به گزارش «پرشین خودرو»، روزنامه دنیای خودرو نوشت: در شرایطی که تب حمایت از محصولات تولید داخل این روزها داغ‌تر از همیشه است، اما به نظر می‌رسد همچنان واردات کنترل‌نشده بعضی محصولات از مسیرهای رسمی و قاچاق در حال آسیب زدن به صنعت تولید مشابه آن در کشور است.

به گفته فعالان در زمینه تولید قطعات خودرو، همین سبک واردات همچنان تهدیدی برای این بخش صنعت محسوب می‌شود، به صورتی که رئیس انجمن قطعه‌سازان ایران در یکی از اظهارنظرهای اخیر خود از افزایش تمایل به استفاده از قطعات وارداتی ابراز نگرانی و تاکید کرد که اجازه ادامه این روند و صدمه خوردن به تولیدکنندگان داخل داده نمی‌شود.

دبیر انجمن تخصصی صنایع همگن قطعه‌سازان خودرو در همین رابطه در گفت‌وگویی ضمن توضیح دلایل افزایش تمایل به استفاده از قطعات وارداتی در خودروسازی کشور، به اقدامات و روش‌هایی که برای کنترل این مشکل بررسی می‌شود، اشاره دارد.

آرش محبی‌نژاد، همچنین با تاکید بر اینکه قطعه‌سازان داخل، توان و پتانسیل تولید قطعات مورد نیاز در صنعت خودروی کشور را دارند، افزایش تعرفه واردات از حدود 15درصد به 32 درصد را، از راه‌حل‌های کنترل میزان واردات قطعات خارجی خودرو به کشور می‌داند.


رئیس انجمن قطعه‌سازان ایران به‌تازگی از افزایش تمایل به واردات قطعات خودرو اظهار نارضایتی کرده است. توضیح دهید چه عاملی باعث ایجاد چنین استنباطی شده و اساسا دلیل افزایش این تمایل چیست؟


در این زمینه دو عامل اصلی وجود دارد. اول اینکه به دلیل کم‌حجم بودن قطعات وارداتی، تنوع، زیاد بودن تعداد و بالا بودن ارزش آنها، به‌راحتی این قطعات به صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند. در واقع قطعات خارجی، هم به شکل رسمی و هم به صورت قاچاق بسیار راحت وارد می‌شوند.

ضمن اینکه تعرفه واردات قطعات خودرو نیز بسیار پایین است و قطعات مشکلات واردات خودرو، مثل شماره‌گذاری را ندارند. ورود قطعات خودرو برای واردکنندگان از هر دو طریق صرفه اقتصادی دارد.

ضمن اینکه قطعات وارداتی از راه قاچاق قابل ردیابی نیستند. با توجه به اینکه قاچاقچیان هیچگونه عوارض یا تعرفه‌ای نمی‌پردازند، به راحتی می‌توانند این قطعات را به کشور وارد کنند.

اما علت دوم این است در سال‌هایی که کشور با معضلات ناشی از تحریم مواجه بود، حجم قابل‌توجهی از منابع سرمایه‌ای کشور به‌خصوص منابع نفت و گاز و پتروشیمی صادر شد که امکان پرداخت وجوه آنها به ایران در آن زمان وجود نداشت. بنابراین کشورهایی که از ما محصولات نفتی خریده‌اند به ایران بدهکارند.

در نتیجه بعد از برداشته شدن تحریم‌ها و فشار و ترجیح این کشورها این است که به جای پس دادن این پول به شکل ارز، کالاهای ساخته‌شده در کشور خود را به ایران صادر کنند که همین باعث ایجاد ارزش افزوده در آن کشورها می‌شود.

بر این اساس مجموع عواملی مانند فشار خارجی‌ها از یک طرف و سودجویی واردکنندگان و منافع آنها از سوی دیگر، در کنار این موضوع که تولید ملی در حال حاضر با ضرر و زیان شدیدی همراه است، باعث می‌شود فشار واردات روی محصولاتی مانند قطعات خودرو زیاد باشد.


