به گزارش پرشین خودرو، ابوالفضل کیانی بختیاری در ارتباط با مسائل مختلفی از جمله تعریف ماموریتهای کلان ایدرو پس از برجام، قراردادهای خودرویی، میزان بدهیهای دولت به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، پروژههای نفت و گاز و پتروشیمی، توافق با ۹ غول صنعتی، آخرین فعالیتها در صنایع دریایی و ریلی، تامین ۲۰۰۰ دستگاه واگن، تولید بالگرد و سایر مسائل این سازمان صحبت کرد که مشروح آن در ذیل آمده است.
- در ابتدای امر به جهتگیری، برنامهها و اولویتهای ایدرو بپردازید.
سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران یک سازمان توسعهای است که از سال ۱۳۴۶ تاسیس شده و نیم قرن از مدت زمان تاسیس آن میگذرد. فلسفه وجودی تاسیس این سازمان راهبری مگاپروژهها و راه اندازی صنایع بزرگ بود و در جایی که بخش خصوصی توانمندی انجام این پروژهها را نداشته و یا حتی اگر بخش خصوصی توانمند هم وجود داشت به دلیل بالا بودن ریسک راه اندازی صنایع بزرگ، تمایلی از سوی بخش غیردولتی برای ورود به پروژهها مشاهده نشده، ایدرو ورود کرده است.
با توجه به موارد فوق و ضرورت و تاکید بر توسعه صنعتی کشور در دهه ۴۰ ، گروهی مامور میشوند تا سازمانی را به نام سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با قانون تاسیس و اساسنامه خاص و حداکثر استقلال و آزادی عمل تاسیس کنند و از این طریق توسعه صنعتی کشور در دستور کار قرار میگیرد. از همان ابتدای تاسیس ایدرو، جهت گیریها و تقابلاتی وجود داشت که چرا این سازمان باید از همه قیود بازدارنده و نظارتها مبرا باشد، به همین دلیل کارشکنیهایی صورت میگرفت و اجازه نمیداد که این سازمان آن گونه که باید و شاید به وظایف خود عمل کند. در این مسیر با توجه به مقابلههایی که صورت گرفت سازمان استقلال خود را حفظ کرد و به اهداف بزرگی نیز دست یافت تا جایی که بزرگترین صنایع کشور از شرکتهای ماشین سازی گرفته تا بسیاری از شرکتهای کشتی سازی، ساخت تجهیزات در صنعت، نفت، گازو پتروشیمی، ماشین الات سنگین راهسازی و کشاورزی و غیره مدنظر قرار گیرند و ایدرو با سرمایهگذاری شرکتهایی را تاسیس کند و پس از مدتی آنها را واگذار نماید و از سود و فروش همان شرکتها بتوانند صنایع جدید را راه اندازی نماید.
تا مقطعی کار به همین منوال پیش رفت اما پس از آن سازمان به پروژههای پیمانکاری بزرگ خصوصا در صنعت نفت و گاز ورود کرد که به طور مثال فازهای ۱، ۶، ۷، ۸، ۱۴، ۱۷ و ۱۸ پارس جنوبی را شامل میشد و هدف این بود که بتوانیم با شرکتهای بزرگ که صاحب تکنولوژی و برند بودند ارتباط برقرار کنیم و از این طریق انتقال دانش فنی و بومی سازی را داشته باشیم.
_ قبل از شرایط تحریم شرایط برای انجام ماموریتهای سازمان چگونه بود؟
قبل از شرایط تحریم عمده طرحهای سرمایه گذاری صنعتی و پروژههای پیمانکاری در زمان مقرر به اتمام میرسید و با رقم استاندارد تعریف شده در قرارداد پروژه پایان مییافت. این یعنی اگر قرار بود پروژهای با مبلغ مشخص در زمان مقرر به بهره برداری برسد، دقیقا همین اتفاق رخ میداد.
