سوخت CNG به عنوان سوخت پاک در سبد انرژی کشور معرفی شده که به دلیل ضرورت استفاده از آن با توجه به شرایط زیست محیطی کشور همواره به دنبال افزایش سهم آن بودیم که بنا بر اظهار مسئولین این حوزه مصرف CNG در کشور طی سال‌های گذشته افزایشی نداشته است.
از دلایل استقبال کمرنگ از این سوخت در میان مردم می‌توان به حوادث انفجاری که برای این دست از خودروها اتفاق افتاده اشاره کرد و با توجه به اهمیت موضوع با داریوش مالمیر رئیس بازرسی فنی مدیریت CNG در این خصوص به گفت‌وگو پرداختیم.
تاکنون چه تعداد حوادث در حوزه CNG ثبت شده است؟
مالمیر: از ابتدای راه اندازی صنعت CNG در سال ۸۲ تاکنون ۹۴ حادثه مخزن خودرو در جایگاه‌ها در سراسر کشور گزارش شده که از این تعداد ۲ مورد در خصوص مخزن‌های LPG بوده و ۹۲ مورد مربوط به مخازن CNG بوده است.
از ۹۲ حادثه مربوط به مخازن CNG نیز ۵۶ مورد آن پس از بررسی‌های علمی، فنی و کارشناسی در خصوص علت آن محرز شده که این انفجار‌ها مربوط به دستکاری مخازن بوده و پس از آن خوردگی مخازن در رتبه دوم قرار دارد.
در خصوص خوردگی مخازن و دلایل آن بیشتر توضیح بفرمایید.
مالمیر: سطح بیرونی مخازن به دلیل مجاورت در آب یا باران موجب خوردگی سطح خارجی مخازن شده که این اتفاق عموما در وانت پیکان‌ها و وانت نیسان‌ها روی می دهد، که تعداد حوادث مربوطه ۳۳ مورد گزارش شده است.
عیوب فنی چه تعداد حوادث به دنبال خود داشته است؟
مالمیر: خوشبختانه در رابطه با عیوب ساختاری و فنی در تولید مخازن چه مخازنی که تاکنون وارد شده و یا مخازن ساخت داخل کشور یک مورد از ۹۴ مورد ثبت شده است، به همین خاطر اگر موضوع دستکاری در مخازن که بالاترین و بزرگترین آمار را در حوادث به خود اختصاص داده بتوانیم کنترل کنیم، در بحث پوسیدگی و خوردگی نیز از سوی صاحبان خودرو توجه کافی صورت گیرد می‌توانیم به طول کامل از بروز حوادث ناشی از انفجار خودروها جلوگیری به عمل آوریم.
اما متاسفانه به دلیل آنکه کسانی که از خوردو‌های دوگانه سوز استفاده می‌کنند عموما از قشر آسیب پذیر جامعه هستند و منبع درآمد خود را از خودروها تهیه می‌کنند توجه کافی را به مقوله ایمنی خودروها ندارند که این مسئله آسیب‌هایی را برای آن‌ها و جامعه به دنبال دارد.
آیا امکان بازسازی مخازن استفاده شده در کشور وجود دارد؟
مالمیر: تکنولوژی بازسازی این مخازن نیز در داخل کشور وجود دارد و با مراجعه صاحبان این خودروها به آزمایشگاه‌ها و مراکز بازرسی فنی می‌توانند مخازن در معرض آسیب را شناسایی، تعویض و یا تعمیر کنیم.
از لحاظ ایمنی خودروهای CNG سوز در چه مرحله ای قرار دارند؟
مالمیر: حوادث روی داده باعث شده ذهنیت افراد جامعه نسبت به این سوخت پاک تا حدودی منفی شود و نسبت به آن دل نگران باشند در صورتی که اگر این تعداد اندک نیز که به علت ناآگاهی حادثه آفرین نباشند می‌توانیم بگوییم جایگاه CNG در بالاترین سطح ایمنی قرار دارد، ایمنی مخزن CNG به مراتب بیشتر از ایمنی مخزن سوخت مایع است.
عمر مفید مخزن سوخت CNG چند سال است و در چه بازه‌های زمانی باید مورد بازبینی قرار گیرد؟
مالمیر: از لحاظ استانداردی الزام قانونی وجود دارد که مخازن خودروهای CNG سوز به صورت مرتب مورد بازبینی قرار گیرند و از لحاظ قانونی باید مخزنی که ۵ سال کار می‌کند باید تست‌های مربوطه بر روی آن صورت گیرد.
از لحاظ استاندارد نیز عمر مفید یک مخزن حداقل ۱۵ سال عنوان شده است و بعد از گذشت این ایام تست‌هایی مخصوصی بر روی این مخازن صورت می‌گیرد که در صورت تأیید امکان استفاده مجدد از این مخازن وجود دارد.
گفتنی است زیرساخت‌های مربوط به بازبینی و تست از مخازن از سال گذشته ایجاد شده به همین خاطر در سال‌های قبل امکان تست مخازن به راحتی وجود ندارد.
