پس به ناچار خودرویشان را به شکل دوبله کنار خیابان رها می‌کنند تا کارشان سریع‌تر انجام شود اما در کمتر از چند دقیقه از سوی پلیس جریمه می‌شوند. پس به نظر من مسئولان ابتدا باید در مکان‌های حساس که مراجعات مهم و زیادی دارند تسهیلات مناسب را فراهم کنند سپس از مردم بخواهند مقررات را رعایت کنند. اگر پارکینگ عمومی در دسترس بود و دوباره رانندگان تخلف کردند حال وظیفه پلیس و قانون است که شدیدترین جریمه و مجازات را اعمال کند. قاضی رحمانی در ادامه می‌افزاید: در جاده‌های بین شهری و در روزهای تعطیل که حجم سفرها و خودروها زیاد است پلیس باید تردد خودروهای سنگین را ممنوع کند چرا که این خودروها سطح جاده را اشغال می‌کنند و راننده خودروی سبک که مجبور می‌شود پشت وی به آهستگی حرکت کند بالاخره تحملش تمام می‌شود و دیگر نمی‌تواند خودش را کنترل کند و در محلی که سبقت ممنوع است سبقت می‌گیرد و متأسفانه حادثه‌ای ناگوار را برای خود یا دیگران رقم می‌زند. البته قابل ذکر است که دفاع از تخلف در هیچ زمان و مکانی قابل توجیه نیست اما اگر می‌خواهیم شاهد بروز تخلفات کمتر باشیم باید ابتدا تسهیلات را برای مردم فراهم کنیم سپس انتظار رعایت قانون و مقررات را داشته باشیم. حجت‌الاسلام رحمانی در ادامه می‌گوید: در موضوع فرهنگ ترافیک و رعایت انضباط در رانندگی نیز یک نکته مهم و غیرقابل انکار دیگر وجود دارد و آن موضوع آموزش است. ناآگاهی از قوانین و مقررات و نداشتن آموزش، مساوی است با بی‌فرهنگی در رانندگی، مسئولان مربوطه باید از راه رسانه‌های دیداری و شنیداری به شکل مستقیم و غیرمستقیم رفتار ترافیکی، روش صحیح رانندگی و رعایت حق متقابل را به مردم آموزش دهند و تجربه نشان داده که آموزش بسیار تأثیرگذار است زیرا تا چند سال قبل کمتر راننده‌ای از کمربند ایمنی استفاده می‌کرد اما امروزه خوشبختانه بیش از 95درصد رانندگان و سرنشینان به محض نشستن روی صندلی خودرو کمربند ایمنی را می‌بندند یا اینکه سال‌های قبل در جاده‌های پرترافیک و شلوغ بعضی راننده‌ها سعی می‌کردند با استفاده از شانه خاکی جلو بیفتند اما الآن به وضوح مشاهده می‌کنیم که اکثر راننده‌ها با رعایت نظم و قانون از این کار خودداری کرده و دیگر از گرد و خاک و هوای آلوده و درگیری‌های شدید بین راننده‌ها به خاطر رعایت نکردن حق تقدم در جاده‌ها خبر چندانی نیست که همه اینها حاصل آموزش‌هایی است که در طول سال‌ها به مردم آموخته شده است. هر چند هنوز هم تا رعایت کامل قوانین رانندگی و رسیدن به استاندارد‌های جهانی فاصله زیادی داریم اما قدم‌های مثبتی برداشته شده و در یک کلام باید گفت فرهنگ‌سازی نیاز به آموزش و هزینه دارد.