پرشین خودرو: «آقا بیوک» را خیلی از شماها میشناسید و کمی که فکر کنید، متوجه میشوید از دیرباز با او یا حداقل با نام او آشنا هستید، نامی که از قدیم ایرانیان روی فرزندان خود میگذاشتند.
به گزارش «پرشین خودرو» و به نقل از گسترش صنعت، البته چند «آقا بیوک» معروف هم داریم، مثل بیوک معیری که به نام «رهی معیری» میشناسیمش و از شاعران با ذوق و قریحه دهههای گذشته و صاحب دیوان «سایه عمر» است که از غنیترین منابع غزلسرایی معاصر به حساب میآید. شاید با شعرهای کودکانه «بیوک ملکی» هم تا حدودی آشنا باشید؛ شاعر نوپرداز کودک و نوجوان و بنیانگذار «مجله سروش نوجوان» که بیش از ۳ دهه است منتشر میشود. او نیز هنرمندی کمنظیر و شاعری با قریحه است.
یک بیوک آقای نازنین هم داشتیم به نام «بیوک شکورزاده». او از استادان دلنواز تار در مراغه بود که استاد «محمدرضا شجریان» او را خیلی دوست داشت و در ۲۸ دی ۹۲ در گذشت اما فیلم مستند زندگی او ساخته «علیرضا انصاریان» در آرشیوهای مستند موجود است و خدایش نیز رحمت کند، اما «بیوک میرزایی» هنرمند خوش صدای گروه نمایش رادیو ایران را نیز به خاطر داشته باشید که البته در دهه ۶۰ و ۷۰ پایش به نمایشهای تلویزیونی و سینما باز شد؛ چه «بیوک آقای» نازنینی است و سالهاست با او دوستی دیرینهای دارم.
تا یادم نرفته بگویم در زبان فارسی بیوک معنای «بزرگتر» میدهد و شغلی نیز به نام «بیوک آرای» به معنای «آرایش عروس» از قدیم در فرهنگ ایران وجود داشته است و نیز دهکدهای به نام «کوچ بیوک» در حومه ۲ کیلومتری جنوب یزد واقع است که حدود ۲۰۰۰ نفر جمعیت دارد و مردم آن به کار صنایعدستی و کاشت غله اشتغال دارند. با این حال نمیدانم چه شده که این اسم زیبا و اصیل ایرانی سر از اسکاتلند درآورده و پدر «دیوید دانبار بیوک» این نام فامیلی یعنی «بیوک» را از کجا آورده و به همان شکل فارسی (تلفظ Buick) روی پسرش گذاشته است؟ پسری که بعدها با او به امریکا مهاجرت کرد و در ۱۹ می ۱۹۰۳ موفق شد کارخانه تولید «بیوک»ها به عنوان سختجانترین اتومبیلهای امریکایی را تاسیس کند و پای بسیاری از آنها نیز به ایران باز شد.
آمدن آقا «بیوک«های امریکایی به ایران آقا «بیوک»های ایرانی نسبت به سن و سالشان خیلی دیرهنگام به ایران آمدند و زمانی که «جنرال موتورز» شورولتهای «نوا» و «بیوک»های مدل «اسکای لارک» را تولید کرد «جعفر اخوان» که نمایندگی واردات اتومبیلهای امریکایی در ایران را داشت، شماری از آنها را با عنوان «بیوک ایران» و «شورلت ایران» وارد کشور کرد، آن هم در ابتدای سال ۱۳۵۵. در گزارش مربوط به جیپها در این صفحه توضیح دادم که واردات خودروهای امریکایی و در نتیجه مونتاژ آنها چگونه در دهههای ۴۰ و ۵۰ در کشور انجام شد، در آن سالها جعفر اخوان «شرکت بازرگانی جیپ» را تاسیس کرد و در سال ۱۳۳۸ کارخانه او تولیداتش را در کیلومتر ۹ جاده مخصوص آغاز کرد.
