به گزارش«پرشین‌خودرو» به نقل از مهر، دنده را عوض می‌کند. پایش را می‌گذارد روی پدال گاز. تصویرهای اطرافش کش می‌آید. هیچ مانعی نمی‌تواند متوقفش کند. نه ماشین‌های مقابلش و نه دوربینی که می‌داند کمی جلوتر قرار است تصویر پلاکش را ثبت کند. راهش را از میان ماشین‌ها باز می‌کند و خودروهایی را که راه نمی‌دهند هم با چراغ نور بالا مجبور به کنار رفتن می‌کند. چراغ قرمز انتهای بزرگراه هم خط پایان او نیست. نقطه پایان را خودش تعیین می‌کند و سوت پایان نیز صدای کشیده شدن ترمزروی آسفالت بزرگراه است. مدت‌ها از زمانی که مظفرالدین شاه اولین ماشین را وارد ایران کرد می‌گذرد اما هنوز هم فرهنگ درست رانندگی را نیاموخته‌ایم دلیل این مقاومت تاریخی را عباس محمدی اصل جامعه شناس نبود هماهنگی میان قوانین و نیاز مردم می‌داند. او عوامل مختلفی را در پایداری تخلفات رانندگی در ایران بر می‌شمارد و می‌گوید: سیستم شهرسازی و معماری ما متناسب با سیستم حمل و نقل نیست. ما شهرسازی افقی را در پیش گرفته‌ایم، خیابان‌های طولانی و باریک در حالی که سیستم حمل و نقل عمومی ما عمودی است. تراکم خودروها در معابر نیز باعث ترافیک سنگین همیشگی شده است و برای فرار از این مشکل گاهی مجبور به زیر پا گذاشتن قوانین می‌شویم. این جامعه شناس محدودیت‌های زیاد ترافیکی را هم دلیل دیگری بر افزایش تخلفات رانندگی و راهنمایی می‌داند و می‌گوید: هر روز محدودیت‌های ترافیکی مانند طرح زوج و فرد و محدوده طرح ترافیک در حال گسترش است و از طرفی هم مشکلات و گرفتاری‌های روزمره نیز سبب می‌شود در برخی مواقع شهروندان مجبور به نادیده گرفتن قوانین شوند حتی به قیمت پرداخت جریمه و قاتون‌شکنی در مقابل ناظران. کم‌رنگ شدن احساس گناه در نسل جدید محمدی اصل کم‌رنگ شدن وجدان در نسل جدید را دلیل دیگری برعدم توجه به قوانین راهنمایی و رانندگی می‌داند و می‌گوید: پدران ما وقتی از چراغ قرمز عبور می‌کردند عذاب وجدان این بی‌قانونی را داشتند اما نسل جدید با گذر از چراغ قرمز، سرعت غیر مجاز و ... احساس گناه ندارد. در واقع ضعف کارگزاران فرهنگی و شهری، عدم مشارکت در برنامه ریزی‌های شهری و عدم تناسب قوانین سبب شده پس از گذشت سال‌ها از ورود ماشین به ایران هنوز رانندگان ما به صورت صحیح رانندگی نکنند. قوانین تحمیلی دلیل تن ندادن برخی رانندگان به قوانین است محمدی اصل معتقد است: عدم مشارکت شهروندان در قانون‌ها و قوانین تحمیلی یکی از اصلی‌ترین دلایل تن ندادن برخی رانندگان به قوانین است. خیابانی که یک روز عبور از آن آزاد است به فاصله یک شب با یک تابلوی ورود ممنوع خیابان یک طرفه می‌شود از مصادیق همین قوانین یک شبه و تحمیلی است. او با تاکید بر این که قوانین نباید تحمیلی باشد می‌گوید: آشفتگی قوانین، نبود اصول صحیح آموزش قوانین،عدم توجه و سرمایه‌گذاری در حوزه فرهنگ ترافیک از عوامل دیگر این بی‌قانونی است. تا پیش از انقلاب اسلامی حدود هزاران سال استبداد در کشور حاکم بوده است و همیشه قوانین تحمیل شده و از بالا به پایین بوده است. دوره مدرنیته در کشور ما کوتاه است. سال‌ها است ما به گریز از قانون‌های تحمیلی عادت کرده‌ایم و نمی‌توان انتظار داشت این فرهنگ ناگهانی تغییر کند، با توجه به این که پروسه فرهنگ‌سازی بسیار طولانی است. داریوش مهرجویی از رانندگی ایرانیان می‌گوید بسیاری از کارشناسان ترافیک معتقدند هنر می‌تواند دوره زمانی فرهنگ‌سازی را کوتاه‌تر کند. آموزش‌هایی که با