به گزارش  پرشین خودرو، به نقل از خانه ملت، اتوبوس قرمز بی آر تی که وارد ایستگاه شد، با مشاهده ازدحام داخل آن برای لحظاتی از سوار شدن منصرف شدم، اما بعد از نگاه به ساعتم چاره‌ای جز اینکه خود را در بین این جمعیت جای دهم، ندیدم. سعی کردم خود را به گوشه‌ای برسانم ولی امکان تکان خوردن نبود، قلبم گرفته بود و به سختی نفس می‌کشیدم، شیشه‌هایی که با رنگ سیاه شطرنجی شده، مانع از این می‌شد که مسیرم را به درستی پیدا کنم. از برخی مسافران که به شیشه تکیه داده بودند خواستم تا پنجره‌ها را باز کنند، اما موفقیتی حاصل نشد. بعد از اینکه از اتوبوس پیاده شدم، با نیم نگاهی به بدنه اتوبوس راز تاریکی، که فضای داخل اتوبوس را دلگیر کرده بود، کشف کردم. این روایت مسافران اتوبوس‌های شهری پایتخت از یک روز استفاده از وسایل نقلیه عمومی است که قرار است در جهت تامین رفاه عمومی فعالیت کنند.
نقض حقوق شهروندی
بعد از اظهار نارضایتی عمومی از نحوه ارائه خدمات در حوزه حمل و نقل شهری، به ویژه در رابطه با وضعیت اتوبوس‌های بی آر تی در پایتخت که از فضای کم، تعداد صندلی‌ها، تا برخورد رانندگان با مسافران گلایه داشتند، این بار بحث استفاده از تصاویر تبلیغات تجاری که تمام مسیر دید افراد را بسته است، از جمله معضلاتی است که، بر حجم این نارضایتی افزوده است. معضلی که خداکرمی عضو کمیسیون سلامت شورای شهر تهران از آن تحت عنوان ابزاری برای تبدیل اتوبوس‌ها به قفس یاد کرده است. وی طی روایتی از تجربه خود برای استفاده از اتوبوس‌های شهری گفته:« روز گذشته سوار اتوبوس‌هایی شدم که سراسر آن را تبلیغات فرا گرفته بود و این شرایط به هیچ وجه مطلوب نیست. شهروندان تهرانی به هیج وجه از نوع تبلیغات بدنه اتوبوس‌ها راضی نیستند و بارها این نارضایتی را اعلام کرده‌اند. مسافران اتوبوس‌ها از این وضعیت گلایه دارند و می گویند در اتوبوس‌ها شبیه به پرنده در قفس می‌شوند. بنابراین این نوع تبلیغات برخلاف ضوابط تبلیغات و حقوق شهروندی است و انتظار ما این است که این مشکل هر چه سریع‌تر برطرف شود.»
حجت نظری یکی دیگر از اعضای شورای شهر نیز در این مورد به تذکر دوباره‌ این شورا به نحوه نصب تبلیغات بر روی اتوبوس‌ها اشاره کرده و گفته: «برچسب‌هایی بر روی شیشه اتوبوس‌های BRT نصب می‌شود که برای تبلیغات است، ولی فضای نامطلوبی را برای مسافران ایجاد کرده است. با نصب این برچسب‌ها و تبلیغات از داخل اتوبوس بیرون آن قابل‌مشاهده نیست، کمااینکه خیلی از شهروندان تقاضا داشتند، این موضوع مورد بررسی قرار گرفته و حل شود.»
رصد برنامه‌های اتوبوسرانی توسط خبرنگاران و اعضای شورای شهر
بعد از اعضای شورای شهر علیجانی عضو کمیته ۶ نفره مشترک بین شورای شهر و مجمع نمایندگان تهران نیز بر این مهم اشاره کرده و گفته: «بنده معتقدم که تصویر تبلیغاتی که روی بدنه اتوبوس‌های شهری به خصوص در خطوط بی آر تی استفاده شده، باعث عدم دید مسافران به بیرون شده است. البته از سوی شورای پنجم تذکری به شرکت اتوبوسرانی داده شده است که نسبت به برطرف کردن این مشکل، اقدامات لازم را انجام دهند. این در حالی است که، مسئولان شرکت واحد اعتقادی به زندانی‌شدن مسافران اتوبوس ندارند و این مشکل را رد کردند. البته در مراسم رونمایی از اتوبوس‌های جدید و 7 رام قطار شهری، قرار بر این شد که طی مراسمی با حضور خبرنگاران و اعضای شورای شهر، به موضوع تبلیغات اتوبوس‌های شهری رسیدگی شود و چنانچه در طی بازدید، مشکلی از سوی شرکت واحد اتوبوسرانی وجود داشت، ظرف مدت زمان کوتاهی نسبت به برطرف کردن تبلیغات اتوبوس اقدامات لازم را انجام دهند.»