در ابتدا جیپهای «شهباز» را مونتاژ و به بازار عرضه کرد و سپس وانت «سیمرغ» را به عنوان یک بارکش پرقدرت در ایران به تولید رساند. در آن سالها بازار اتومبیل در ایران تشنهسواری بود و خیلی طول کشید که «جفر اخوان» توانست نظر مساعد «جنرال موتورز» را به این موضوع جلب کند و در اسفند ۱۳۵۲ بود که موفق شد با مشارکت «جنرال موتورز» یک شرکت جدید با سرمایه اولیه ۱۵۲ میلیون تومان تاسیس کند و نام شرکت او پس از آن به «جنرال موتورز ایران» تغییر یافت که به مونتاژ و تولید و عرضه اتومبیلهای سواری پرداخت. اما «بیوک» آخرین تولیدات کارخانه «جنرال موتورز ایران» بود و پیش از آن سواریهایی چون «آریا» و «شاهین» را روانه بازار کرد که از آن استقبال چندانی هم نشد.
حتی پیش از آن «اپل کومودور» از محصولات شرکت « اُپل» آلمان که از زیر مجموعههای «جنرالموتورز» بود با نام «شورولت رویال» ۲۵۰۰ و ۲۸۰۰ روانه بازار ایران شد. هر چند در آغاز هدف از عرضه محصولات «جنرال موتورز»، تسخیر بازار ایران بود اما «جنرالموتورز» قصد داشت از ایران به عنوان پایگاه منطقهای تولید محصولاتش برای بازارهای اطراف بهره بگیرد. نام «شورولت» کافی بود تا این خودرو در سال اول عرضه به بازار بیش از ۷ هزار دستگاه بفروشد و با وجود وزن زیاد موتور که باعث آسیب به جلوبندی خودرو میشد، به عنوان خودرویی با دوام شناخته شود اما «اخوان» محصولات اصیلتری میخواست و وقتی امریکاییها کشش بازار ایران را دیدند، پذیرفتند محصولات اصلی «جنرالموتورز» راهی بازار ایران شود و به این ترتیب تولید «رویال» در ۱۳۵۵ به پایان رسید و «شورولت نوا» و «بیوک اسکای لارک» (با نام بیوک ایران) به عنوان خودروهای لوکس آن دوران روانه بازار ایران شدند. پس از این ۲ خودرو، نوبت به «کادیلاک سویل» (کادیلاک ایران) رسید. میگویند تا پیش از تولیدش در ایران هیچجا خارج از خاک امریکا تولید نشده بود. این خودرو لوکسترین خودروی تولیدی در کشور بود.
فرازونشیبهای «بیوک» در نخستین سالهای تولیداتش با فراز و نشیبهای زیادی مواجه شد، اما هرگز خطوط تولید آن دچار تعطیلی یا توقف نشد. در سال ۱۹۱۴میلادی «بیوک» نخستین اتومبیل ۶ سیلندر خود را به فروش گذاشت که سیستم روشنایی و استارت دلکو الکترونیک به صورت استاندارد درآمد. این مدلهای ۶سیلندر تا دهه ۲۰ از اتومبیلهای پر فروش بودند. البته مدلهای ۴ سیلندر هم در کنار آن تولید میشد. در سال ۱۹۱۸میلادی شورلت به مجموعه «جنرال موتورز» پیوست. با قدرت گرفتن دوباره «بیوک» در سال ۱۹۲۳میلادی این خودروسازی توانست ۱۰۰ هزار اتومبیل تولید کند. «بیوک» با داشتن ۲۰ هزار کارمند سالانه ۳۵ هزار خودرو تولید میکرد.
در سال۱۹۳۰میلادی موتورهای ۸ سیلندری برای تمام مدلها عرضه شد. اما در دهه ۱۹۳۱میلادی سیر تکامل «بیوک» از طرف «جی.ام» شکل جدیدی به خود گرفت و محصولات خود را براساس دیکته «جی.ام» تولید کرد.
