به گزارش «پرشین خودرو»، بازار خودروی ایران در سال های گذشته دچار التهابی شده است که هنوز هم مشخص نیست این التهاب به چه دلیل است. روزی قیمت خودرو بالا می رود و روز دیگر دستوری پایین می آید.عدم رضایت از کیفیت خودرو را هم که مردم خوب می دانند.توزیع و شیوه های پشت پرده توزیع خودرو هم از آن نکات مغفول صنعت خودرو است.
درباره صنعت خودرو و مسایل مربوط به تولید،کسب دانش فنی ،طراحی های نوین و شیوه ایجاد تعادل در بازار صنعت خودرو با محسن یونسی،کارشناس صنعت خودرو گفت و گویی مشروح کرده ایم که آن را می خوانید:

از دو سال گذشته مردم با دو پدیده در صنعت خودرو روبرو بودند.یکی گران شدن خودرو و دیگری کیفیت بسیار پایین خودروهای داخلی.گرچه پیش از این هم خودروی داخلی کیفیت بالایی نداشت،اما به هر جهت می شد دست کم به خودرویی مثل 206 اعتماد کرد. در حال حاضر مردم خودرویی را می خرند که شایسته مردم ما در ایران نیست. در عین حال خودروسازان انتظار دارند که باز هم مردم تقاضا داشته باشند برای خرید خودرو.آیا به نظر شما مردم در تنگنای انتخاب قرار دارند؟
بدون شک. مردم ناچارند که خرید کنند.مردم از بابت خرید در تنگنا هستند.شما در حال حاضر بخواهید خودرویی بخرید حدود 30 میلیون تومان باید پول پرداخت کنید.بهتر از این خودرو بخواهید خریداری کنید باید خودروی خارجی بخرید.با توجه به اینکه گمرکات دارد،عوارض دارد و به قیمت دلار خریداری می شود،فرض کنید این خودرو قیمتش می آید به بالای 100 میلیون تومان.پس مردم راضی نیستند.

پس چرا مردم خودروهای بی کیفیت داخلی را خریداری می کنند؟
اگر خرید می کنند دلیل بر این نیست که آنها راضی هستند از این خودرو. مردم ناچار هستند که این خودرو را بخرند.نمی توان رقابتی گذاشت بین خودروهای خارجی و داخلی از نظر پسند مردم و اینکه مردم از کدام خودرو خوششان می آید.می توان گفت که بین خودروی های داخلی مردم کدام یک را می پسندند اما اگر حقیقت را بخواهیم بدانیم باید بگوییم مردم ما هیچ کدام از خودروهای داخلی را قبول ندارند.

شما درباره خودرهای داخلی صحبت کردید. ما در سال های گذشته ،یعنی در دو دهه گذشته شاهد حضور پژو در ایران بودیم.برخی ها معتقدند که پژو به صنعت خودروی ما خیانت کرده است. مثل سخنگوی انجمن قطعه سازان که چندی پیش گفته بود پژو از بازار ایران سو استفاده کرد.برخی هم معتقدند که پژو صنعت خودروی ما را بالنده کرد و باعث رشد شد.این دو نظر از زمین تا آسمان با یکدیگر تفاوت دارند.به نظر شما پژو در صنعت خودروی ما چه کرده است؟
مشکل از خود ما بوده است.ما باید تمهیداتی می اندیشیدیم که در قراردادمان با پژو می آوردیم که این صنعت باید طی 10 تا 15 سال دیگر انحصارا در اختیار ایران باشد.فقط ما خریدار صرف و مونتاژ کننده صرف نباشیم.وقتی ما فقط کالای آنها را می خریم و انتقال تکنولوژی را صورت نمی دهیم و علم را نمی خریم بعد اعتراض کننده می شویم.شاید مدیران صنعت خودروی ما فکر کردند خرید کالا بهتر است و به نفعشان است.