_ در زمان تحریم، سازمان با چه شرایط جدیدی روبهرو شد؟
با ورود به دوره تحریم ارتباط با بسیاری از شرکتهای خارجی قطع شد و با تحریم تجهیزات، پروژههای مدنظر مدتدار شد. همچنین با توجه به محدودیت منابع مالی و نقل و انتقال پول، شرکتها نمیتوانستند به موقع تامین تجهیزات و منابع داشته باشند که این مساله زیان و هزینه پروژهها را دو تا سه برابر افزایش داد، بنابراین اگر قرار بود پروژهای سه ساله به اتمام برسد به مدت هفت تا هشت سال طول کشید، این مسئله در خصوص رقم قرارداد نیز مطرح و به طور مثال اگر پیشبینی شده بود پروژه با رقمی معادل ۱.۵ تا ۲ میلیارد دلار به اتمام برسد هزینه آن تا هفت الی هشت میلیارد دلار نیز ارتقا یافت.
یکی از عمده اتفاقاتی که برای سازمانهای توسعهای در دوران تحریم رخ داد، این بود که منابع آنها محدود شد و از سویی دیگر شرکتهای تابعه این سازمانها نیز براساس قانون اجرای سیاستهای کلی اصل ۴۴ قانون اساسی با واگذاری مواجه شدند، به طور مثال ایدرو حدود ۱۰۲ شرکت را واگذار کرد و قرار بر این بود که اگر شرکتی توسط سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران واگذار میشود، ۷۰ درصد درآمد ناشی از واگذاری به سازمانهای توسعهای بازگردند تا بتوان فعالیت توسعه صنعتی را در دستور کار قرار دهند اما به دلیل محدودیتهای مالی دولت، این منابع هم بازگشت داده نشد و ایدرو در حال حاضر حدود ۴۰۰۰ میلیارد تومان از دولت طلب دارد و هیچ یک از منابع تعریف شده به سازمان بازنگشتهاند.
در ماده ۲۹ قانون مذکور مقرر گردیده که یکی از مصارف منابع حاصل از واگذاریها، صرف اتمام طرحهای نیمه تمام، توسعه مناطق محروم و توسعه صنایع هایتک شود که با توجه به محدودیت منابع مالی دولت طبیعی است که به هیچ یک از سازمانهای توسعهای منابعی تعلق نگرفت و اگر پرداختی هم انجام شد بسیار اندک بود تا این فعالیتهای صنعتی نیز با رکود همراه گردد. در عمل اتفاق ناامید کنندهای که رخ داده این است که از یک سو محدودیت منابع مالی و از سوی دیگر وجود تحریمها باعث شد سازمانهای توسعهای نحیفتر شده و توان اجرایی آنها کاهش یابد.
_فاز جدید فعالیتهای ایدرو پس از برجام کلید خورد، وضعیت شکل گرفته در این خصوص را توصیف کنید.
در موج جدید فعالیت سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با توجه به پیشینه قابل قبول و برند مورد اعتماد این سازمان شرایط پس از برجام موجب شد شرکتهای بسیاری که از ایدرو شناخت داشتند به سمت این سازمان هجوم آورند و شرکت های خارجی که به کشور وارد میشدند سراغ اولین سازمانی را که میگرفتند ایدرو بود تا بتوانند پروژههای مشترک را در دستور کار قرار دهند.
پس از برجام بیش از ۲۰ تفاهم نامه و قرارداد همکاری با شرکتهای معتبر خارجی به امضا رسید که شامل کشورهایی نظیر فرانسه، ایتالیا، آلمان، بلژیک، کره جنوبی، روسیه و کشورهایی از این دست بودند تا در زمینههای مختلف از جمله صنعت خودرو، واگنسازی، صنایع فولاد، ساخت بالگرد، صنعت کشتی سازی، تولید توربینهای گازی و موتورهای بزرگ، تولید خودروهای برقی و ساخت تجهیزات صنعت نفت و گاز، تفاهمات و قراردادهای همکاری بسیار خوبی به امضا برسد.
