پزشک برای تان داروهای خاصی تجویز کرده و چند ماهی است که از آنها استفاده می کنید، علائم بیماری تان بهبود پیدا کرده اما نمی دانید چرا روز به روز وزن تان بیشتر می شود، به این فکر می کنید که سبک زندگی خود را نسبت به قبل تغییری نداده اید پس علت این اضافه وزن چه می تواند باشد، چشم تان به جعبه قرص ها می افتد و با خود می گویید شاید داروها مقصر باشند.

بله؛ درست فکر کرده اید. اضافه وزن یکی از عوارض جانبی بعضی داروها به حساب می آید. البته این موضوع دلیل نمی شود مصرف داروها را قطع کنید و سلامت تان را به خطر بیندازید، بلکه می توانید با کمی تغییر در سبک زندگی یا جایگزین کردن داروهای خود با داروهای دیگر، تحت نظر پزشک معالج از این عارضه جلوگیری کنید. در اینجا به بعضی از عوامل این عارضه اشاره می کنیم.

شاید آب آورده اید!

داروها اغلب به خودی خود باعث چاقی نمی شوند بلکه عوارض جانبی شان با اضافه وزن همراه هستند. برای مثال بعضی داروها اشتها را افزایش می دهند و باعث می شوند در مصرف غذا زیاده روی کنید. بعضی دیگر نیز بر روند جذب و ذخیره سازی گلوکز توسط بدن تاثیر می گذارند و از این طریق باعث تجمع چربی در بخش میانی بدن می شوند. بعضی ها نیز با ایجاد تغییر در متابولیسم بدن، سرعت سوخت و ساز کالری ها را کاهش می دهند.

گروهی دیگ رنیز باعث افزایش تنگی نفس و خواب آلودگی می شوند و به این ترتیب ورزش کردن را دشوار می کنند. بعضی داروها هم باعث احتباس آب در بدن می شوند که البته این نوع اضافه وزن به دلیل افزایش بافت چربی اتفاق نمی افتد و فقط حاصل از تجمع آب است، بنابراین چنین اضافه وزنی دائمی نیست و هر زمان که دوره مصرف دارو به اتمام برسد و بیماری زمینه ای برطرف شود، وزن تان هم به میزان قبل بازمی گردد.

انسولین
انسولین هایی همچون لیسپرو، آسپارت و گلولیزین می توانند باعث افزایش وزن شوند اما انسولین های طولانی اثر، تاثیر کمتری بر چاقی دارند. متاسفانه بسیاری از بیماران فکر می کنند که با تزریق انسولین می توانند هر قدر که می خواهند غذا بخورند؛ بنابراین بعضی آنها در مدت شش ماه تا 15 کیلوگرم هم وزن اضافه می کنند!

بعضی پزشکان هم برای کنترل قند خون بالای بیمار در ابتدای درمان، دُز بالایی از انسولین را تجویز می کنند و به همین دلیل فرد دچار علائم افت قند خون می شود، در نتیجه بیشتر از حد معمول مواد غذایی مصرف می کند و چاق می شود در حالی که انسولین باید تدریجی تجویز شود.

قرص های دیابت

تعدادی از داروهای دیابت نوع دو باعث کاهش وزن و بعضی دیگر باعث افزایش وزن می شوند. داروهای حاوی سولفونیل اوره از جمله دیابینیز، اینسولاز، گلیپیزاید، گلیبوراید، گلیمیپراید، کلرپروپامید و تولبوتامید باعث تحریک تولید و فعالیت انسولین می شوند.

انسولین نیز حاهنده قند خون و افزایش دهنده اشتها است. این داروها معمولا طی 3 تا 12 ماه اول درمان بیشتر از پنج کیلوگرم اضافه وزن ایجاد می کنند. تیازولیدین دیون (پیوگلیتازون) نیز از دیگر داروهای دیابت است که می تواند باعث افزایش وزن شود اما در مقابل، داروهایی همچون متفورمین، اگزناتاید، سیتاگلیپتین، پراملینتاید و آکاربوز به کاهش وزن کمک می کنند یا اینکه بر وزن بی اثر هستند.

داروهای ضد روان پریشی

داروهای ضد روان پریشی از جمله هالوپریدول، لوکساپین، کلوزاپین، کلرپرومازین، فلوفنازین، ریپریدون و کوئتیاپین که معمولا برای درمان اسکیزوفرنی و افسردگی دو قطبی کاربرد دارند هم می توانند باعث افزایش اشتها و وزن شوند اما نگران نباشید، برای جلوگیری از این عارضه می توان تحت نظر پزشک آنها را با داروهایی جایگزین یا همزمان از داروی منفورمین استفاده کرد.

داروهای ضد آلرژی

«آنتی هیستامین» یکی از ترکیبات مهم در داروهای ضد حساسیت به شمار می آید و نمی توان آن را از فرمول دارو حذف کرد. این ماده فعالیت آنزیم تنظیم کننده اشتها را در بدن مختل می کند. داروهایی که حاوی «دیفن هیدرامین» هستند نیز با افزایش خواب آلودگی باعث کاهش فعالیت بدنی می شوند، بنابراین مصرف طولانی مدت آنها می تواند با افزایش وزن همراه باشد.

داروهای ضد بارداری
اغلب قرص های پیشگیری کننده از بارداری از دو هورمونپروژسترونو استروژن تشکیل شده اند و از تخمک گذاری جلوگیری می کنند. این قرص ها تا حدودی می توانند باعث اضافه وزن شوند زیرا استروژن باعث افزایش ذخیره سازی چربی توسط ارگان های بدن می شود که البته این موضوع حین بارداری یک ضرورت محسوب می شود.

در صورتی که از این داروها استفاده می کنید، بهتر است هر چند وقت یک بار روش خود را با مشاوره پزشک تغییر دهید و از دیگر راه های ضد بارداری کمک بگیرید.