به گزارش پرشین خودرو، این در حالی است که بنا بر اظهارات تولیدکنندگان داخلی، کشور به‌لحاظ تولید لاستیک‌های خودروهای سبک خودکفا بوده و تنها در بخشی از تایرهای کشنده‌ها لازم است واردات داشته باشیم. وحید منایی، معاون نظارت بر کالاهای سرمایه‌ای و خدمات سازمان حمایت از تولید بیش از ۲۴۳ هزار تن انواع لاستیک و تیوب توسط ۱۰ واحد تولیدی فعال در کشور در سال ۹۵ خبر داد که تنها ۶۷درصد مجموع ظرفیت اسمی کارخانجات کشور را در برمی‌گیرد.به‌نظر می‌رسد نوسانات تولید و واردات تایر در کشور بالاست ازاین‌رو «گسترش صنعت» سراغ محمدرضا تقی‌گنجی، رئیس انجمن صنفی صنعت تایر ایران رفت و درباره چالش‌هایی که این صنعت در کشور دارد به گفت‌وگو پرداخت که وی نیز بر خودکفایی کشور در تولید تایر و حمایت از آن تاکید کرد.
واردات و خلأ نظارت
محمدرضا تقی‌گنجی، رئیس انجمن صنفی صنعت تایر ایران درباره نوسانات تایر در بازار کشور گفت: صنعت تایر دارای مشکلات متعددی است که مهم‌ترین آن واردات است. به‌طور نمونه در سال ۹۶ نسبت به سال گذشته نزدیک به ۱۸۰درصد افزایش واردات داشتیم و این آمار تنها مربوط به نیمه نخست سال است. ازاین‌رو به‌نظر می‌رسد نظارتی روی این امر وجود ندارد.به‌طور معمول زمانی واردات اتفاق می‌افتد که بازار دچار خلأ باشد.
وی در این‌باره عنوان کرد: واردات در هر زمان و شرایطی می‌تواند محقق شود حتی اگر تولیدات داخل پاسخگو باشد اما نظارت دقیقی روی این امر نباشد با وجود تامین بازار باز هم واردات اتفاق می‌افتد.او تاکید کرد: اگر کمبودی وجود داشته باشد نهادی اعلام می‌کند و تنها براساس نیاز تایر وارد می‌شود اما امروز بدون نیاز بازار و به‌دلیل خلأ کنترل و نظارت، هر شخصی مبادرت به واردات این قطعه می‌کند.این فعال صنعت تایر در پاسخ به این پرسش که آیا واردات تایر از مجرای رسمی است یا به شکل قاچاق گفت: تعداد تایرهای قاچاق نسبت به واردات رسمی عدد بالایی نبوده و واردات بی‌رویه با پرداخت حق گمرکی به تولید داخل آسیب می‌زند درحالی‌که قاچاق نیز چون حق گمرکی نمی‌پردازد به تولید داخل آسیب زده است.
او گفت: اگر واردات تایر به کشور بر اساس نیاز نیست چه علتی می‌تواند داشته باشد زیرا هر کالایی که در داخل تولید شود دارای تعرفه بالای گمرکی است و در این شرایط واردات نمی‌تواند برای بازرگان صرفه اقتصادی داشته باشد. گنجی در این‌باره معتقد است: نرخ تعرفه گمرکی برای واردات لاستیک بالا نبوده ازاین‌رو انجمن به‌دنبال افزایش نرخ تعرفه واردات است تا این امر مانعی برای واردات بی‌رویه باشد. به‌طور نمونه درصد تعرفه واردات تایر خودروهای سنگین ۲۰درصد و رادیال برای خودروهای سواری ۳۲درصد است درحالی‌که اگر همین لاستیک قرار باشد در کشور همسایه ایران، ترکیه وارد شود ۹۰درصد تعرفه گمرکی دارد.او افزود: ازاین‌رو نرخ تعرفه باید عددی تعیین شود که با وجود تولید داخل، واردات صرفه اقتصادی برای شرکت بازرگانی نداشته باشد تا مردم نیز راغب به استفاده از محصولات داخلی شوند.
این در حالی است که در یکی از سفرهای قطعه‌سازان ترکیه به ایران، این صنعتگران یکی از دلایل موفقیت در بازارهای جهانی خود را صفر کردن تعرفه‌ها عنوان کردند. گنجی در این‌باره عنوان کرد: تعرفه صفر برای کالاهایی است که در کشوری تولید نشود. امروز در دنیا آزادترین تجارت برای امریکاست اما نرخ تعرفه واردات تایر این کشور بالاتر از ایران و ۴۵درصد بوده یا برزیل ۹۰درصد است. هر کشوری برای حمایت از تولید خود نرخ تعرفه‌ها را بالا می‌گیرد تا به صنعت داخل خود آسیبی وارد نشود.