الزام قانونی برای معاینه فنی از مخازن CNG وجود دارد یا خیر؟
مالمیر: در این میان نباید نقش فرهنگ سازی را برای استفاده ایمن از CNG نادیده گرفت که این فرهنگ سازی از طریق آموزش و تبیلغات صورت می‌گیرد و اخیرا بازه زمانی برای خودروها تا شهریور ماه سال آینده مشخص شده که خودروهای دوگانه سوز باید تاییدیه مخازن CNG را دریافت کنند در غیر این صورت معاینه فنی برای آن‌ها صادر نمی‌شود.
با تلاش‌های صورت گرفته پوشش خوبی در زمینه استاندارد این مخازن از سوی سازمان ملی استاندارد و وزارت کشور اعمال شده است.
کپسول‌های LPG چه سهمی از حوادث را به خود اختصاص داده است؟
مالمیر: تبدیل انرژی که از سوی شرکت‌های خودروسازی و شرکت نفت بر روی خودروها صورت می‌گیرد تبدیل خودروی بنزین سوز به CNG سوز است و در این میان گا‌ها مشاهده می‌شود برخی افراد خودروهای خود را به صورت غیر استاندارد کپسول‌های LPG وصل می‌کنند که برایشان مشکل آفرین می‌شود که مشاهده شده حتی در زمان شارژ کپسول‌های خانگی یا LPG حوادثی اتفاق افتاده است؛ اما به صورت کلی می‌توان گفت، تعداد مخازن LPG با مخازن CNG قابل مقایسه نیست.
هم اکنون می‌توان گفت در حدود ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار خودروی CNG سوز در کشور داریم که خودروهای LPG سوز به مراتب از این میزان کمتر است.
فناوری به روزتری از CNG در این حوزه وجود دارد؟
مالمیر: سیاستگذاری جدیدی در خصوص سوخت خودروهای پاک در حال اتخاذ است به طور مثال به دنبال استفاده از فناوری ANG در کنار CNG هستیم تا با توجه به مزایایی همچون طول پیمایش بیشتر و فشار کمتر، اگر این پروژه به نتیجه برسد از لحاظ خطرات و حوادث این خودروها به مراتب شاهد کاهش چشمگیرتری خواهیم بود.
امکان سنجش استاندارد مخازن سوخت از سوی صاحبان خودرو وجود دارد؟
مالمیر: پروسه ساخت مخازن سی ان جی، پروسه پیشرفته مبتنی بر استاندارد است که صاحبان خودرو می‌توانند برای اطمینان خاطر از استاندارد بوذن مخزن خودرو، بر روی گلوگاه مخزن، مشخصات سال تولید، استاندارد ساخت، نوع کاربری، رنگ مخزن و برند سازنده را مشاهده نمایند.
به طور کلی به صاحبان خودرو توصیه می‌شود به هیچ عنوان در مراکز غیر مجاز اقدام به تبدیل نکنند، زیرا در مراکز مجاز زیر نظر وزارت صنعت، معدن و تجارت هستند که نظارت‌های کافی بر روی آن صورت می‌گیرد.
تاکنون یک میلیون خودرو با نظارت صنعت نفت و سازمان ملی استاندارد تبدیل کارگاهی به CNG شده که در این تعداد خودرو به دلیل آنکه کار‌های فنی با دقت تمام صورت گرفته حتی یک مورد حادثه نیز ثبت نشده است که به عنوان افتخاری بزرگ برای این حوزه به شمار می‌رود.
صحبت یا نکته پایانی در خصوص سوخت CNG و استفاده بیشتر از ظرفیت‌های آن بفرمایید.
مالمیر: سوخت CNG به دلیل مسائل زیست محیطی، اختلاف آن با قیمت بنزین، دسترسی راحت و بسیاری از مزایای دیگر نسبت به بنزین و دیزل از جایگاه ویژه ای برخوردار است، ولی تحت این شرایط تنها با نصف ظرفیت مشغول به کار هستیم که اگر حتی ۵۰ درصد از ناوگان خودرویی ما به صنعت CNG روی بیاورد، توان سرویس دهی به آن‌ها وجود دارد که امیدواریم با این شرایط موضوع تبدیل خودروها به CNG سوز جدی گرفته شود.
گفتنی است با تلاش‌های صورت گرفته برای نخستین بار اولین خودروی سنگین دیزلی تبدیل به گاز سوز شد که در روز‌های گذشته نیز به نمایش درآمد و با ادامه این روند در صنعتی که از لحاظ علمی و فنی، تخصصی، تجربی و عملیاتی در نقطه قابل قبولی هستیم شرایط توسعه آن فراهم شود.
** عکس‌های زیر در خصوص استفاده از کپسول‌های گاز مایع ال پی جی به عنوان مخزن سوخت خودرو است که مشکلاتی برای صاحبان خودرو ایجاد می‌کند.
نظر شما