به گزارش پرشین خودرو، استراتژی توسعه صنعتی به مجموعه‌ای از جهت‌گیری‌های بلندمدت دولت اطلاق می‌شود که در بُعد خارجی، چارچوب و نحوه ارتباط بخش صنعت کشور با اقتصاد جهانی را تعریف میکند و در بُعد داخلی به‌طور غیرمستقیم بر تخصیص منابع بین صنایع و یا گروه‌های صاحب نفوذ جامعه اثر می‌گذارد؛ بنابراین با در نظر گرفتن مفهوم توسعه صنعتی به‌عنوان یک مسیر و یا یک مرحله از گذار توسعه اقتصادی، می‌توان استراتژی صنعتی را به نقشه راهی تشبیه کرد که سیاست صنعتی در لایه‌ای پایین‌تر از آن، ابزارها، بودجه، ملزومات و تاکتیک‌های اجرایی طی مسیر را مشخص میکند.
در واقع، سیاست مذکور دربردارنده تمام سیاستهای صنعتی، تجاری، ارزی، پولی و مالی است که همگی در یک راستا و به صورت هماهنگ در جهت تحقق استراتژی توسعه صنعتی، تنظیم میشوند. توجه به مطالب بالا همگی حاکی از ضرورت برخورداری از یک خط‌مشی منسجم برای تدوین استراتژی توسعه صنعتی برای صنایع کشور است.
صنعت تایرسازی به جهت جایگاه آن در تامین تایر ناوگان حملونقل باری و اتوبوسی، از قابلیت ویژه‌ای برای پشتیبانی از نیازهای لجستیکی و حملونقل کشور برخوردار است.
بر اساس اطلاعات و آمار ارائه شده توسط انجمن صنفی صنعت تایر و همانطور که در جدول 1 نشان داده شده است، روند تولید تایرهای ناوگان حملونقل باری و اتوبوسی از سال 1398 تا سال 1401 تغییر چندانی نکرده است و حتی تولید در سال 1401 نسبت به سال 1400 از نظر تعداد حلقه، به میزان 11 درصد و از نظر مقیاس وزن (تن)، به میزان 13 درصد کاهش پیدا کرده است.
وجود برخی موانع و ضعف ها موجب شده این صنعت نتواند به جایگاه مناسب و درخوری دست یابد. مهم‌ترین موانع و ضعفها در عرصه تولید در این صنعت به قرار زیر است:
- وجود تنها دو تولیدکننده داخلی در زنجیره ارزش صنعت تایر ناوگان حملونقل باری: در ایران تنها دو تولیدکننده فعال (تایرسازی بارز و پارس تایر) در عرصه تولید تایرهای ناوگان حملونقل باری وجود دارد که تمام تولید تایر اعم از بایاس و رادیال توسط این شرکتها انجام می‌شود. لازم به ذکر است که عمده تولیدات این نوع محصول توسط تایرسازی بارز صورت گرفته و پارس تایر نیز سهم بسیار ناچیزی را به خود اختصاص می‌دهد.
- تغییر الگوی تقاضای مصرفکنندگان تایرهای ناوگان حملونقل باری به سمت استفاده از تایرهای رادیال: تغییر الگوی تقاضای مصرفکنندگان به سمت استفاده از تایرهای رادیال به جای بایاس به دلیل مسائل ایمنی و کیفیت و عدم تنوع محصولات این دو شرکت موجب کاهش اقبال مصرفکنندگان به تایرهای تولید داخل شده است. چرا که این تایرها عمدتا از نوع بایاس هستند.
- عدم ثبات ارزی برای تامین ارز مورد نیاز جهت واردات و تامین مواد اولیه تولید: عدم تخصیص ارز ترجیحی و تغییرات مداوم نرخ ارز نیمایی موجب شده تا تولیدکننده دورنمایی برای تولید نداشته باشد که این خود یکی از عوامل مخرب در بنگاه‌های تولیدی محسوب می‌شود.
- عدم توجه جدی دولت به توسعه ظرفیت‌های این صنعت از طریق اجرای پروژههای توسعهای تولید داخل این نوع تایر: طی سال‌های گذشته، موافقت اصولی برای احداث چهار کارخانه تولید تایر سنگین در استان‌های لرستان، سیستان و بلوچستان، کرمانشاه و کردستان، با نیاز سرمایهگذاری 150 تا 180 میلیون دلار صادر شده بود. اما این تصمیمات به دلایل گوناگون تحقق پیدا نکردند. همچنین عملیات اجرایی احداث کارخانه تولید ۲۷ هزار تن تایر خودرو سنگین با راهبری ایمیدرو و ایدرو طی سال 1401 آغاز شده ولی تاکنون این برنامهها در مرحله اجرا قرار نگرفته است.
- عدم تمایل بانکها برای سرمایهگذاری در طرحهای توسعهای این صنعت: به دلیل قیمتگذاری دستوری چندین ساله در این صنعت، هیچ سرمایهگذاری حاضر به سرمایهگذاری تولیدی در این صنعت نمیباشد. لذا این عامل بالاخص در این سالها سبب زیانده شدن کارخانجات تایرسازی بهویژه در بخش تایر ناوگان حملونقل باری و عدم تمایل بانکها برای سرمایهگذاری در طرحهای توسعهای این صنعت شده است.
پیشنهادات برای برون رفت از شرایط موجود
- حمایت جدی دولت از افزایش ظرفیت تولید تایر باری در کشور
- حمایت ارزی و ریالی از طرحهای توسعهای تولیدکنندگان صنعت تایر برای راهاندازی خطوط تولید تایر ناوگان باری (و اتوبوسی) با افزایش ظرفیت تولیدات این تایر
- اجرایی کردن تصمیمات پیشین وزارت متبوع (در سال 1399 و سال 1400) برای حمایت از سرمایهگذاران برای ایجاد واحدهای تولیدی جدید تایر ناوگان باری و اتوبوسی در قالب تخصیص زمین رایگان در شهرکهای صنعتی و اعطای تسهیلات ریالی به آنها.
- پاسخ تولیدکنندگان تایر ناوگان حملونقل باری به نیاز فعلی بازار داخلی و افزایش سهم آنها در بازار: به دلیل تغییر الگوی تقاضای مصرفکنندگان این نوع تایر از تایرهای رادیال -که سهم عمده تولید تایر داخلی از این نوع است- به سمت تایرهای بایاس به دلیل مسائل ایمنی و کیفیت لازم است به این تغییر الگوی تقاضا پاسخ داده شود.
- الزام واردکنندگان تایر ناوگان باری به ارائه خدمات پس از فروش: پس از بازگشت تحریمها و با خروج نمایندگان انحصاری واردات تایر از بازار ایران، وزارت صنعت، معدن و تجارت الزام شرکتها برای دارابودن نمایندگی واردات این ئمحصول را لغو کرد و در عوض واردکنندگان ملزم به اخذ تاییدیه ارئه خدمات پس از فروش از سازمان حمایت از مصرفکنندگان و تولیدکنندگان شدند. اجرایی کردن این تصمیم که تاکنون به معنای واقعی تحقق نیافته است، مشکل وجود تایرهای وارداتی قاچاق در بازار را تاحدودی مرتفع میکند.
- میثم فخاریان پژوهشگر موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی
نظر شما