گیربکس مدل «سنچوری» به حالت استاندار در آمد. مدلهای برتر در بین تولیدات، مدل «ردمستر» و «لیمیتد» بودند و مدل «سنچوری» در سال ۱۹۳۵ تا سال ۱۹۴۲میلادی به دلیل موتور قویتر و اتاق جادارتر و نرمی خاصاش، تولید شد. پس از جنگ جهانی دوم دوباره ساخت موتور ۸ سیلندر از سر گرفته شد و در سال ۱۹۴۸میلادی نخستین گیربکس ۲ دنده تولید شد و با تولید اتاق جدیدی نام «رودمستر» و «ریویرا» تحول جدیدی در بیوک به وجود آورد. مدل «رودمستر» و «سوپر» دارای موتور ۸ سیلندر و ۱۸۸ اسب بخار شدند و سپس در سال ۱۹۵۴میلادی این موتور به شکل استاندارد در آمد. در سال ۱۹۵۷میلادی مدل پربازده «بیوک»، مدل «سنچوری» بود که قدرت آن از چند مدل «V۸» گرفته میشد. بیوک در سال ۱۹۵۸ با افت مالی مواجع شد و آهسته و سنگین قدم برمیداشت. با آمدن موتور جدید و تمام آلومینیومی که حجم آن ۲۱۵ اینچ مربع بود، مدلهای سال ۱۹۶۱میلادی کوچکتر شدند. این موتور توان ۱۵۵ اسب بخار را داشت. از آنجایی که بحران نفت شروع شده بود، «بیوک» در فکر ساخت و تولید خودروهای کممصرف برآمد، به این دلیل که دیگر کسی به قدرت ماشینها توجه نمیکرد و مهمترین مسئله بنزین بود. بنابراین در سال ۱۹۷۵میلادی کاتالیزور به صورت استاندارد در آمد و موتورها کوچک شدند و در پی آن یک مدل «V۶» دوباره تولید شد.
نخستین موتور دیزلی «بیوک» در سال ۱۹۸۰میلادی تولید شد در صورتی که موتورهای ۴ سیلندر هنوز روی مدلهای ارزان «اسکایلارک» عرضه میشد. همانطور که اتومبیلها کوچکتر شدند، فروش «بیوک» نیز کاهش یافت. از اینرو مدیران بیوک به این نتیجه رسیدند که باید راه سنتی خود را دنبال کنند.
سرنوشت «بیوک» در امریکا
«دیوید بیوک» متولد اسکاتلند بود. او به همراه خانوادهاش در کودکی به امریکا و شهر صنعتی «دیترویت» مرکز اتومبیلسازی امریکا مهاجرت کردند. همانند بیشتر مخترعان سالهای ابتدایی قرن بیستم میلادی «دیوید» نیز خانواده فقیری داشت و به این خاطر در سال ۱۸۶۹میلادی مدرسه را برای کمک به تامین مخارج خانواده ترک کرد و وارد کارخانه تولید قطعات صنعتی شد. «دیوید بیوک» از جوانی استعداد خود در مکانیک را با اختراعات بیشماری مانند آبپاش ماشینی برای آب دادن چمن نشان داد. اختراعات او در این کارخانه باعث شد به عنوان یک مخترع جوان بتواند شریک کارخانه شود. در دهه ۹۰ قرن ۱۹م موتورهایی با احتراق داخلی توجه «بیوک» را به خود جلب و وقت خود را صرف مطالعه روی این موتورها کرد. بدینگونه وی وارد صنعت اتومبیلسازی شد و کار خود را در کارخانه صنعتی رها کرد. پس از ترک کارخانه با مشکلات زیادی روبهرو شد و شریکان کارخانه را فروختند. «دیویدبیوک» بارها در این کارخانه تمام وقت خود را بهکار کردن روی اتومبیل اختصاص داد و توانست در نهایت شرکت خود را به نام «بیوک» در سال ۱۸۹۹میلادی تاسیس کند.