الان قطعه سازان خیلی بی پرده می گویند که پژو به صنعت خودروی ما خیانت کرده است.تعهدات خودش را اجرا نکرده و در مسایل تحریم هم با ما نساخت و ما را بدتر تحریم کرد و قطعه نداد.شما منظور نظرتان اینست که اینها باید خطوط تولید ما را فعال می کردند؟
اینکه در تحریم پژو در ظاهر ما را با مشکلاتی روبرو کرد دلیلش این بود که خودرو ساز آمریکایی آمد 7 درصد از سهام پژو را خرید.به تبع آنها هم نمی توانستند دور بزنند تحریم ها را چون سهامدار بودند و آمریکایی ها نظارت کامل داشتند.

یعنی آمریکا به صورت مستقیم روی فعالیت پژو نظارت داشت و اعمال نظر می کرد؟
مگر شما شکی در این دارید.دقیقا همین طور بود.اگر آنها هزار قطعه خاص را به ما می دادند آمریکایی ها از پژو می پرسیدند که این قطعات به کجا فرستاده شده؟ کدام بازار مقصد نهایی این قطعات است؟
مثل کامپیوترهای پژو 206 که در صنعت خودرو کمیاب و نایاب شده شود و هنوز هم با موانعی روبروست.هزاران خودروی 206 کامل شده اما کامپیوتر آن نیست.
اما اینکه خیانت شده باید ابتدا ببینیم خیانت معنی اش چیست؟آیا از پژو کاری را خواستند که انجام نداده است؟ من نمی خواهم اینجا از پژو دفاع کنم اما باید واقع بین باشیم.وقتی ما خودمان آمدیم خودروی پژوی 405 را که صنعت آن مربوط به سال 1996 است را استفاده می کنیم،این مشکل از پژو فرانسه است یا خود ما؟چرا 5 سال بعد خودروی مناسب را از پژو درخواست نکردیم؟ما خودمان نخواستیم که در صنعت خودرو رشد داشته باشیم.

چرا ما نخواستیم. مگر می شود مدیران صنعت خودرو سازی ما نخواسته باشند که رشد کنند؟
شاید مدیران خودرو ساز منافعشان در این بوده که ده ها سال پژو 405 تولید شود،همانطور که سالیان سال پیکان تولید شد و اینقدر قطعه و لوازم در کنار این فروش پیکان منفعت رسید به قطعه سازان و خودروسازان که نیازی نبود پیکان را از تولید منحرف کنند.اگر بعد از پیکان و پژو خودروی بهتری تولید می شد،حتی با بهای بیشتر مردم قطعا استقبال می کردند.مردم ایران یک اخلاقی دارند که پای کالای خوب پول می دهند،ولو گران باشد. صنعت خودرو ایران، گاو شیرده‌ای است که فقط دوشیده می‌شود.

