به گزارش پرشین خودرو، چنین خسارت عظیم به سرمایه های انسانی کشور، پیامد‌های سنگین آن و خسارت های مادی بالغ بر صد ها میلیارد دلار که می توانست صرف توسعه کشور شود؛ لزوم پیگیری و برنامه ریزی جدی را نشان می دهد. در شرایط کنونی بیشترین تمرکز پلیس، نظارت بر خودرو‌های سنگین و اتوبوس ها به ویژه در کنترل سرعت آن‌ها متمرکز شده که خوشبختانه نتایج موفقی هم داشته است، اما تحلیل آمار سوانح رانندگی ۱۳۹۸ در ایران نشان می دهد که تنها حدود ۳ درصد از قربانیان سوانح مربوط به خودرو‌های سنگین و کمتر از دو درصد مربوط به اتوبوس است. به زبان دیگر مجموع قربانیان سالانه اتوبوس، قطار و هواپیما در ایران کمتر از هفتصد تن است و ۹۵ درصد قربانیان مربوط به مجموعه عابران پیاده (۲۰ درصد)، موتورسواران (۲۰ درصد)، خودرو‌های سواری (۵۰ درصد) و ۵ درصد نیز موارد دیگر است.
بی تردید اصلاح وضعیت جاده ها و کیفیت خودرو‌ها سهم بسزایی در کاهش قربانیان سوانح خواهد داشت، اما وقتی سالانه ۲۰ درصد قربانیان (حدود ۴۰۰۰ قربانی) را عابران پیاده و ۲۰ درصد (حدود ۴۰۰۰ قربانی) را موتورسواران شامل می شوند که رقم بسیار بالایی است، و بسیاری از خودرو‌ها نیز صرفا در اثر سرعت غیر مجاز و رعایت نکردن اصول ایمنی شخصی دچار سانحه می شوند؛ به نظر می رسد اصلاح رفتار شهروندان و تمرکز نظارت پلیس بر این بخش نیز می تواند به سرعت، تعداد قربانیان سوانح را کاهش دهد و این دستاورد مهم بیش از آنکه نیاز به سرمایه گذاری سنگین داشته باشد، نیازمند استراتژی مناسب در سیاستگذاری کلان عبور و مرور است. در این مسیر، مطالعه کشور‌های موفق در کنترل سوانح جاده ای بسیار حائز اهمیت است.
قطعا اصلاح وضع موجود که از پیچیدگی های فراوانی نیز برخوردار است، نیازمند توجه ویژه به قوانین، همکاری نهاد‌های بالادستی و سازمان های سیاستگذاری و اجرایی متعدد است.
وضعیت تصادفات در ایران و جهان
سالانه، حوادث رانندگی موجب مرگ یک میلیون و دویست هزار نفر و آسیب‌دیدگی بیش از پنجاه میلیون نفر در سراسر جهان می‌شود. در کشور‌های کم‌درآمد و کشور‌های با درآمد متوسط، تصادفات علت مرگ حدود ۱۳ درصد فوت‌شدگان و معلولیت ۳۴ درصد افرادی است که دچار ناتوانی‌های جسمی و نقص عضو شده‌اند.
در شرایط کنونی، ایران یکی از کشور‌های دارای بیشترین نرخ مرگ و میر ناشی از حوادث رانندگی در دنیا است. حوادث رانندگی دومین علت مرگ و میر بعد از بیماری های قلب و عروق به شمار می روند. بررسی ها نشان می‌دهد ایران در جایگاه هفتمین کشور با میزان مرگ و میر جاده‌ای بالا در قاره آسیا قرار گرفته و در قیاس با امن‌ترین کشور‌های جهان از نظر میزان حوادث جاده‌ای، گاه سالانه تا ۱۰ برابر، موارد مرگ و میر بیشتری در این زمینه به ثبت می‌رساند.