او همچنین شروع به تحقیق بازار فروش و قیمت خودرو کرد که تحقیقات و کوششهای وی سالها بعد با تاسیس خودروسازی «بیوک» تاثیر مثبتی بر بازار فروش این خودروساز داشت. او در سال ۱۹۰۲میلادی شرکت دوم خود را تاسیس کرد. کارخانه «بیوک» با ۲ هدف فروش موتور به سایر خودروسازان و ساخت خودرو در مرحله بعد آغاز به کار کرد. مشکلات مالی گرداندن کارخانه و تامین بودجه موردنیاز باعث شد تا «دیوید» در آستانه ورشکستگی قرار بگیرد و تنها یک اتومبیل بسازد. او همچنین موتوری اختراع کرد که سوپاپ آن در بالا قرار داشت و در مقایسه با موتورهایی که دریچه سوپاپ آنها در کنارشان بود و در بیشتر خودروهای آن زمان به کار میرفت، قدرت بیشتری داشت. موتور ابتکاری «بیوک» با استقبال خوبی از طرف کارخانههای موتور و خودروسازی مواجه شد. با وجود فروش این موتور، «بیوک» بار دیگر با کمبود پول برای گرداندن کارخانه مواجه و مجبور شد ۵۰۰۰ دلار قرض بگیرد. وی با کمک یکی از دوستان طرفدارش توانست کارخانه اتومبیلسازی خود را سر و سامان دهد و خودرو «بیوک» را از سال ۱۹۰۳میلادی بهطور رسمی تولید کند. «برسکلو» دوست «بیوک» او را وادار کرد تا با مالک کارخانهای در «فلینت» در شهر «دیترویت» برای تولید خودرو وارد مذاکره شود.
وی با جلب توجه مالکان کارخانه توانست با قرض ۱۰ هزار دلار از یک بانک محلی در «دیترویت» بدهی «بیوک» را پس دهد. او در این کارخانه در سال ۱۹۰۳ و ۱۹۰۴میلادی حدود ۱۶ خودرو در ۳۴ مدل با نشان(برند) «بیوک» تولید کرد. او در این ۲ سال به خاطر درگیریهایی که با روسای کارخانه «فلینت» دیترویت داشت، تصمیم به ترک آن گرفت. در سال ۱۹۰۴میلادی «دیوید بیوک» با «ویلیام سیدورانت»، نابغه تجاری آشنا شد که تجربه فراوانی از کار در کارخانههای ساخت کالسکه داشت. در اواخر این سال «دورانت» شرکت «بیوک موتور» را خریداری کرد. «دورانت» که بعدها «جنرال موتورز» را تاسیس کرد، مانند «فورد» میدانست که کلید موفقیت کارخانه در بالا بردن سرعت و توان تولید و کم کردن هزینههای جانبی است. «دورانت» کارخانه را برای تولید بیشتر سازماندهی کرد و کارخانه جدیدی برای شرکت خرید. در سال ۱۹۰۵میلادی مدل «سی» موفقیت زیادی کسب کرد و در سال ۱۹۰۷میلادی «بیوک» پس از فورد مقام دوم فروش را به دست آورد. در این بین اختلافنظر «بیوک» با «دورانت» باعث شد که وی کارخانه را رها کند و به نزد همسر و پسرش در «دیترویت» باز گردد.
بهترین آقا «بیوک»ها!
«بیوک» هر سال دست به نظرسنجیهای گستردهای میان دوستداران و طرفداران خود میزند و از آنها میخواهد درباره بهترین «بیوک»هایی که میشناسند یا سوار شدهاند، اظهارنظر کنند و بگویند چرا آن مدل «بیوک» را دوست دارند و چه خاطرهخوشی از آن «بیوک» دارند. نتیجه این نظرسنجیها در سالهای اخیر نیز انتخاب چند مدل در میان این دههها مدل «بیوک» تولید شده از سوی این کارخانه است و از میان آنها از هر دهه تولید «بیوک»، یکی از آنها انتخاب شده است.