رئیس انجمن صنفی صنعت تایر ایران ادامه داد: واقعیت این است که در دو بخش باید واردات انجام شود؛ زمانی که کمبود داشته باشیم و هنگامی که کیفیت محصولات داخلی رضایت مصرف‌کننده را جلب نکند. درحالی‌که هر دو مسئله در ایران منتفی است زیرا کارخانجات داخل به میزان نیاز داخل، تولید محصولات باکیفیت براساس استانداردهای اروپایی دارند درنتیجه بسیار بهتر از کالاهای چینی است. به‌طور نمونه در جامعه نمی‌شنوید که تایر ایرانی نامناسب است زیرا تولیدکننده داخلی بر اساس استاندارد ایمارک تولید می‌کند.وی بیان کرد: اما باید گفت وقتی تایر خارجی در بازار موجود باشد لاستیک ایرانی فروش ندارد. امروز از هر کشوری (چین، انگلیس، فرانسه، فنلاند و.... ) لاستیک در بازار وجود دارد و در این راستا ۱۰ تا ۲۰ واردکننده مجاز تایر در کشور فعالیت دارند؛ کسانی که نمایندگی خود را به ثبت رسانده‌اند.
این فعال صنعت تایر تصریح کرد: اگر قرار است بازار تنوع داشته باشد باید تایرهای بهتر از لاستیک‌های تولیدی داخل وارد شود زیرا این تایرها به‌لحاظ رقابتی مشکلی را برای تولیدکننده داخلی به‌وجود نمی‌آورد و نرخ بالایی دارد. به این ترتیب بازار متنوع از محصولات بسیار عالی تا کیفیت‌های متوسط خواهد بود اما گلایه این است که چرا تایر خودرویی مانند پراید که تولیدکننده داخلی زیر یکصد هزار تومان تولید می‌کند باید با تایر چینی که به‌لحاظ کیفیت پایین‌تر است و نرخ بالاتری دارد (۱۳۰هزار تومان) وارد شود؟
گنجی تصریح کرد: این امر در حال اتفاق افتادن است زیرا نظارتی که باید وجود داشته باشد، اعمال نمی‌شود. باید با تدبیری مانع واردات تایر به کشور شد زیرا ظرفیت داخل کامل است و اگر وارداتی قرار است انجام شود باید برای تایرهای بسیار عالی و معتبر جهانی باشد. لازم است همان برنامه‌ای که برای حمایت از صنعت فولاد داخل انجام شد برای صنعت تایر نیز اعمال شود.اما پرسش این است که به دلیل مشکلات نقدینگی که در کل جامعه وجود دارد به طور عموم طبیعی است در چنین شرایطی مصرف‌کننده به دنبال کالای ارزان‌تر و با هر کیفیتی باشد.
چرا مردم متمایل به خرید کالایی با کیفیت نازل و نرخ بالا شده‌اند؟ گنجی در توضیح این مسئله گفت: مسئله اصلی مربوط به فرهنگ مصرف در کشور است چنان‌که امروز عادت به استفاده از محصولات ایرانی نداریم به‌طوری که شاهد هستیم مشتری ایرانی تایر چینی را به محصول داخلی ترجیح می‌دهد چون محصول خارجی خریدن، عادت شده است. از دلایل این امر نیز به این برمی‌گردد که اطلاع‌رسانی نمی‌شود و مردم روی خرید کالای ایرانی تعصب ندارند. هنوز مردم نمی‌دانند که تایرهای ایرانی بر اساس استاندارد ایمارک اروپا تولید می‌شود.
صادرات و هزینه سنگین حمل‌ونقل
در سخنان بالا اشاره شد تایرها از کشورهای مختلف وارد می‌شود. گنجی درباره این مسئله عنوان کرد: همان‌گونه که تایر از فنلاند، ژاپن و... وارد می‌شود در مقابل لاستیک‌هایی نیز از اندونزی، چین، تایلند، هند و... وارد می‌شود.او گفت: نرخ تایرهای اروپایی و کشورهای صنعتی به‌دلیل هزینه بالای تولید بالاست و رقیب لاستیک ایرانی نیستند و برای تنوع بازار واردات آن رد نمی‌شود. بیش از ۹۰درصد مصرف‌کنندگان امروز ترجیح می‌دهند تایری باکیفیت و نرخ مناسب تهیه کنند.اکنون که تایر ایرانی با استانداردهای اروپایی در حال تولید است و به‌لحاظ نرخ از کشورهای صنعتی که هزینه تولید بالایی دارند نرخ پایین‌تری دارد تولیدکنندگان این حوزه چقدر به سمت صادرات رفته‌اند؟
رئیس انجمن صنفی صنعت تایر ایران در این‌باره عنوان کرد: امروز که به‌طور نمونه فنلاند خود تولیدکننده تایر است و مردم این کشور از لاستیک‌های داخلی استفاده می‌کنند صرفه اقتصادی ندارد برای تولیدکننده ایرانی که با هزینه‌های سنگین حمل‌ونقلی تایر به این کشور صادر کند. به‌دلیل بعد مسافت و نیز حجیم بودن محصول (لاستیک) هزینه حمل آن بسیار بالاست. وی تصریح کرد: البته به کشورهای همسایه می‌توان صادرات داشت که در حال انجام است و به عراق، سوریه، پاکستان، افغانستان و کشورهای شمالی تایر صادر می‌شود.او گفت: صنعت تایر توانایی ورود به بازار اروپا را دارد و تنها بعد مسافت چنین اجازه‌ای را به ما نمی‌دهد.