استراتژی نیز توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت برای سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران تعریف شده بود که ایدرو باید سرمایه گذاری مشترک، تولید مشترک و صادرات مشترک را در دستور کار قرار دهد و به عنوان یک هدف به آن برسد. اینگونه نبود که تنها بازاری ایجاد شود و هر کسی که میخواهد از بازار ایران استفاده کند بلکه باید هم انتقال و توسعه تکنولوژی و هم توسعه ساخت داخل اتفاق بیفتد. در تمامی این قراردادها به دو نکته توجه بسیاری شد که یک مورد پیوست فناوری بود که توسط معاونت علمی نهاد ریاست جمهوری ابلاغ شد و دیگری تولید صادرات محور بود که در قراردادهای ما لحاظ شده است.
طبیعی است سازمانهایی همچون سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران باید جذب سرمایه گذاری خارجی داشته باشند و با راه اندازی شرکتهای مشترک و تامین نیروی انسانی و نیز در نظر گرفتن بخشی از بازار از جانب ما و تامین منابع مالی به همراه دانش فنی از سوی طرف مقابل ارتباطی دو سویه برقرار کنند. در حال حاضر شرایط بسیار مطلوبی فراهم شده و بسیاری از شرکتهای اروپایی نیز تمایل همکاری خود را اعلام کردهاند.
_ آخرین خبر از قرارداد ساخت بالگرد چیست؟
سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، یکی از صنایع هدفی را که از دیرباز برای خود تعریف کرده، صنایع حمل و نقل شامل صنایع خودرو، صنایع دریایی و صنایع ریلی بوده است. در مورد صنایع پیشرفته و نوین نیز هدف گذاریهایی صورت گرفته و در حوزه صنایع نفت و گاز و پتروشیمی خصوصا مقوله ساخت تجهیزات این صنعت هدف گذاری شده تا طی سالهای اخیر در این مسیر حرکت کنیم و در استراتژیهای جدید سازمان مقرر شده این سازمان توسعه دهنده این سه صنعت مهم و راهبردی کشور باشد. در ادامه و در حوزه هوایی به این جمع بندی رسیدیم که کشور نیاز به بالگرد دارد و میبینید که در حوادثی که رخ میدهد تا چه میزان خلا بالگرد احساس میشود. قرار شد پروژهای به صورت تولید مشترک توسط ایدرو و یکی از شرکتهای معتبر خارجی و بین المللی این صنعت تعریف شده تا در زمینهی ساخت بالگرد گام برداریم. در این سرمایه گذاری مشترک تاکید ویژهای بر استفاده از توانمندیها و ظرفیتهای داخلی بسیار مناسب کشور در این حوزه وجود دارد تا با همکاری با شرکت های معتبر جهانی این صنعت، ضمن انتقال و توسعه تکنولوژی زمینه توسعه ساخت داخل نیز فراهم گردد.
در این زمینه مذاکره با شرکتهای خارجی صورت گرفته و تا این مرحله تفاهمنامهای بین ایدرو با Russian Helicopters امضاء شده تا بتوانیم به عرصه ساخت و تولید بالگرد غیر نظامی ورود کنیم. این مساله نیاز به نیروی انسانی توانمند و متخصص دارد و باید زیرساختهای موجود کشور در این زمینه توسعه یابد. پیش بینی کردهایم تا از توان و ظرفیت تمامی متخصصان کشور استفاده کنیم و با راهاندازی شرکت مشترک، تیم سازی لازم صورت میگیرد.
شرکت مورد نظر در تهران ایجاد شده و قاعدتا با راه اندازی سایت به تدریج توسعه طرح انجام خواهد شد. ما به عرصه صنعت هوایی که قبلا جزو صنایع مورد نظر نبود ورود کردهایم و ابعاد طرح از جمله میزان نیاز کشور، نوع و کلاس وزنی بالگرد، ظرفیت تولید طرح و برنامه ساخت داخل تولید بالگردها نیز پیشبینی شده است. علاوه بر این با توجه به این که نیاز داخلی در اولویت قرار دارد، طی چند ساله ابتدایی این مساله مدنظر قرار میگیرد و به احتمال بسیار زیاد پس از تامین نیاز داخل به مقوله صادرات نیز توجه خواهیم کرد. روسها در این زمینه هم صاحب تکنولوژی و هم صاحب دانش فنی هستند و قرار است با سرمایه گذاری مشترک در این زمینه ورود کنند که در نهایت براساس آورده ایدرو و آورده شرکت روسی تولید محصول در دستور کار قرار میگیرد.