اما وکلای شهروندان تهرانی در مجلس شورای اسلامی در مورد استفاده از تبلیغات تجاری بر روی بدنه اتوبوس‌ها نظرات مختلفی دارند.
پیشبرد اهداف اقتصادی نباید مبنای تبلیغات در حوزه حمل و نقل شهری باشد
سیده فاطمه ذوالقدر با تاکید بر اینکه استفاده از تصاویر تبلیغاتی روی بدنه وسایل نقلیه عمومی تنها برای فرهنگسازی و اطلاع‌رسانی جایز است گفت: «اگر این تصاویر تبلیغاتی در راستای فرهنگسازی و مرتبط با اطلاع‌رسانی نسبت به آگاهی از حقوق شهروندی باشد، مفید است، اما اینکه تنها از تصاویر تجاری در جهت پیشبرد اهداف اقتصادی استفاده شود، اقدام درخوری نیست، ضمن اینکه به طور صدرصد نمی‌توان گفت که استفاده از تصاویر تبلیغاتی روی بدنه وسایل نقلیه عمومی به حقوق شهروندان توجه نشده است، اما باید برای رفع مشکلاتی که مانع رفاه عمومی شده برنامه‌ریزی شود.»
ارجحیت منافع سازمانی بر آرامش عمومی در حوزه حمل و نقل شهری
احمد بیگدلی تهران نیز در انتقاد نسبت به کیفیت پایین ارائه خدمات در حوزه حمل و نقل عمومی پایتخت گفت: «متاسفانه یکی از ایراداتی که این حوزه وجود دارد، عدم توجه به حقوق شهروندی در ریل‌گذاری‌های صورت گرفته، برای ارائه خدمات شهری بوده است، چراکه از الگوی کشورهای توسعه‌یافته که طی برنامه‌ریزی گسترده و درازمدت این مشکل را برطرف کرده‌اند، استفاده نکرده‌ایم. وقتی نحوه خدمات‌رسانی در بخش حمل و نقل شهری در راستای تامین حقوق شهروندی باشد، شاهد حضور بالای هفتاد درصد خودروهای تک سرنشین در سطح شهر نخواهیم بود. البته این حق طبیعی هر شهروندی این است که، وقتی از وسیله حمل و نقل عمومی استفاده می‌کند، احساس امنیت و آرامش داشته باشد، به گونه‌ای که تمام امکانات برای تحقق این مهم از صندلی برای نشستن افراد، سیستم‌های تهویه مطبوع و ... در آن تعبیه شده باشد، ضمن اینکه تعداد وسایل نقلیه عمومی نیز باید به گونه‌ای افزایش یابد، که شهروندان دغدغه اتلاف وقت را نداشته باشند، همچنین استفاده از تصاویر تبلیغاتی روی بدنه اتوبوس‌های شهری نباید به صورتی باشد که، فضای داخل آنها را غیرقابل تحمل کند، تاجاییکه وقتی فرد وارد اتوبوس شود، احساس کند که به زندان وارد شده است، مسئولان باید به این نکته توجه کنند که، امکانات لازم برای ارائه خدمات حمل و نقل شهری، از جیب خود مردم تامین می‌شود، و این در حالی است که، توجه به منافع سازمانی در این حوزه در ارجحیت قرار گرفته و آرامش و رضایت عمومی نادیده گرفته شده است.»
دستگاه متولی نظارت بر تبلیغات اتوبوس‌ها
از سال 90 تصمیم گرفته شد که سازمان زیباسازی شهر تهران بر روند تبلیغات در اتوبوس و مترو نظارت داشته باشد.
علل استقبال صاحبان کالا از تبلیغات بر بدنه ناوگان شهری
بر اساس اعلام یکی از شرکت‌های تبلیغاتی، هر اتوبوس به طور متوسط در روز توسط سرنشینان 400 هزار خودرو دیده می‌شود که این آمار به جز افراد پیاده‌ای است که اتوبوس‌ها را می‌بینند.