ظرفیت داخل کامل و نیاز به بازارهای جهانی
گنجی درباره مشکلات و معضلات این قطعه ادامه داد: از چالش‌های دیگر صنعت تایر نبود هماهنگی‌های لازم بین نهادهای مختلف مرتبط و کارخانجات این صنعت است. همچنین برای طرح‌های توسعه‌ای نیاز به حمایت‌های بانکی است که تولیدکننده اعتبار کسب کرده و کالا از خارج برای بهسازی تولید خود وارد کند اما امکانش وجود ندارد.وی افزود: در کنار این مشکلات ارزی، برخی مشکلات ریالی نیز وجود دارد. امروز برای سرمایه‌گذاری امکان گرفتن وام از سیستم بانکی برای تولیدکنندگان وجود ندارد.
بانک‌ها وام نمی‌دهند و خود در حال بنگاهداری و ساخت‌وساز هستند. اگر وامی نیز تعلق گیرد نرخ بهره‌ها به قدری بالاست که صنعتگر با نرخ‌های ۲۵ تا ۲۸درصدی رغبت به گرفتن آن نمی‌کند.او درباره ظرفیت تولیدات تایر در کشور به تامین صد درصد کارخانجات اشاره کرد و گفت: امروز ایران ۹ کارخانه فعال در این صنعت دارد و سالانه ۳۰۰هزار تن تایر تولید می‌شود ازاین‌رو نیاز به واردات نیست. تنها در برخی تایرهای خاص برای کامیون‌هایی که در معدن کار می‌کنند باید واردات داشته باشیم. وی گفت: آنها نیز تعداد محدودی دارند و تولیدشان در داخل صرفه اقتصادی ندارد.
لازم به یادآوری است این صنعت پیشینه ۵۶ ساله دارد و در دوران جنگ تحمیلی که واردات تایر صفر بود تمام نیاز از داخل تامین می‌شد. تولیدکنندگان زمانی که حتی یک حلقه تایر به ایران فروخته نمی‌شد لاستیک‌های مورد نیاز بازار را تامین می‌کردند پس امروز نیز می‌توانند درحالی‌که ۵۰درصد به تولیدات افزوده شده است.او تاکید کرد: بنابراین امکان تامین در داخل وجود دارد و تنها نیاز به همدلی و همراهی برای حمایت و پشتیبانی در خرید است.
رئیس انجمن صنفی صنعت تایر ایران در ادامه به راه‌اندازی ۳ طرح جدید در صنعت تایر اشاره کرد و گفت: تایر هامون، گسترش تایر رازی و تایر لرستان به زودی راه‌اندازی می‌شوند و به این ترتیب ۲۰۰هزار تن به ظرفیت داخل افزوده می‌شود. در این شرایط ایران مازاد تولید خواهد داشت و نیاز به بازار صادراتی خواهیم داشت. امروز کشور انباشت تایر دارد و بین ۲۰۰ تا ۵۰۰هزار حلقه در انبارها موجود است.وی درباره ضمانتنامه‌ها نیز یادآور شد: گارانتی تایر ۳ سال یا یکصد هزار کیلومتر است درحالی‌که تایرهای خارجی هیچ ضمانتنامه‌ای ندارند.گنجی در پاسخ به این پرسش که آیا در خط تولید از تایرهای وارداتی نیز استفاده می‌شود، گفت: خودروساز داخلی متعهد به خرید تایرهای داخلی است اما همیشه رعایت نمی‌شود.
به‌طور نمونه در ۴ ماه نخست سال ۹۵ حدود ۳۶هزار تن تایر وارد شد درحالی‌که در همین مدت در سال ۹۵ حدود ۲۴هزار تن وارد شده بود ضمن اینکه امسال ۵۰درصد اضافه واردات داشتیم.او مطالبات معوقه را از دیگر مشکلات این صنعت عنوان کرد و گفت: تا ۶ ماه نخست سال مطالبات حدود ۴۳۰میلیارد تومان بود اما تولید تایر موردنیاز خودروسازان همچنان ادامه دارد.گنجی در پایان عنوان کرد: بنا بر فرمایشات رهبر معظم انقلاب در راستای حمایت از تولید داخل، ورود کالاهای خارجی ممنوع است بنابراین باید تدابیری اندیشیده شود تا ورود تایر به کشور قانونمند شود.


گسترش صنعت