_ براساس مطالعات انجام شده ۹ کلانشهر کشور نیازمند واگنهای جدید هستند و طبق آمار اعلام شده کمبود حدود ۲۰۰۰ واگن در این شهرها محسوس است.
در سال گذشته مصوبهای توسط شورای اقتصاد صادر شد که براساس آن ۲۰۰۰ دستگاه واگن باید با مدیریت سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران از طریق کنسرسیومی متشکل از سازندگان داخلی و شرکتهای معتبر خارجی تامین گردد و با بسیج سازندگان داخلی و همکاری وزارت کشور بعنوان کارفرما این پروژه در حال اجرا و پیگیری میباشد. شرکتی توسط ایدرو راه اندازی شده و این شرکت تیم سازی خود را آغاز کرده است که قرار است فعالیتها را پیش ببرد تا این ۲۰۰۰ دستگاه واگن به ارزش دو میلیارد یورو به تدریج ساخته شوند. نقش ایدرو در این فرآیند مدیریت طرح است که در مسیر خود بهم رسانی کسب و کار و نظارت را انجام میدهد.
_ آیا پیش بینی صورت گرفته است که این ۲۰۰۰ دستگاه واگن ظرف چه مدت زمانی ساخته میشود؟
این ۲۰۰۰ دستگاه واگن ظرف سه تا پنج سال ساخته خواهند شد و پروژه از سال گذشته کلید خورده است.
_ صحبتهای مختلفی در ارتباط با توافق با ۹ غول صنعتی پس از برجام توسط رییس سازمان مطرح شد، این توافقات را تا حد ممکن تشریح کنید.
ورود آقای معظمی به سازمان همزمان با شرایط پسابرجام بود و ایشان نیز با تلاش بسیار زیادی که انجام داد توانست با برندهای مختلف مذاکره کند. با فرانسویها در پروژههای زیرساختی، ریلی و تولید انواع واگن توافقی را داشتهایم و علاوه بر این ایدرو با رنو مذاکرات خود را انجام داده و پیش بینی میکنیم به زودی قرارداد همکاری در این زمینه امضا شود. ایدرو برای اولین بار به طور مستقیم در قرارداد رنو با یک بنگاه وارد عمل شده و اهداف مختلفی را از جمله توسعه کیفیت و رقابت پذیری را دنبال میکند.
همچنین سازمان در زمینهی صنایع دریایی با کرهای ها وارد مشارکت شده که این شرکت در زمینه ساخت و تعمیر کشتیهای پهن پیکر و نفت کشها فعالیت میکند. اتصال ایزوایکو با شرکت کرهای موجب خواهد شد تا بتوانیم در بخش صنایع کشتی سازی تقویت شویم. علاوه بر این با بلژیکیها در زمینه تولید گیربکس اتوماتیک شرکتی را تاسیس کردهایم که فعالیت خود را از سال گذشته آغاز کرده تا گیربکس اتوماتیک مورد نیاز صنایع خودروسازی کشور تامین شود. با یک شرکت دیگر کرهای نیز در حوزه پتروشیمی در حال مذاکره برای سرمایه گذاری مشترک هستیم. همچنین با یک شرکت معتبر ایتالیایی برای تولید مشترک توربین های کلاس F همکاری را آغاز نمودهایم. شرکت مشترکی را در زمینه تولید شیرآلات کنترلی صنعت نفت و گاز با سرمایه گذاری شرکت های اروپایی به بهرهبرداری رساندهایم. در زمینه تولید بالگرد نیز با روسها به تفاهم رسیدهایم. همچنین در زمینهی تولید موتورهای گاز سوز، لوله های CRA و بازیافت مشعلهای گازی مذاکرات لازم صورت گرفته و برای اجرایی نمودن توافقات در حال پیگیری هستیم.
