به گزارش خبرنگار پرشین خودرو، صنعت تایر با وجود اهمیت و جایگاه ویژه‌ای که در زنجیره ارزش خودرو و ناوگان حمل و نقل به عنوان محور توسعه کشور دارد همواره با چالش‌هایی به خصوص در بخش قیمت‌گذاری دستوری مواجه بوده است، معضلی که در یکی دو سال گذشته منجر به کاهش سود و زیان‌دهی کارخانجات تولید تایر شده است.

سال 1400 بود که وزارت صمت، تایر را مشمول قیمت گذاری دستوری کرد. سیاست اشتباهی که گفته می‌شود در سال گذشته موجب ورشکستگی و خروج یکی از کارخانجات تایرسازی از چرخه تولید شد.

با وجود چنین مشکلی کارخانجات و شرکت‌های تولیدکننده تایر موفق شدند از ابتدای سال 1401 تا پایان دی‌ماه 218 هزار و 600 تن انواع تایر تولید کنند که در هم‌سنجی با سال 1400 رشد یک درصدی را نشان می‌دهد.

در این میان کارشناسان حوزه لاستیک خودرو بر این باورند با ظرفیت حدود 300 هزار تنی تولید در این صنعت، تولیدکنندگان داخلی قادر به تامین نیاز بازار داخلی هستند و حتی می‌توانند مازاد نیاز خود را به بازارهای خارجی صادر کنند اما آنچه تاکنون سبب کمبود تایر در بازار داخلی شده است سوء‌استفاده دلالان از تفاوت شدید نرخ ارز نیمایی و آزاد برای قاچاق این محصول به آن سوی مرزها است.

چرا لاستیک در بازار نایاب شد؟

آمارها نشان می‌دهد که در سال گذشته بیش از  80 درصد نرخ مواد اولیه تایرسازان افزایش داشته است با این حال ستاد تنظیم بازار در نیمه اول سال 1401 فقط مجوز 30 درصد افزایش نرخ را به این صنعت داد در حالی که پیشنهاد تایرسازان برای شش ماه دوم سال گذشته افزایش 70 درصدی قیمت بود که تا اسفند ماه سال گذشته خبری از موافقت با این پیشنهاد تایرسازان نبود.

در نیمه اسفند ماه سال گذشته سخنگوی انجمن تایر از افزایش 20 درصدی قیمت تایر رادیال سواری به صورت مشروط خبر داد، خبری که اگر چه تا پایان سال گذشته قطعی نشد اما به گفته کارشناسان و فعالان این صنعت باتوجه‌به جهش عجیب نرخ ارز در نیمه دوم سال 1401 حتی موافقت با افزایش 20 درصدی برای تولیدکنندگان چاره‌ساز نخواهد بود و آن‌ها مجبور به تولید در حاشیه زیان خواهند بود.

در هر حال روزهای پایانی سال گذشته شرایط عجیبی بر بازار تایر حاکم بود، شرایطی که با تصمیم وزارت صمت به فروش تایر دولتی منجر شد، حتی پلت فرم‌هایی به منظور شفافیت در توزیع و فروش لاستیک سواری معرفی شد اما به رغم انتظاری که می‌رفت نه تنها مشکل اختلاف قیمت‌های عجیب بازار و کمبود لاستیک در بازار حل نشد بلکه تدوام مشکلات ناشی از قیمت‌گذاری دستوری و تفاوت شدید نرخ ارز نیمایی و آزاد در بازار و تشدید اختلاف قیمت کارخانه و بازار موجب شد تا تایرهای دولتی در بازار جمع‌آوری و گاها به کشورهای همسایه قاچاق شوند.

به گفته فعالان صنعت تایر قیمت‌های دستوری مشکلی است که تایرسازان دیگر قادر به تحمل آن نیستند مگر اینکه دولت در مهار تورم و رشد شتابان قیمت مواد اولیه تایرسازان موفق شود.

به همین جهت همچنان فعالان این صنعت خواستار خروج از قیمت‌گذاری دستوری یا حداقل عرضه تایر در بورس کالا هستند شرایطی که به گفته آنها موجب می‌شود علاوه بر سود منطقی تایرسازان این کالا با قیمت مناسب‌تری به دست مصرف‌کنندگان واقعی برسد.

 از آزادسازی صادرات تایر تا درخواست برای انحصار در صادرات

با وجود اینکه سال گذشته مهم‌ترین چالش صنعت تایر قیمت گذاری دستوری بود و منجر به زیان تولیدکنندگان، رشد قیمت ها و کمبود در بازار لاستیک شد با این حال آخرین آمارها حاکی از رشد تولید تایرسازان در سال گذشته است اتفاقی که به اعتقاد یک مقام صنفی در انجمن تایر ایران صرفا متاثر از آزادسازی صادرات تایر است، انگیزه‌ای که باعث شده به رغم زیان‌دهی تولید، شرکت‌ها حجم تولیدات خود را در سال 1401 افزایش دهند.

به رغم رفع دغدغه صادرات تایر در سال 1401 این مساله همچنان جزء چالش‌های صنعت تایر است. انجمن صنعت تایر ایران در سال گذشته بارها خواسته که انحصار صادرات تایر فقط در اختیار تولیدکنندگان داخلی باشد و کسی غیر از تولیدکنندگان نتواند تایر صادر کند زیرا از نگاه آنها این موضوع به دلیل خرید ریالی و فروش آن با دلار موجب اختلال در بازار داخلی می شود. با این حال تا پایان سال گذشته درخواست‌های تایرسازان در خصوص انحصار صادرات تایر مورد موافقت قرار نگرفت؛ خواسته‌ای که در صورت عملی شدن موجب تنظیم بازار داخلی و همچنین افزایش صادرات تایر خواهد شد.

به گزارش پرشین خودرو، صنعت تایر ایران سال 1401 را با تمام مسائل و چالش‌ها پشت سر گذاشت اما با آغاز سال جدید کماکان تولیدکنندگان از 3 چالش قیمت‌گذاری دستوری، قاچاق لاستیک به خارج از کشور و عدم تامین مالی پروژه‌های تایرسازی نگرانند؛ چالش هایی که در صورت رفع آنها از زیان دهی تولیدکنندگان پیشگیری کرده و منجر به افزایش بیشتر تولید، عرضه و رفع کمبود و تورم در بازار تایر خواهد شد.