به گزارش «پرشین خودرو»، در این بین صنعت خودرو وابستگی خود را به چین از دو منظر بسیار بالا برده است اول از منظر عرضه خودرو که در این عرصه شرکت‌های بسیاری در این چند سال اخیر فعال شده‌اند و خودروهای چینی را به صورت ساخته شده و یا مونتاژی به بازار عرضه می‌کنند. شرکت‌هایی کوچک و حتی شرکت‌های بزرگ‌تر و با سابقه‌دارتر ایرانی، که سابقه آنها بعضاً بیش از خودروسازان چینی است؛ نظیر: ایران خودرو و سایپا که تمایلات بسیاری برای مشارکت با چینی‌ها نشان می‌دهند این روزها آنها در سبد تولیدات خود فضای بیشتری برای همکاری با خودروسازان چینی قائل شده‌اند. منظر دوم هم تامین قطعات است که در این عرصه تعدادی از تامین کنندگان قطعات از مدت‌ها بیش‌تر راه خود را به سوی چین گشاده بودند و قطعات چینی را با نام و نشان ایرانی خود به خطوط تولیدی خودروسازان ارسال کرده بودند! در نگاه اول منطق چنین حکم می‌نماید که راه چین مسیر مناسبی برای ادامه حیات خودروسازی ایران است وقتی که دست خودروسازان از آستان همکاری با خودروسازان اروپایی و آسیایی کوتاه شده است تنها یک گزینه باقی می‌ماند و آن هم چین است. اما آیا اتخاذ چنین روشی کاریست صواب؟ آیا واقعاً چین داروی شفا بخش صنعت خودروی ایران خواهد بود؟ با مروری بر عملکرد چینی‌ها در سایر حوزه‌های صنعتی می‌توان به نتایج جالبی رسید. در این بین مروری بر سابقه تولید کفش در ایران نمونه بسیار خوبی است. گرچه شاید به گمان برخی مقایسه صنعت تولید خودرو و صنعت تولید کفش کاری در خور نیست اما از جهاتی شباهت‌هایی هم دارند از یک سو هر دو صنعت تولیدگرند و از سوی دیگر هر دو صنعت کالای رفتنی تولید می‌کنند یک در پای و دیگری در خیابان‌ها و شاید شباهت سوم میزان سرمایه‌گذاری‌ها و سطح اشتغال این دو صنعت به نسبت فضای آن روزگار و این روزگار باشد. به هر حال تولید کفش در ایران بر حسب مزیت‌های موجود در گذشته رونق خوبی داشت این رونق در سطحی بود که کفش ایرانی به عنوان یک کالای مرغوب و با کیفیت ایرانی راه خود را در بازارهای خارج و به ویژه اروپا یافته بود، ذکر خاطره‌ای در این میان بد نیست یکی از دوستان که سال‌های قبل از انقلاب در انگلیس درس می‌خواند می‌گفت: «روزی یکی از همکلاس‌های انگلیس‌اش به او گفته بود که کفش خوبی خریده است و ابراز رضایت بسیاری از کفشش داشت و به همه هم توصیه می‌کرد که از آن کفش‌ها حتماً بخرند این دوست ما می‌گفت به اصرار زیاد به فروشگاه مورد نظر رفتم و یک جفت کفش خریدم اما به آرم کفش توجه نکرده بودم تا اینکه یک روز به حسب اتفاق متوجه شدم که این کفش ساخت کشور ایران است و آرم کفش ملی دارد و همین آرم و نشان برایم بسیار غرور آفرین بود.» صنعت تولیدی کفش به واسطه سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی که در آن صورت گرفته بود از رونق بسیار خوبی برخودردار بود و همین حکایت نشان از نفوذ کالای تولیدی ایران در بازارهای اروپایی آن روزگار داشت اما همین صنعت که به بلوغ نسبی خوبی رسیده بود با همنشینی با اژدهای چین تاب و تحمل از دست داد و به مرور رو به اضمحلال نهاد و از بین رفت. شرکت‌های چینی با عرصه کفش‌های ارزان راه را بر تولید کنندگان ایرانی تنگ کردند و عاقبت هم چنین بود تعطیلی یکی پس از دیگری! اما آیا همین سرنوشت گریبان صنعت خودروی ایران را هم خواهد گرفت؟ پیش بینی عاقبت همکاری خودروسازان ایرانی با شرکت‌های چینی خیلی دشوار نیست. شرکت‌های چینی در مرحله اول برای باز کردن مسیر خود هرگونه امتیازی را خواهند داد و با سهل و ممتنع گرفتن شرایط و انعقاد قراردادهایی که ظاهر مناسبی دارد سعی می‌کنند بازار را تسخیر نمایند شما هر مدل خودرویی که بخواهید با هر نوع دانش فنی و هر نوع آرم و لوگویی آن را در اختیارتان قرار خواهند داد. بی‌هیچ مقاومتی، اما پس از اینکه صنعت خودروی ما با خورشت چینی پرورده شد آنگاه قائده بازی عوض خواهد شد البته نه اینکه آنها قاعده بازی را عوض کنند بلکه ما توان بازیگری را از دست خواهیم داد. صنعت خودرو در مسیر پیشرفت خود تاکنون زیر ساخت‌های زیادی را فراهم آورده است. نکته بسیار مهم این است که بدانیم این زیر ساخت‌های تنها شامل خطوط مکانیزه، کانوایرها، روبات‌ها و... نیستند این زیر ساخت‌های صنعتی زنده‌اند و حیات دارند با این برداشت اگر به آنها توجه نشود حیاتشان تهدید می‌شود اما پایداری و حیات آنها چگونه خواهد بود؟ فرض کنید که صنعتگری خط تولید کالایی را ایجاد کرده است اگر آن صنعتگر دائماً از جوی دانش خط تولیدش را تغذیه نکند پس از مدتی تولید آن کالا دچار افت شده و توسط رقبا از میدان بدر خواهد شد پس برای حضور مستمر در بازار تنها وجود خطوط تولیدی مهم و موثر نیست بلکه باید به حیات مستمر آن هم وقوف داشت. دست و دل بازی چینی‌ها در عرصه صنعت خودرو نگرانی‌های متعددی را به وجود می‌آورد یکی از مهمترین نگرانی‌ها قطع همین جریان حیات در شریان‌های خطوط تولیدی صنعت خودرو است. خودروسازان ما پیش از هر چیز و بیش از هر چیز باید به مخاطرات حضور چینی‌ها در ایران بپردازند اینکه امیدوار باشند که با همکاری شرکت‌های چینی مشکلی را به صورت موقت حل نمایند آرزویست که ممکن است تمام حیاتشان را به خطر بیندازد. بنابراین مدیران خودروساز باید به این نکته هم توجه داشته باشند که مبادا فردا روز از کنار سفرهای رنگارنگ چینی‌ها تلخ‌کام و یا ناکام برخیزند! * احمد فرهادی