درحال‌حاضر واردات یا قاچاق قطعات خودرو از کدام کشورها به ایران بیشتر است؟


در حال حاضر حجم قابل‌توجهی از واردات قطعات خودرو، از مسیر رسمی و غیررسمی از چین و هند است. به دلیل اینکه قیمت قطعات خودرو در این کشورها بسیار پایین است، این قطعات کیفیت بسیار کمی هم دارند. با توجه به اینکه توان خرید در کشور به شدت کاهش یافته است، امکان خرید کالای باکیفیت با قیمت واقعی آن وجود ندارد.

بنابراین از کشورهای چین، هند و اخیرا کشورهای رده‌پایین اروپایی قطعات با کیفیت پایین خودرو به ایران وارد می‌شود. اینها عمده مبادی واردات، هم به صورت رسمی و هم به صورت قاچاق هستند.


فعالان در حوزه قطعه‌سازی ادعا می‌کنند که اجازه نمی‌دهند روند واردات قطعات خودرو به صورت فعلی ادامه یابد و به هر نحو جلوی آن را می‌گیرند تا این قطعات جایگزین تولید داخل نشوند. آیا مشخص است که کنترل یا جلوگیری از این سبک واردات به چه شکل ممکن و عملی خواهد بود؟


در این زمینه جلسات متعددی با وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان مبارزه با قاچاق کالا و ارز، قوه قضائیه و مجلس برگزار شده و می‌شود که در راستای آن قرار است جلوی قاچاق این نوع کالا گرفته شود. همچنین به شدت به دنبال این هستیم که تعرفه واردات قطعات خودرو منطقی شود.

در این زمینه محاسباتی انجام شده است و استدلال‌هایی کرده‌ایم که با توجه به فضای کسب‌وکار داخل، حداقل تعرفه واردات قطعات خودرو 32درصد شود تا قطعه‌ساز داخلی امکان رقابت داشته باشد.

این در حالی است که در حال حاضر میانگین تعرفه واردات خودرو 15درصد است. به این معنی که قطعه‌ساز داخلی از محل واردات قطعه، حتی از طریق مبادی رسمی حدود 17درصد ضربه‌پذیر است که این غیر از آسیبی است که قطعه‌سازان داخل از واردات قطعات قاچاق متحمل می‌شوند.

آمار موجود بیانگر این است که قاچاق قطعات خودرو حدود یک میلیارد و 100 میلیون دلار در سال است، درحالی که واردات از مبادی رسمی قطعات خودرو حدود یک میلیارد دلار برآورد می‌شود. بر این اساس در مجموع میزان قاچاق قطعات خودرو تقریبا با واردات آن از مبادی رسمی برابری می‌کند.

در واقع سالانه بیش از دو میلیادر دلار ارز بابت واردات قطعات خودرو از مسیر رسمی و غیررسمی از کشورخارج می‌شود.


در حال حاضر واردات قطعات با ارز آزاد انجام می‌شود یا مبادله‌ای؟


تا چندی قبل واردات قطعات خودرو به وسیله ارز مبادله‌ای صورت می‌گرفت. اما حدود 2 هفته است که به نظر می‌رسد دولت عزم خود را برای جلوگیری از این مساله جزم کرده و گفته می‌شود قرار است این واردات با ارز آزاد انجام شود. اما هنوز اطلاعات دقیقی در این زمینه در دست نیست و نمی‌توانم با قطعیت در این زمینه صحبت کنم.


اگر جلوی واردات خودروی قاچاق به صورت کامل گرفته شود و با افزایش تعرفه، واردات از مسیر رسمی هم کنترل شود، آیا قطعه‌سازان داخل توان تولید قطعات مورد نیاز در کشور را با کیفیت و کمیت کافی دارند؟


در این زمینه باید توجه داشته باشیم که بخش عمده‌ای از قطعات خودروی داخلی توسط خودروساز به زنجیره خدمات پس از فروش تزریق می‌شود. این در حالی است که اکثر خودروسازان در حال حاضر به قطعه‌سازان بدهکار هستند اما توان پرداخت بدهی خود را ندارند که بعد از آن بتوانند قطعات مورد نیاز خود را از این طریق تامین کنند.

حالا اگر این موارد را در نظر نگیریم، در یک کلام باید گفت قطعه‌سازان داخل توان و ظرفیت تولید و تامین قطعات مورد نیاز در کشور را دارند. اگر شرایط مساعد باشد و نقدینگی کافی فراهم شود، در زمینه تولید قطعه مشکلی وجود ندارد.