زبان هنر داده می‌شود اثر ماندگارتری بر فرد می‌گذارند. اما شخصیت‌های فیلم‌ها و سریال‌های ما نیز همان بی‌قانونی‌هایی را می‌کنند که در واقعیت در کوچه و خیابان می‌بینیم. صحبت با تلفن همراه، سرعت‌های نجومی و پارک در حاشیه بزرگراه و... . اما با این وجود آنها هم از وضعیت رانندگی در خیابان‌های پایتخت گلایه دارند. داریوش مهرجویی، نویسنده و کارگردان سینما بر صفت خودخواهی رانندگان ایرانی تاکید می‌کند و می‌گوید: ما در نحوه رانندگی نماینده نحوه برخورد و رابطه با دیگری در مملکت هستیم؛ ما به عنوان رانندگان پشت این جعبه می‌نشینم. فکر می‌کنیم تمام حق و حقوق مال ماست بنابراین سعی می‌کنیم جلوی رانندگان دیگر ویراژ بدهیم و مدام راه بگیریم تا اینکه راه بدهیم. او ادامه می دهد: در مملکت متمدن، شیوه رانندگی متمدنانه این است که راه اعطا کنید و راه بدهیم تا این که راهش را بگیرد؛ ما ادب داشتیم؛ بفرمایید، چاکریم؛ نوکریم. پس چرا در رانندگی این روحیه را حفظ نمی‌کنیم هول می‌زنیم و هول می‌کنیم. روی خط عابرپیاده توقف می‌کنیم؛ خیلی ظالمانه است. دل پردرد هنرمندان از وضعیت رانندگی در تهران خودخواهی در رانندگی نکته‌ای است که بیشتر به چشم هنرمندان آمده است. پوران در خشنده در تعریف رانندگی ایرانیان می‌گوید: شتابزده؛ خودخواهانه و بدون گذشت؛ هرکسی فقط خود را می‌بیند و هیچ‌کسی حاضر نیست خلاف تفکر و فرهنگ ایرانی که به هم احترام می‌گذارند و به هم تعارف می‌کنند ولی در رانندگی واقعا بی‌نظم‌ترین مردم هستیم. فرزاد موتمن نیز با وجودی که رانندگی نمی‌کند و از آسیب‌ها و اعصاب خوردی‌های رانندگی در خیابان‌های پایتخت در امان است معتقد است: نحوه رانندگی ایرانیان فاجعه است. رانندگی عجیب تهرانی‌ها شوکه‌ام کرد! در آرامش در حال رانندگی هستید، تابلوی کنار خیابان سرعت مجاز را 60 نشان می‌دهد. صدای بوق و چراغ‌هایی که می‌افتد روی آینه ماشین نگاهت را می‌اندازد به مرد راننده که پشت سرت درحال بد و بیراه گفتن است. با فریاد پیشنهاد می‌دهد به جای رانندگی بروی درشکه سواری کنی. شهرت رانندگی ایرانیان مانند تاریخ‌مان در دنیا پیچیده است و شگردهای خاصمان در رانندگی مانند لایی‌کشیدن، راه‌گرفتن و عدم رعایت فاصله سبب شده به عنوان یکی از خطرناک‌ترین رانندگان دنیا شناخته شویم. علی (الکساندر) رهبری که از اساتید شناخته شده موسیقی کلاسیک دنیا به شمار می‌آید در سفری که به ایران داشت در مورد وضعیت ترافیک تهران می‌گوید: وضع رانندگی در تهران باعث خجالت ایرانی‌های خارج از کشور است. دکتر پی‌یر ونسان استاد دانشکده معماری پاریس هم رانندگی ایرانیان را عجیب می‌داند و می‌گوید: وجه منفی خیابان‌های تهران رانندگی عجیب رانندگان تهرانی است که من را به عنوان یک شهروند فرانسوی شوکه کرد. به طور حتم بسیاری از شهروندان تهرانی هنگام رفت و آمد در این شهر دچار مشکل هستند و فقط باید بگویم خدا به حال شهروندان مسن و معلول تهران رحم کند. فرهنگ راهنمایی و رانندگی را به کودکان بیاموزیم پشت چراغ ایستاده‌ایم، ناگهان ماشین تکانی می‌خورد. سپر ماشین پشتی چسبیده است به سپر ماشین. پشت سرش هم خالی است. دلیل این همه نزدیکی مشخص نیست. عدم رعایت فاصله بین خودروها زمینه‌ساز بسیاری از تصادف‌ها است اما باز هم کمتر راننده‌ای آن را رعایت می‌کند. سرهنگ علیرضا اسماعیلی، استاد دانشگاه با بیان اینکه فرهنگ رانندگی در ایران نسبت به گذشته بهتر شده است می‌گوید: بخشی از این