به گزارش «پرشین خودرو»، هرچند ممکن است به نظر برسد خودروسازان در انجام بسیاری از این برنامه‌ها که می‌تواند موجب تحول صنعت خودروی کشور شود کمی عقب‌مانده‌اند، اما شاید انجام تمامی این برنامه‌ها به تنهایی ممکن نباشد و از این نظر می‌توان به آنها حق داد. در‌واقع پیش بردن این برنامه‌ها به تنهایی، نه فقط برای خودروسازان داخلی سخت و ناممکن است بلکه بسیاری از خودروسازان بزرگ در دنیا هم برای پیش بردن چنین برنامه‌هایی روی دیگر خودروسازان قدر و یا شرکای خارجی خود حساب‌های زیادی باز می‌کنند. درواقع داشتن یک شریک خارجی مهم‌ترین بخش ماجرای پیش بردن برنامه‌هایی همه جانبه است. بر این اساس به نظر می‌رسد با داشتن یک شریک موجه است که برنامه‌هایی نظیر داشتن تولیداتی متنوع، با کیفیت، با تیراژ بالا و دارای قابلیت صادرات از حالتی شبیه به آرزو دور می‌شوند و شکلی واقعی به خود می‌گیرند. برای مثال برنامه‌ای مانند دارا بودن پنج پلت‌فرم برای تولید خودرو در کشور تا سال ۱۴۰۴ که سه تای آن می‌تواند به واسطه شریک خارجی و یا به صورت تحت لیسانس در کشور تولید شود (مطابق با استراتژی صنعت خودرو در افق ۱۴۰۴)، تنها در صورتی ممکن خواهد بود که حداقل یکی از صاحبان صنایع خودروسازی بزرگ در دنیا حاضر به سرمایه‌گذاری در ایران باشد یا بستر سرمایه‌گذاری برای چنین شرکت‌هایی در کشور فراهم شود. هرچند خودروسازان کشورمان تجربه‌هایی در رابطه با شرکای خارجی داشته‌اند، تجربه‌هایی مثل پژو و رنو که البته با رفتن پژو از ایران، در حال حاضر رنو به عنوان مطرح‌ترین شریک خارجی خودروسازان در ایران مشغول فعالیت است، اما آیا تنها سرمایه‌گذار خارجی در ایران می‌تواند صنعت خودرو را به اهداف بلند پروازانه استراتژی صنعت خودرو برساند؟ به اعتقاد بسیاری از کارشناسان آغاز تحریم‌های جدید آمریکا از ابتدای ماه جدید میلادی، نه تنها حضور شریک خارجی دیگری را تحت تاثیر قرار خواهد داد، بلکه می‌تواند حفظ تنها سرمایه‌گذار فرانسوی و اندک سرمایه‌گذاران چینی در ایران را نیز به مخاطره بیندازد. هرچند آدمی به امید زنده است و با آمدن دولت تدبیر و امید، تغییر مثبت سیاست خارجی پیش‌بینی می‌شود، اما به هر حال تهدید تحریم‌های صنعت خودرو همچنان وجود دارد و چیزی از سنگینی سایه‌اش کم نشده است. بنابراین اگر تمایلی از سوی خودروسازان برای همکاری با یک شریک خارجی وجود داشته باشد، این دیپلماسی ایران است که از این پس می‌تواند وجود یا عدم وجود چنین شراکتی را تعیین کند. با تمام این تفاسیر باید دید با توجه به شرایط فعلی صنعت خودروی کشور و تحریم‌های موجود می‌توان به حضور سرمایه‌گذاران خارجی در کشور امیدوار بود؟ امیدوار بودن به حضور یک شریک خارجی از آنجا مهم تلقی می‌شود که تجربه دیگر کشورها ثابت کرده وجود این شریک می‌تواند برای صنعت خودرو افزایش تولید، کیفیت و انتقال دانش و فناوری را به همراه داشته باشد. همان‌طور که حضور رنوی فرانسه باعث رقم خوردن چنین اتفاقاتی شد و این فرصت را به قطعه سازان ایرانی داد که ۴۰ درصد از قطعات خودرو تندر-۹۰ با کیفیت فرانسه و در ایران تولید شود. اما با توجه به شرایط فعلی آینده سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت خودروی ایران چگونه خواهد بود؟ اصلا آیا وجود شریکی خارجی برای صنعت خودرو در شرایط فعلی صلاح است و در صورت صلاح بودن با وجود تشدید تحریم صنعت خودرو از سوی آمریکا این سرمایه‌گذاری در ایران اتفاق خواهد افتاد؟ راهی جز چین نداریم اما با كاهش تولید خودروسازان و تمام شدن دوران طلایی آنها در تولید به نظر می‌رسد که حضور یک شریک خارجی بتواند جانی دوباره به صنعت خودرو بدهد، شاید با ورود یک سرمایه خارجی به کشور دیگر نیازی به حمایت مالی دولت از خودروسازان نباشد و آنها بتوانند با استقلال بیشتری از دولت برنامه‌های تولیدی خود را پیش ببرند. اما آیا حالا صنعت خودرو ایران مورد اقبال سرمایه‌گذاران خواهد بود؟ احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان ایران با اشاره به تمایل اروپایی‌ها و حتی آمریکایی‌ها برای حضور در ایران به خبرنگار دنیای اقتصاد می‌گوید: اگر تحریم‌ها برداشته شود خواهیم دید که کشورهای اروپایی و آمریکایی خواستار حضور در ایران خواهند شد اما فعلا جز چین کسی با ما همکاری نمی‌کند. این صحبت نعمت‌بخش در حالی است که ایران در حال حاضر شانس همکاری با رنو دارد اما به نظر می‌رسد در رابطه با آینده، خودروسازان شریک دیگری جز چین برای خود متصور نیستند. هرچند همکاری فعلی میان ایران و چین هنوز به مرحله سرمایه‌گذاری چینی‌ها در ایران نرسیده است و بیشتر حول مونتاژ و واردات قطعات خودرو می‌چرخد. اما نعمت‌بخش به عنوان نماینده خودروسازان در حالی از چین به عنوان تنها گزینه برای سرمایه‌گذاری در ایران نام می‌برد که این موضوع همیشه با مخالفان زیادی همراه بوده است. البته این نخستین بار نیست که بحث شراکت تجاری چین در زمینه تولید خودرو با ایران مطرح می‌شود، این پیشنهاد در دوره مدیریت منوچهر منطقی بر ایران خودرو هم برای مدتی مطرح بود که با مخالفت‌های فراوانی که در آن زمان وجود داشت به فراموشی سپرده شد. اما موضوعی که باید به آن توجه کرد این است که شرایط کشور و خودروسازی در آن زمان با شرایط فعلی تفاوت‌های زیادی داشت، حداقل از این همه فشار خارجی خبری نبود و راه برای دیگر کشورها هم باز بود. ارتباط با پیش‌قراولان صنعت خودرو؟ اما از چین که بگذریم باید ببینیم شرایط حضور دیگران برای سرمایه‌گذاری در ایران چگونه است؟ آیا منتقدان شراکت چین با ایران پیشنهاد بهتری دارند و اصولا شرایط بهتری را متصور شده‌اند؟ ساسان قربانی، دبیر انجمن قطعه‌سازان یکی از افرادی است که با در نظر گرفتن شرایط تحریمی فعلی و بسته بودن بسیاری از را‌ه‌ها برای حضور شرکای مطرح تجاری، حضور، چین را به عنوان یک گزینه محتمل برای شراکت با ایران نه تنها مفید نمی‌داند بلکه به شدت با آن مخالفت هم می‌کند. او با اشاره به اینکه تکنولوژی چینی‌ها برای تولید خودرو یک تکنولوژی دست چندم است و آنها در نهایت از تولیدکنندگان مطرح دنیا پیروی می‌کنند، می‌گوید: در شرایط فعلی محدودیت تحریم مشکلات زیادی را برای ارتباط با کشورهای دارای صنعت حرفه‌ای خودرو ایجاد کرده است ولی باید بدانیم که چین هم چیزی برای ارائه ندارد و از طرفی سطح توقعات مشتری‌های ما با تکنولوژی چین در تولید خودرو مرتفع نمی‌شود. هرچند قربانی از مرتفع نشدن سطح توقعات مشتری‌های ایرانی از تکنولوژی خودروسازی چینی‌ها می‌گوید، اما در حال حاضر شاهد رفت و آمد انواع مدل‌های خودرو چینی در خیابان‌ها و جاده‌های کشور هستیم. به این ترتیب به محض ورود یک مدل جدید چینی به بازار شاهد استقبال مشتری‌ها از آن هستیم و این در حالی است که این خودروها منجر به تولید محصول در ایران نمی‌شوند و بعضا به صورت محصول تمام شده وارد کشور می‌شوند. به گزارش دنیای اقتصاد، اما قربانی در ادامه عقیده دارد برای