_ ایدرو در حوزه بازسازی و نوسازی صنایع چه برنامهای را در دستور کار خود قرار داده چرا که این مساله مشکلات زیادی از جمله فرسودگی تجهیزات و از دست رفتن قدرت رقابت در بازار برای واحدهای تولیدی اعم از کوچک و متوسط تا واحدهای صنعتی بزرگ ایجاد کرده است؟
همان طور که در عنوان سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران مشاهده میکنید یکی از برنامههای اصلی سازمان، نوسازی و بهسازی صنایع است به طوری که صنایع ورشکسته و یا در شرف ورشکستگی به سازمان واگذار میشدند و ایدرو با کمک منابع دولتی بنگاه را تحویل میگرفت و با آسیب شناسی و با ورود سازمان مدیریت صنعتی عارضههای موجود رفع میشد تا مشکل بنگاه مربوطه حل شود که بدین ترتیب بنگاه از حالت زیانده به سودده به صاحبان سهام بازگردانده میشد.
این اتفاق تا سالیان سال در سازمان اتفاق افتاد و صنایع فرسوده بسیاری بازسازی و نوسازی شدند تا به چرخه تولید بازگردند. یکی از مشکلات موجود سازمان دراین روند منابع مالی بود و طبق اساسنامه سازمان اگر دولت، شرکت زیاندهی را به سازمان واگذار میکرد، باید منابع آن را نیز تامین میکرد اما با توجه به این که منابع مالی دولت دچار محدودیت شد این شرکتهای زیانده به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران واگذار و عنوان میشد باید با منابع مالی سازمان تبدیل زیانده به سودده شدن این شرکتها در دستور کار قرار گیرد که این مساله روند بازسازی صنایع را به دلیل کمبود منابع مالی تحتالشعاع قرار داد.
این که شما میگویید بنگاههای زیادی فرسوده هستند ما نیز به آن اعتقاد داریم و اگر قرار باشد سازمان به نوسازی صنایع و توسعه تکنولوژی این بنگاهها ورود کند نیازمند منابع عمومی و سرفصلهای حمایتی دولت است نه این که تنها از منابع داخلی با توجه به محدودیت بهره گیرد، چرا که فرآیند کار با مشکل مواجه خواهد شد. یکی از بخشهایی که قرار بود به آن یارانه پرداخت شود تولید کشور بود و اگر این سازمان با توجه به توانمندی و سوابقی که در نوسازی و بازسازی دارد، در صورتی که بخشی از یارانه تولید را در اختیار گیرد قطعا وظیفهاش را در نوسازی و بازسازی به نحو مطلوب انجام میدهد. کما اینکه علیرغم تنگناها ومحدو دیتهای مالی، در طی چند سال اخیر طرح های نوسازی و بازسازی بزرگی را در شرکت های قند یاسوج، نساجی قائم شهر، بافت بلوچ و کشت و صنعت نیشکر هفت تپه طراحی و اجرا نموده که نقش بسزایی در کاهش زیان، سوددهی و توسعه کسب و کار این شرکتها داشته است.
_ به برنامههای ایدرو در حوزه صنایع ریلی و دریایی نیز اشاره کنید؟
سازمان در صنایع ریلی هرچند تجاربی داشته، اما به طور مستقیم پس از مدتی وقفه به جهت واگذاریها، با تصمیمگیری در زمینه تامین ۲۰۰۰ دستگاه واگن در حال ورود مجدد به این بخش هستیم تا صنعت ریلی را فعال کنیم. در صنایع دریایی نیز سازمان قدمتی طولانی دارد و ایزوایکو به عنوان سازمان تابعه شش شرکت زیرمجموعه دارد که در بخش تعمیرات و ساخت انواع کشتیها از جمله کشتیهای پهن پیکر و ساخت سکوهای دریایی فعال هستند و توانستند به دستاوردهای خوبی برسند، هر کشوری که ابراز تمایل کند تا طبق ضوابط جمهوری اسلامی با ما به همکاری بپردازد از آن استقبال میکنیم و در این راستا محدودیتی نداریم.
_ تکلیف قرارداد ایدرو و رنو به کجا رسید؟ ابتدای امر پیشبینی شده بود که این قرارداد تا پایان سال ۱۳۹۵ نهایی شود اما همچنان با گذشت حدود چهار ماه از سال جدید زمان نهایی امضای قرارداد مذکور مشخص نیست.
