به گزارش خبرنگار پرشین خودرو، اندکی پس از آغاز هجوم روسیه به اوکراین یا همان عملیات ویژه نظامی مورد علاقه روس‌ها، این کشور با موجی از انواع تحریم‌ها مواجه و به صورت کامل منزوی شده است.

پاسخی که صنایع مختلف به ویژه صنعت خودروی این کشور در برابر تحریم‌ها از خود بروز داد همان چیزی بود که آمریکا و کشورهای اروپایی در پی دستیابی به آن بودند.

ترک روسیه توسط خودروسازان بزرگی که در این کشور به تولید خودرو مشغول بودند و بسته شدن نمایندگی سایر خودروسازان در روسیه به ناگاه این کشور را با شرایطی آشنا کرد که برای ما ایرانیان تبدیل به خاطره شده است.

تعطیلی نسبی صنعت خودروسازی روسیه و چشم انداز تاریک خودروسازی روسیه از عواقبی است که تحریم‌های سنگین جهانی بر این کشور تحمیل کرده است.

چرا صنعت خودروی روسیه تا این حد در برابر تحریم دست بسته بود!؟

مقایسه صنعت خودروی روسیه با ایران به دلیل اعمال تحریم‌های شدید بر این کشور و پیشی گرفتن روسیه از ایران در کمیت تحریم‌ها در ماه‌های گذشته، امکان‌پذیر شده است چرا که صنعت خودروی ایران نیز همین شرایط را تجربه کرده است.

با وجود شباهت تحریم‌های اعمال شده بر ایران و روسیه اما واکنش صنعت خودرو به تحریم‌ها کاملا متفاوت بود. یکی به مرز نابودی رسیده است و دیگری همچنان به تولید و حتی توسعه محصول ادامه می‌دهد.

آنچه موجب بروز دو واکنش متفاوت از یک صنعت یکسان در روسیه و ایران شد به آماده‌سازی زیرساخت‌مقابله با این شرایط مربوط می‌شود که در ایران از سال‌ها پیش اجرا شده بود.

در ابتدای آغاز تحریم‌ها در بیش از 30 سال گذشته، طرز فکری در میان تصمیم گیران ایرانی شکل گرفت که به زبان ساده همان بی‌نیازی به صنایع خارجی و داخلی‌سازی حداکثری در کشور بود.

در این یادداشت به صحیح یا غلط بودن این طرز فکر کاری نداریم یا خسارت‌هایی که این روش بر کشور اعمال کرد تنها می‌خواهیم یکی از عوامل اصلی تفاوت در واکنش صنعت خودروی ایران و روسیه به تحریم‌ها را بررسی کنیم.

روسیه بر خلاف مواضعی که در سیاست خارجی خود دارد، همواره ارتباط تنگاتنگ و گسترده‌ای با آمریکا و کشورهای اروپایی داشته و به نوعی اقتصاد آن متاثر از اتفاقات بین المللی بوده است که این موضوع به دلیل سیاست های نظام و عمر زیاد تحریم در ایران وجود نداشت و ما به دلیل قطعی ارتباطات خود با کشورهای مختلف کم‌ترین آسیب را از اتفاقات و رخدادهای بین المللی تجربه می‌کردیم.

همین نزدیکی و ارتباط با کشورهای مختلف یکی از دلایلی بود که موجب آسیب پذیری بیشتر روسیه در برابر عوامل خارجی بعد از حمله به اوکراین شد.

مورد دیگری که از ابتدای مواجهه ایران با تحریم های جهانی با قدرت اجرا شد و به سرعت به تمام صنایع تسری یافت تولید حداکثری همه ملزومات تولید در ایران بود که این موضوع در صنعت خودرو شدت بیشتری یافت تا جایی که در تولید خودروهای داخلی به جز قطعات پیشرفته با تکنولوژی بالا، تولید سایر قطعات در ایران مهیا بود.

گسترش زنجیره تامین و شکل گیری شرکت های بزرگ قطعه سازی از اصلی ترین دلایلی بود که صنعت خودروی ایران در برابر تحریم توانست همچنان به تولید ادامه دهد و حتی توسعه محصول را نیز در دستورکار داشته باشد.

صنعت خودروی روسیه از این ویژگی در زنجیره تامین بی‌بهره بود و درصد زیادی از قطعات خودرو را از کشورهای اروپایی تامین می‌کرد.

هر چند وجود این سیاست در ایران هزینه های بسیاری به کشور تحمیل کرد اما حداقل خروجی آن تاثیرپذیری ناچیز از اتفاقات بین المللی بود که محقق شد.

به همین دلیل بود که صنعت خودروی ایران در برابر تحریم ها هر چند با مشکلات عدیده‌ای در سال اول مواجه شد اما هرگز به تعطیلی و تعدیل نیروی گسترده نرسید.

عدم استفاده حداکثری از توان داخلی و برآورد اشتباه از بازدارندگی ابزار قدرت نظیر بمب اتم یا نیاز کشورها به گاز روسیه از دیگر مواردی بود که روسیه را دچار خطای استراتژیک کرد و شد آنچه امروز می‌بینیم.

به هر حال صنعت خودروی ایران توانست از تحریم‌ها نسبتا سربلند خارج شود اما روسیه با ارتکاب یک خطای فاحش در دامی که برای آنان پهن شده بود افتاد.

صنعت خودروی روسیه یکی از نخستین تبعات فریب خوردن مقام‌های ارشد روس بود که قطعا در صورت ادامه این روند سایر صنایع را نیز در بر خواهد گرفت.

مشکلات صنعت خودروی روسیه به حدی رسیده است که تنها خودروساز ایرانی که با این کشور مراوده دارد نیز دچار مشکل در تامین قطعات خودروهای یوآز شده است و در آینده وضع بدتری نیز خواهد داشت در حالی که مثلاً شرکت ایران خودرو خودروساز بزرگ کشور چمان، در زمان تحریم‌ها توانست خودروهایی نظیر تارا و در آینده ای نزدیك محصول پروژه K125 را به بازار عرضه کند.

در پایان باید گفت هر چند این سیاست به عقب ماندگی صنعت خودرو ایران از توسعه و پیشرفت جهانی و تولید با مشکلات بسیار زیاد شد اما حداقل صنعت خودروی ایران سرپا ماند و همچنان به کار ادامه می‌دهد.


یادداشت از فرشید آصفی