رفتارها به دلیل تابلوها و علائم نامناسب در جاده‌ها است و برخی نیز به دلیل زیرساخت‌هایی مانند عرض جاده‌هاست. به طور مثال در جاده چالوس که یک جاده باریک است کوچکترین انحراف به چپ سبب گره‌های ترافیکی می‌شود. او ادامه می‌دهد: در کشوری مانند سوئد حدود 60 سال پیش اتاقک‌های آموزش راهنمایی و رانندگی وجود داشت که در آن به کودکان آموزش‌های ابتدایی مانند احترام به خط کشی عابر پیاده، حق تقدم و... را آموزش می‌دهد. این آموزش‌های دقیق و کاربردی سبب می‌شود نسلی که قرار است در خیابان‌ها تردد کند از کودکی با قوانین آشنا باشند. استرالیایی‌ها 30 هزار عنوان کتاب ترافیک و کودک دارند سرهنگ اسماعیلی با تاکید بر آموزش‌های شهروندی می‌گوید: اگر احترام به حقوق یکدیدگر را بیاموزیم و به حق و حقوق خود و دیگران آگاه باشیم سرویس مدارس شش و نیم بامداد با بوق ممتد خود همسایه‌ها را بیدار نمی‌کند. او به فقدان آموزش‌های راهنمایی و رانندگی در مدارس اشاره می‌کند و می‌گوید: سال‌ها پیش که به استرالیا سفر کردم در کتابخانه 30،40 هزار عنوان کتاب با موضوع کودک و ترافیک وجود داشت که این خود در جهت آموزش فرهنگ صحیح ترافیک به نسل جدید بسیار تاثیر گذرا است که متاسفانه کمبود چنین آموزش‌هایی در کشور دیده می‌شود. سرهنگ اسماعیلی به انیمیشن‌های سیاساکتی و تاثیر آن بر تصحیح فرهنگ ترافیکی اشاره می‌کند و می‌گوید: بعد از نمایش این انیمشن‌ها بستن کمربند ایمنی که مرسوم نبود به تدریج فراگیر شد. او بی‌توجهی برخی ازمقامات به قوانین راهنمایی و رانندگی را عمل دیگری بر ترویج بی قانونی می‌داند و می‌گوید: وقتی مسئولی به دلیل جایگاهی که دارد به قانون بی‌توجهی کرده و در خطوط ویژه رانندگی می‌کند احترام به قانون در جامعه کم‌رنگ می‌شود. قوانین سختگیرانه در اصلاح رفتارها موثر هستند سرهنگ اسماعیلی معتقد است: قوانین سختگیرانه می‌تواند در اصلاح رفتارهای ناهنجار ترافیکی موثرباشد . به طور مثال در کشورهای اروپایی سرعت بالا سبب ابطال 9 ماهه گواهی‌نامه راهنمایی و رانندگی می‌شود و مجازات به اندازه‌ای سنگین است که کسی اجازه تخلف را به خود نمی‌دهد. او نحوه صدور سیستم گواهی‌نامه را هم دراین موضوع بی‌تاثیر نمی‌داند و می‌گوید: در سایر کشورها به صورت مرحله، مرحله گواهی نامه‌ها صادر می‌شود به طور مثال در ابتدا باید در کنار یکی از والدین و در ساعت خاصی رانندگی شود. رکورددار در آمار کشته شدگان رانندگی براساس آمارها تعداد کشته شدگان زلزله ژاپن از تعداد کشته شدگان کل تصادفات ما کمتر بوده حتی مجروحین این حادثه نیز به مراتب از مجروحان سالانه ما کمتر هستند. اگر حادثه‌های بزرگ رانندگی را بررسی کنیم عامل اصلی بیشتر این تصاد‌ف‌ها رفتارهای انسانی است. در بسیاری از تصادفات سنگین متوجه می‌شویم افراد قانون را نادیده گرفته‌اند که اگر این ناهنجاری‌ها و لج و لجبازی‌های نبود بسیاری از حوادث قابل پیشگیری بود. پرده آخر... تلفن همراهش را با سر نگه داشته است و با دست دیگرش دنده را عوض می‌کند، ماشینی ناگهان لاینش را عوض می‌کند و او با یک دست به سختی ماشین را کنترل می‌کند. همانطور که حرف می‌زند شیشه ماشین را پایین می‌کشد و ناسزایی حواله راننده کناری می‌کند. در همین زمان ماشین دیگری با سرعت از کنارش رد می‌شود و چراغ کنار ماشین می‌پرد هوا. حادثه کوچکی شکل می‌گیرد. با کمی دعوا و سر و صدا بساط تصادف جمع می‌شود اما همیشه رانندگان به این خوش شانسی نیستند.