در زمینه قرارداد با رنو سرمایهگذاری مشترک ایدرو با رنو مدنظر قرار گرفته و مذاکرات طولانی انجام شده است که با نزدیک شدن به مراحل پایانی کار پیشبینی میکنیم قرارداد همکاری مشترک به زودی منعقد شود. باید بدانیم اولین بار است که ایدرو به صورت مستقیم با یک بنگاه خودروسازی وارد همکاری شده و هدفهای مختلفی از جمله توسعه کیفیت، ساخت داخل، صادرات، انتقال و توسعه تکنولوژی و افزایش قدرت رقابتپذیری از جمله مسائل مورد نظر ماست و امیدواریم در آستانه پنجاهمین سالگرد تاسیس ایدرو به توافق نهایی برسیم.
طبیعی است طرفین قرارداد به دنبال منافع حداکثری خود هستند و ما به دنبال این هستیم که خود را تبدیل به یک بازار صرف برای محصولات رنو نکنیم و از ابتدا تاکید داشتیم داخلیسازی تکنولوژی و بومیسازی مدنظر قرار گیرد و علاوه بر این با صادرات ۳۰ درصدی تولید مشترک در بازارهای بینالمللی عرضه شود. به همین منظور ایدرو در روند مذاکرات خود با رنو به صورت قوی ورود پیدا کرده و به جد خواستار تولید مشترک، سرمایهگذاری مشترک و صادرات مشترک است. این مذاکرات مابین ایدرو و رنو در شرف نهایی شدن است و اگر همین گونه پیش برود تا پایان دولت یازدهم به طور حتم شاهد امضای قرارداد خواهیم بود. ما تنها نمیخواهیم در داخل کشور قطعات مونتاژ شود و بازارمان را در اختیار فرانسویها قرار دهیم بلکه قصد داریم جزیی از فرایند تولید، سرمایهگذاری و صادرات باشیم.
_ در ارتباط با قراردادهای دیگر خودرویی نیز که ایدرو در دستور کار قرار داده و یا در حال مذاکره با طرفهای خارجی است توضیح دهید؟آیا قصد ندارید که غیر از فرانسویها با سایر کشورها نیز وارد همکاری شوید و به جز رنو قرارداد دیگری نیز امضا کنید؟
این مساله در دستور کار است و مذاکرات بسیاری سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با شرکتهای آلمانی، کرهای، ایتالیایی و... انجام داده است، اما سازمان در چارچوب استراتژیهای خود و با توجه به علاقهمندی طرف خارجی اقدام میکند. ما از هر کشوری که سرمایه گذاری مشترک، تولید مشترک و صادرات مشترک را در صنعت خودرو مدنظر قرار دهد، استقبال میکنیم.
_ پیشنهاد جدی دیگری نیز از سوی شرکتهای خودرویی به ایدرو ارائه شده است؟
بله. درخواست برخی شرکت های معتبر جهانی در این زمینه جدی است و پیشنهادهایی را ارائه و تمایل خود را مطرح کردهاند. مذاکرات در این راستا در حال انجام است و باید ببینیم کار چگونه پیش میرود و قطعا همان روندی که برای رنو شکل گرفته، در مورد سایر قراردادها نیز شرایط مدنظر مبنی بر سرمایهگذاری مشترک، تولید مشترک و صادرات مشترک در دستور کار خواهد بود .
_ در پایان اگر صحبت خاصی مانده مطرح کنید؟
سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران همراستا با سیاستهای کلان اقتصاد مقاومتی نقشهایی را برای خود تعریف کرده است و روی آنها صحه میگذارد. باید بدانیم مضامین ۲۴ گانه سیاستهای اقتصاد مقاومتی که توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شدهاند میتواند به عنوان رسالت سازمانهای توسعهای مدنظر قرار گیرد و این موارد چه در بخش کارآفرینی، مباحث دانش بنیان، تولید داخلی، بهره وری و بسیاری از مقولههای دیگر در سیاستهای کلان دیده شده است که میتواند به عنوان اهداف تعیین شده توسط ایدرو و سایر سازمانهای توسعهای عملیاتی شوند.
ایسنا
نظر شما