بر اساس برآورد‌های آماری سازمان پزشکی قانونی کشور، تعداد متوفیان ناشی از سوانح رانندگی در سال ۹۶، ۹۷ و ۹۸ در محدوده ۱۷ هزار نفر بوده است. آمار متوفیان سال ۱۴۰۰ هنوز اعلام نشده و آمار مربوط به سال ۹۹ هم به دلیل خانه‌نشینیِ کرونایی و وضع محدودیت‌های سفر، «داده پرت» محسوب می‌شود.
همچنین، آمار مصدومان ناشی از تصادفات نیز در سال ۱۳۹۶، حدود ۳۳۶ هزار نفر، در سال۱۳۹۷ حدود ۳۶۷ هزار نفر و در سال ۱۳۹۸، حدود ۳۴۷ هزار نفر بوده است. به این ترتیب، آمار کشته‌شدگان حوادث رانندگی در ایران با وجود هدف‌گذاری کاهش دو هزار موردی مرگ و میر در سال ۹۸، به هیچ‌وجه به نسبت میانگین تغییر نکرده و می‌توان گفت دست‌کم در این سه سال مورد اشاره، تعداد متوفیان ناشی از حوادث رانندگی تقریبا در بازه ۱۷ هزار نفری ثابت مانده و عملا کاهش چشمگیری نداشته است.
بر اساس اعلام نیروی انتظامی ۴/ ۶ درصد از درآمد ناخالص ملی کشور صرف هزینه های تصادفات رانندگی می شود. بر اساس آمار منتشرشده از سوی سازمان بهداشت جهانی، در ایران تقریباً هر ۲۰ دقیقه، یک نفر در حوادث رانندگی فوت می کند؛ یعنی سالانه به ازای هر یک میلیون نفر، ۴۵۰ نفر (حکمت‌نیا و همکاران، ۱۳۹۳: ۲۹۴). قربانیان اصلی این حوادث، اغلب در سنین ۱۵ تا ۴۴ ساله و به ویژه جوانان هستند. تعداد تصادفات رانندگی، کشته‌شدگان، مجروحان و هزینه‌هایی که از این راه به کشور وارد می‌شوند به حدی زیاد است که باید از هر تدبیر و تجربۀ موفق جهانی برای کاهش این آمار بهره گرفت.
بررسی وضعیت تصادفات در برخی کشور‌ها با جمعیت مشابه ایران
کشوری نظیر انگلیس با جمعیتی تقریبا معادل کشورمان و با حدود ۳۸ میلیون وسیله نقلیه (مجموع خودروی سواری، موتور سیکلت و خودرو سنگین)، قربانیانی حدود ده درصد ایران را در آمار سالانه نشان می دهد (کمتر از ۱۹۰۰ کشته و ۲۵ تا ۲۸ هزار مصدوم سالانه)، حال آنکه آمار سال ۹۸ ایران با حدود ۳۶ میلیون خودرو، حاکی از حدود ۱۷ هزار کشته و ۲۵۰ هزار مصدوم است. کشور ترکیه در همسایگی ما با جمعیتی تقریبا برابر ایران و با تعداد مجموع خودروی بیش از ۲۵ میلیون دستگاه، تعداد قربانیان سالانه آن حدود پنج هزار و پانصد تن در سال ۲۰۱۹ است.
در حالی که این تعداد در سال ۲۰۱۸ حدود ۶۷۰۰ تن، در سال ۲۰۱۵ حدود ۷۵۰۰ و در سال ۲۰۱۰ حدود ۱۰۰۰۰ قربانی بوده است. این دستاورد مهم در ترکیه یعنی به نصف رساندن تعداد قربانیان، حاصل نشده مگر با سیاستگذاری کلان و هماهنگی همه دستگاه های ذیربط؛ بنابراین ما در کشورمان بیش از هر چیزی نیازمند «رویکرد هوشمند» به سوانح رانندگی و تدوین اولویت ها هستیم و با نظارت، آموزش و تغییر رفتار رانندگان و مردم با کمترین سرمایه گذاری، بسیاری از این سوانح قابل پیشگیری خواهد بود و البته این نافی سرمایه گذاری و تکنولوژی پیشرفته و ارتقای کیفیت مستمر نیست.
نظر شما