اینکه بتوانیم در حوزه صنعت خودرو و تولید موفق شویم باید با پیش‌قراولان صنعت خودرو ارتباط سیستماتیک داشته باشیم. او برقراری چنین ارتباطی را به معنای استفاده بدون دانش از محصولات غربی نمی‌داند و می‌گوید: ما باید کاری کنیم که کشورهای صاحب تکنولوژی ثروت و دانش خود را به‌ ایران بیاورند تا به خاک ما دوخته شود نه اینکه بخواهیم تجربه‌ای مثل پژو را تکرار کنیم. او با اشاره به حضور پژو در ایران گفت: اشکال بزرگ حضور پژو در ایران این بود که پژو هیچ سرمایه‌گذاری در ایران انجام نداد و ما هم به این راضی شدیم که پژو فقط به دنبال فروش محصولات خود در ایران باشد. او با اشاره به سرمایه‌گذاری رنو در ایران، این تجربه را به عنوان الگویی می‌داند که می‌تواند مدام در ایران تکرار شود زیرا این همکاری هم برای بهبود کیفیت تولید دستاوردهای زیادی به همراه داشت و هم منجر به تولید خودرویی با تکنولوژی روز در ایران شد. اما امید قربانی برای حضور پیشقراولان صنعت خودروی دنیا در ایران به این است که بالاخره ارتباط قطع شده ایران با دنیا روزی از سر گرفته خواهد شد و در آن روز است که می‌توان با در نظر گرفتن منافع ملی به سمت داشتن شریک خارجی به منظور تحول صنعت خودرو کشور رفت. بهتر است شرایط فعلی را حفظ کنیم نمی‌توان یک بیمار قلبی را که در وضعیتی وخیم است به بیمارستان برد و گفت بهتر است اول یک عمل زیبایی روی بینی‌اش انجام دهیم؛ این توصیفی است که عضو دیگر انجمن قطعه‌سازان، یعنی محمدرضا نجفی‌منش از وضعیت فعلی صنعت خودرو ارائه می‌دهد. نجفی‌منش با مطرح کردن این توصیف، صنعت خودرو را بیماری می‌داند که حال وخیمی دارد و در برخورد با چنین بیماری مهم‌ترین کاری که می‌توان انجام داد حفظ جان اوست و نه هیچ چیز دیگر. او بعد از توصیفی که ارائه می‌دهد به خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: پیش‌بینی اینکه با وجود تحریم‌های جدیدیا روی کار آمدن دولت یازدهم تکلیف شرکای خارجی صنعت خودرو چه خواهد بود کار بسیار سختی است. چیزی که از نظر نجفی‌منش در حال حاضر از اهمیت زیادی برخوردار است توجه به شرایط حال و این واقعیت است که تحریم‌های جدید از اول ماه جولای آغاز خواهد شد. او با اشاره به تجربه همکاری درازمدت ایران با شرکای خارجی در گذشته می‌گوید: ما باید تمام تلاش خود را برای حفظ شرایط فعلی داشته باشیم و به این نکته توجه کنیم تا زمانی که شرایط کسب‌وکار در ایران بهبود پیدا نکند، هیچ شریکی برای همکاری با ایران رغبت نخواهد داشت. نجفی‌منش با اشاره به اینکه صنعت خودرو از دولت جدید انتظار دارد تفکر استقبال از تحریم‌ها را کنار گذاشته و به سراغ از بین بردن تحریم‌ها برود می‌گوید: ما باید با حفظ شرایط فعلی کاری کنیم تا بسترها برای پذیرش سرمایه‌گذاری‌های جدید آماده شود و از طرفی کاری کنیم که همین تعداد شرکت خارجی فعال در ایران هم مجبور به خروج از ایران نشوند. به این ترتیب هرچند داشتن یک شریک خارجی می‌تواند تاثیر مثبت زیادی در ارتقای صنعت خودرو کشورمان داشته باشد، اما در سایه تحریم‌های موجود و در گرگ‌ومیش فضای سیاسی موجود میان ایران و دیگر کشورها، به نظر می‌رسد که پیش‌نیاز داشتن یک شریک خارجی داشتن یک فضای باز سیاسی و همچنین اقتصادی است، حال این شریک چین باشد یا هر کشور دیگری، مهم این است که در صورت بهبود شرایط سیاسی، خودروسازان با ارتقای قدرت گفتمان خود بتوانند شریک مناسب خود را برای توسعه صنعت خودرو کشور انتخاب کنند.