«بیوک»؛ خودرو پزشکان
در می ۱۹۰۳ کمپانی «بیوک» ساخت نخستین خودروی خود را با ناممدل «بی ۱۹۰۴» آغاز کرد که نخستین دستگاه تولید شده این مدل نیز به یک پزشک در شهر «فلینت» واقع در ایالت میشیگان امریکا فروخته شد. به همین دلیل از آن پس به خودرو «پزشکان» شهرت یافت. مدل «بی»، نخستین خودرویی است که کمپانی «بیوک» برای مشخص کردن بهترینهای ۱۱ دهه فعالیت پیوسته خود در صنعت خودروسازی انتخاب کرده است. خودرو ۱۹۴۵ Touring ۴۵- D برترین مدل دهه دوم فعالیت «بیوک» محسوب میشود، مدلی که از یک موتور ۶سیلندر بهره میبرد و در آن سال، پرفروشترین محصول کمپانی نام گرفت. این مدل برای نخستینبار به رکورد فروش ۶ دستگاه رسید و «بیوک» را به عنوان پرفروشترین نشان(برند) معرفی کرد. خودرو بعدی در این فهرست، مدل «سری ۵۰» ۱۹۳۱ است که از یک موتور ۸سیلندر استفاده میکرد و نجاتدهنده کمپانی در رکود اقتصاد جهانی آن سالها بود و به عنوان خودرو برتر دهه چهارم انتخاب شده است. این مدل نخستین بیوکی بود که میتوانست به سرعت ۱۰۰ مایل بر ساعت (۱۶۱ کیلومتر بر ساعت) برسد.
بیوک Roadmaster ۱۹۴۹ شماره ۵ فهرست برترینهای این کمپانی امریکایی است. این خودرو در فیلم موفق «مرد بارانی» نیز نقشآفرینی کرده است. ششمین «بیوک» برتر مدل Skylark ۱۹۵۳ است که به مناسبت جشن ۵۰ سالگی کمپانی معرفی شد. بیوک Skylark یک مدل تولید محدود بود که رینگهای کالسکهای ایتالیایی را به پا داشت و نام خریدار، روی فرمان آن حک میشد. هفتمین خودرو انتخاب شده از سوی این کمپانی Riviera ۱۹۶۳ است که توانست در سالهای بحران سوخت با ساخت مدلی با مصرف سوخت بهینهتر، یک قدم مثبت در مسیر بهبود مصرف سوخت بردارد. «بیوک» برتر مدل Regal ۱۹۷۵ هشتمین انتخاب «بیوک» است که در هشتمین دهه حضور آن در این صنعت محسوب میشود، مدلی که نیروی محرکه خود را از یک موتور ۶ سیلندر خورجینی میگرفت.
دهه نهم از آن «بیوک» مدل GNX ۱۹۸۷ افسانهای بود که با داشتن یک موتور ۶ سیلندر خورجینی مجهز به توربوشارژر توانایی تولید ۲۷۶ اسب بخار نیرو را داشت و شتاب صفر تا ۱۰۰ آن تنها ۴/۶ ثانیه بود! در سال ۱۹۹۹م نیز «بیوک» نخستین خودرو خود را در کشور چین با نام Century ۱۹۹۹ ساخت و از آن زمان به بعد بزرگترین بازار فروش «بیوک» باقی ماند. در نهایت کمپانی بیوک، خودروی برتر یازدهمین دهه فعالیت خود را با نام و مدل Enclave ۲۰۰۸ معرفی میکند؛ چراکه این مدل دارای رویکرد جدید طراحی خودرو در «بیوک» و تمرکز نشان(برند) بر بازار است.
کد خبر 49111
نظر شما