یعنی شما اعتقاد دارید این همه خودروی لوکس و گران که در خیابان های تهران رفت و آمد می کند،دلیلش خواست بالای مردم و اعتقاد مردم به کالای با کیفیت است؟
همینطور است.اوایل دهه 80 خودروی 206 به ایران آمد.مردم استقبال کردند.اگر به تاریخ رجوع کنیم همیشه همینطور بوده است.آن زمان هم 206 خودروی فراگیری شد ،مثل پژو 405.اما خودرو سازان نیامدند این خودرو را ارتقا بدهند و دانش فنی آن را کسب نکردند.ما همیشه اشتباهات گذشته خودمان را تکرار می کنیم.به نظر ما نباید پژو را مقصر بدانیم.باید در خودمان کمی نگاه کنیم.باید ببینیم سیاست های توسعه ای ما در صنعت خودرو چه بوده و چه هست.آیا آینده نگر هستیم یا خیر.کسانی که طراحی خودروی سمند را در صنعت خودروی ما کردند،دوره مدیریتشان تمام شد و رفتند،بعد از چند سال دوباره به عرصه قدرت برگشتند،اما سمند همچنان در بازار خودروی ما هست! این چه معنایی دارد به نظر شما؟
معنایی ندارد جز درجا زدن.اگر نظر من را بخواهید ما مثل تردمیل در صنعت خودرو داریم درجا می زنیم و هرچه می دویم به جایی نمی رسیم.
دلیلش اینست که ما بازارهای موقتی را می خواهیم.دنبال منافعمان هستیم.یک ایراد اساسی و بزرگ که داریم مدیرانمان "اقتضا نگرند" نه "آینده نگر".مدیران صنعت خودروی ما به فکر حفظ وضع موجود صنعت هستند.یعنی الان بازار چه می خواهد ،الان مردم ایران چه می خواهند.به فکر آینده نیستند که باید در آینده چه کرد برای صنعت خودرو.
اگر دو غول خودرو سازی ما به سوی خصوصی شدن واقعی بروند و واقعا خصوصی بشوند و مافیای صنعت خودرو از بین برود برای خودشان هم سود دارد.اگر خودرو ساز خودروی خوب و با کیفیت تولید کند طبق صحبت شما مردم می روند و می خرند خودرویی را که در کشور تولید شده است و کیفیت آن هم در حد استانداردهای بین المللی است.
برخی این نگاه را دارند که من یک خودروی خارجی بخرم هزینه اش بالاست اما ایمنی بیشتری دارد و امکانات بهتر،اما خودروی داخلی با اینکه ارزان است، مصرف سوخت بیشتری دارد و تاوان بیشتری هم دارد.خودروی داخلی متاسفانه تحمل سوخت یورو 4 را هم ندارد.این درحالی است که در اروپا آنها از بنزین یورو 5 هم استفاده می کنند.قبلا فقط دو شهر بزرگ کشور بودند که آلودگی داشتند.الان تقریبا همه شهرها آلوده شده اند.این به خاطر چیست.به خاطر تولید همین خودروهای نامرغوب است که مجبورند با بنزین های نامرغوب کار کنند.

این هم یکی از ابهامات مردم است.سوال اینست که بالاخره بنزین ایراد دارد یا خودرو ایراد دارد که اینقدر ما شاهد آلودگی هستیم و کاهش شتاب خودروها؟
هر دو ایراد دارد.چرا باید توپ را به زمین دیگری بیندازند.آنکه خودروی استاندارد تولید نمی کند صنعتش را ندارد که تولید کند و آن یکی هم فعلا امکانات تولید بنزین استاندارد را ندارد.در هر صورت مردم مخاطب خودروی استاندارد هستند.در جنوب شهر هم با اینکه مردم متوسط درآمدشان نسبت به شمال شهر کمتر است اما می بینید که خودروهای محصولات کیاموتورز،محصولات تویوتا،محصولات نیسان را استفاده می کنند با قیمت زیاد.مردم اگر خودرویی ارزشش را داشته باشد پول می دهند.

به نظر شما اگر واردات خودرو آزاد بشود و تعرفه های گمرکی برداشته شود و ایجاد رقابت بشود چه اتفاقی در صنعت خودرو شاهد خواهیم بود؟
به نظر من اگر برداشته شود مزایایی دارد و البته معایبی هم برای ما خواهد داشت.من فکر کنم اگر برداشته شود از لحاظ فرهنگی،اجتماعی و اقتصادی برای ما مشکلاتی ایجاد می شود.چون دو غول خودرو ساز داریم که خیلی کارمند و کارگر دارد و هزینه های سربار اضافی هم خواهد داشت.