محل هزینه‌کرد تبلیغات اتوبوس‌ها
حال پرسش‌هایی که در اینجا مطرح بوده این است که، مبالغی که برای اداره حوزه حمل ونقل شهری پرداخت می‌شود، در کجا هزینه می‌شود. چرا بر نحوه هزینه‌کردها نظارت دقیقی صورت نمی‌گیرد، آن هم در شرایطی که، بر اساس مصوبه شورای شهر چهارم، نرخ کرایه اتوبوسرانی و مینی‌‌بوسرانی امسال 15 درصد افزایش یافته است. چرا در تخصیص منابع به گونه‌ای مدیریت نشده که برای تامین بودجه این بخش باید از تبلیغات استفاده کنند. درآمد حاصل از این نوع تبلیغات چه میزان از اعتبارات لازم برای این بخش را تامین می‌کند.
تعرفه تبلیغات اتوبوسی
بر اساس اطلاعات دریافتی از یک شرکت تبلیغاتی تعرفه تبلیغات روی بدنه اتوبوس‌های شهر تهران به شرح زیر است:
* تعداد 10 تا 30 دستگاه اتوبوس ماهانه هر دستگاه 12 میلیون تومان
* تعداد 30 تا 50 دستگاه اتوبوس ماهانه هر دستگاه 11 میلیون تومان
* تعداد 50 تا 70 دستگاه اتوبوس ماهانه هر دستگاه 10 میلیون تومان
* تعداد 70 تا 100 دستگاه اتوبوس ماهانه هر دستگاه هشت میلیون تومان
لازم به ذکر است این مبالغ بدون محاسبه هزینه چاپ و نصب پوستر صورت گرفته است و بر اساس قوانین این شرکت، هزینه چاپ و نصب به ازای هر دستگاه اتوبوس با توجه به نوع اتوبوس و طرح مورد نظر را جداگانه محاسبه کرده و حداقل دوره قرارداد سه ماهه و حداقل تعداد دستگاه مورد قرارداد 10 دستگاه اتوبوس است.
اما اینکه این میزان مبالغ دریافتی کجا هزینه می‌شود، موضوعی است که مسئولان اتوبوسرانی پایتخت باید در مورد آن شفاف‌سازی کنند.
مسئولان عدم رضایت مردم از تبلیغات اتوبوس‌ها را انکار می‌کنند
محسن پورسید آقایی معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران در مورد تبلیغات تجاری مدرج در بدنه اتوبوس‌های شهری و محل هزینه‌کرد درآمد حاصل از آن گفت:« از مجموع 6000 اتوبوس شهر تهران تنها تبلیغات روی بدنه 920 اتوبوس وجود دارد و این گونه نیست که تمامی اتوبوس‌های شهر تهران با تبلیغات محصور شده باشند. با توجه به اینکه این قراردادها در دوره گذشته مدیریت شهری بین سازمان زیباسازی و شرکت‌ها منعقد شده و در صورت فسخ قرارداد یک طرفه از سوی شهرداری تهران مستلزم پرداخت خسارت‌های به مراتب زیادی تری از هزینه خود تبلیغات است. تمامی هزینه‌های مربوط به تبلیغات روی بدنه اتوبوس‌ها صرف نوسازی ناوگان اتوبوسرانی می‌شود و این گونه نیست که نفعی خارج از عرف و قانون متوجه شهرداری تهران شود. با توجه به حساسیت افکار عمومی و درخواست‌های مطرح شده، تیمی مجرب و مطرح نظرسنجی گسترده‌ای را از شهروندان در خصوص تبلیغات روی بدنه اتوبوس‌ها آغاز کرده‌اند و در صورتی که یافته‌های این نظرسنجی نشان دهد، اکثر مردم نسبت به این کار شکایت دارند، نظر مردم را در تصمیمات لحاظ خواهیم کرد. عکس‌های موجود از تبلیغات روی بدنه اتوبوس‌ها موید این موضوع است که، نه تنها این تبلیغات مانعی برای دید مسافران نیست، بلکه به وضوح می‌توان نمای بیرونی را مشاهده کرد. طبق مذاکرات و توافقاتی که با سازمان زیباسازی شهر تهران شده است؛ مقرر شده تا کارشناسان این سازمان، نظارت و دقت بیشتری روی درج این تبلیغات داشته باشد.»
آنچه مسلم است مسئولان حوزه شهری تاکنون برنامه جدی برای بهبود خدمات ارائه‌شده در بخش حمل و نقل شهری نداشته و تامین منافع خود را بر رضایت عمومی ترجیح داده‌اند، هر چند به نظر می‌رسد، در پی رویکرد توسعه‌ای که مدیریت جدید حوزه شهری، در جهت توجه به حقوق شهروندی و تامین رفاه آنها در پیش گرفته و عزم جدی شورای پنجم برای پیگیری مطالبات عمومی، بتوان گشایش روزنه‌ای به آینده‌ای بهتر را برای شهروندان پایتخت‌نشین متصور شد.