حدود 3 میلیون خانوار در حوزه صنعت خودرو ارتزاق می کنند.
یکی از مشکلات عدیده ما همین عددی است که شما گفتید.من فکر می کنم اگر به دنبال تحول هستیم باید برویم و دانش را خریداری کنیم.مثلا از کیاموتورز.حالا که می خواهند تحریم ها را هم بردارند پس دانش را هم می شود خرید.با این حساب مشکلات معیشتی هم برای مردم پیش نیاید.در غیر اینصورت ایران خودرو و ساپیا نیروهای خودشان را اخراج می کنند و کمتر کسی می رود خودروی داخلی خریداری کند.شما بخواهید سراتو بخرید 30 میلیون تومان و پژو هم بخرید 30 میلیون تومان در صورت آزاد سازی قیمت خودرو،قطعا سراغ سراتو می روید.چون خودروی بهتری است و جذابیت های بیشتری هم دارد.

اگر قیمت ها آزاد شود خودرو سازها به دنبال رقابت نخواهند رفت؟ نمی روند پلتفرمی جدید طراحی کنند؟ میخواهم بگویم اگر این انحصار برداشته شود خودروسازها به خودشان نمی آیند؟
همیشه یک سختی هایی ابتدای کار هست.طاقت فرسا هم هست اما ما کشور دانش بنیانی نیستیم در حوزه خودرو.ما هر چه قدر حوزه علوم تجربی دانش بنیانیم در حوزه خودرو عقب ماندیم.با اینکه از نظر انسانی فراتر از کره ای ها و چینی ها و ژاپنی ها هستیم.یک سخنی شنیده بودم از یک آدم یهودی که می گفت ای کاش ما فکر آخر شما ایرانی ها را داشتیم.یعنی وقتی خیلی شرایط حساس می شود و فشار ها بالا می رود شما خودتان را بالا می کشید و رشد می کنید و می دانید باید چه بکنید.اگر صنعتگران خودمان را بفرستیم به کشورهای خودروساز تراز اول و دانش را منتقل کنیم بدون شک داخل کارخانجات خودمان بهترین خودروها را تولید خواهیم کرد.همانطور که در صنعت پتروشیمی دانش را انتقال دادیم.ضمن اینکه باید در نظر داشته باشیم در صنعت امروز دنیا نقش تعامل با کشورهای صنعتی بسیار مهم است.ارتباطات و تولید دانش می تواند دو بال پرواز ما در صنعت خودرو باشد.

ما در دهه 80 چه اقداماتی انجام دادیم در حوزه خودرو.رشد صنعتی ایران در صنعت خودرو را در سال های دهه 80 تا 90 چطور ارزیابی می کنید؟خودرو سازان معتقدند که ما طراحی سمند را داشتیم به عنوان یک خودروی تمام ایرانی.آیا 20 سال زمان برای اینکه ما یک خودرو تولید کنیم کار بزرگی است؟
دوستان خودشان می دانند که این طراحی سمند ایرادات بسیاری دارد.شما نمی توانید یک مدل از یک کار را فرض مثال یک بخش از 206 را،یک بخش از ال 90 را و یک بخش از سمند را به علاوه کپی بخش هایی از خودروهای خارجی را با هم ترکیب کنید و بگویید این طراحی من است.این طراحی و ابداع نیست.این یک ترکیب هم نیست.یک بد ترکیب است که اصلا هم زیبا در نمی آید.همان وقت هم که همین خودروی ملی تولید شد چقدر انتقاد کردند که این خودرو مثلا ستونش مشکل دارد و جلوی دید راننده را می گیرد.برطرف هم نکردند.

این انحصار در حوزه خودرو چطور بر طرف می شود.چرا خودرو سازهای دیگری که آمدند نتوانستند خودشان را نشان بدهند؟
ببینید قسمت عمده آن بر می گردد به مسایل سیاسی.اما مردم هم به دلیل ناچاری استقبال خوبی داشتند از محصولات ایران خودرو و سایپا.اما شرکت هایی که همیشه اولین هستند در حوزه خودرو سهم بازار دست آنهاست.

شاید هم فراوانی خودروهای دو خودرو ساز است در کشور؟
چیزی که در ذهن مردم جا خشک کرده اینست که اینها خودرو سازان اول و دوم هستند و به مرور مردم از تولیدات دیگری هم استقبال می کنند.مثل یک خودرویی که مصرف آن خیلی هم کم است ،و مردم بسیار از آن استقبال کرده اند.

یک معضلی که در حوزه خودرو و بازار آن وجود دارد،موضوع توزیع خودرو است.ما در دو ،سه سال اخیر شاهد این بودیم که مردم ثبت نام می کردند،خودرو دیر به دستشان می رسید.رنگش را نمی توانستند به دلخواه انتخاب کنند و خودرو ساز می گفت:همینی که هست.رنگ موجود ما اینست.گاها قیمت ها بیشتر می شد و خریدار باید پول بیشتری هم پرداخت می کرد تا هنگام دریافت خودرو.این توزیع خودرو به نظر شما باید از چه کانالی باید صورت بگیرد.
اگر کسی بخواهد بر اساس مشتری مداری کار کند باید خودرویی را که مردم می خواهند تولید و عرضه کند.اما اگر برنامه اینست که کسری های مالی خودمان را در عرضه خودرو به بازار جبران کنیم،قهر مردم با بازار خودرو بیشتر خواهد شد.

راه حل چیست؟
آنهایی که تحریم شدند را مردم درک می کنند.همانطور که رهبری انقلاب بارها فرمودند سطح هوش سیاسی مردم ما بالا است.مردم همه چیز را می فهمند و سطح شعور سیاسی شان بالاست.آثار تحریم را می دانند و خودشان را وفق می دهند با شرایط تحریم.اما ما هم باید به مردم احترام بگذاریم.مدیران صنعت خودرو باید به مردم کشورشان احترام بگذارند.خود تحریمی را در دستور کار قرار ندهند و به خاطر منافع خودشان مردم را گول نزنند.

مصداقی در خصوص این گول زدن دارید؟
می گویند که یک قطعه ای نیست و به همین دلیل نمی توانیم خودرو را عرضه کنیم.بعد می بینیم این قطعه از بازار آزاد سر در می آورد و مثلا برای رنگ سفید یک خودرو همان قطعه وجود دارد اما برای رنگ نوک مدادی وجود ندارد! این تناقض است و مردم این مسایل را خوب می فهمند.

آیا شرکت های واسطه می توانند سهمی در عرضه مناسب خودرو داشته باشند؟
شرکت های واسطه منظورتان چیست؟

 منظورم شرکت های قانونی واسطه هست.مثل شرکت های لیزینگ که خودرو را از خودرو ساز می خرند و با شرایط عادلانه و با کمترین میزان سود به مردم و بازار عرضه می کنند.ببینید مردم یک مقدار سخت با خودروسازها ارتباط بر قرار می کنند.چون خودروسازان ما در عرضه خودرو کمی از بالا به مردم نگاه می کنند.شرکت های لیزنیگ یا واسطه نوع برخورد بهتری دارند.
شما درست می گویید اما اگر خودرو ساز هدفش این باشد که مثلا خودروی 405 را گران کند یا 206 را گران کند با عدم تزریق به بازار خودرو خودش را گران می کند و به هیچ توزیع کننده دیگری هم نخواهد داد و سعی می کند به کسانی که تعداد بالا هم می خواهند ارائه نکند و با ارائه مدل " قطره چکانی" قیمت خودرو را بالا می برد،و متاسفانه باید این حقیقت را هم بگویم که حتی نمایندگی ها هم با قیمت واقعی خودرو را به مردم نمی فروشند.

یکسری افراد هستند که وابسته هستند به پشت پرده بازار خودرو و نامشان را هم خیلی ها می دانند.اینها چطور در شرایطی که مثلا هیچ نمایندگی ای یک نوع خودرو را ندارد،مثلا 1000 خودرو را در اختیار دارند.اینها چه کسانی هستند؟
من ترجیح می دهم در خصوص این سوال شما سکوت کنم و فقط بگویم که این اشخاص واقعا معلوم نیست چه کسانی هستند.

منبع: تسنیم