به اعتقاد محققان کشور، در اکثر دشتها و آبخوانهای ایران بیش از ۴۰ سال است که پدیده فرو نشست زمین به دلیل برداشت بی رویه آبهای زیر زمینی رخ میدهد.
برداشت بیرویه از منابع آب زیرزمینی کشور موجب شده تا میزان افت سالیانه سطح آب سفرههای زیرزمینی در اغلب دشتهای کشور به حد بحرانی برسد، به گونهای که از ۶۰۹ دشت کشور، تا سال ۱۳۹۴ تعداد ۳۰۹ دشت از نظر توسعه برداشت آب زیرزمینی ممنوعه اعلام شده، ۳۰۰ دشت دیگر کشور نیز یا فاقد منابع آب زیرزمینی شیرین قابل توجه و یا دارای آبهای شور و فاقد کیفیت مناسب هستند.
بر اساس آمارهای موجود میزان فرونشست در دشتهای "رفسنجان" به میزان ۳۰ سانتیمتر، "زرند" به میزان ۲۵ سانتیمتر، "مشهد" ۲۵ سانتیمتر و "قزوین" به میزان ۲۴ سانتیمتر در سال بوده است. نرخ فرونشست زمین در محدوده دشت تهران - شهریار حدود ۱۷ سانتیمتر در سال بوده که برداشتهای جدید این میزان را در سالهای ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵ به ترتیب حدود ۲۴ و ۳۶ سانتیمتر در سال نشان میدهد.
نقشه توزیع فرونشست زمین در کشور
منطقه جنوب و جنوب غربی تهران نیز یکی از مناطق بسیار مهم است که فرونشست در آن گزارش شده است؛ چراکه در دشتهای جنوب غربی و جنوبی تهران احتمال فرونشست قابل ملاحظهای بهویژه در سالهای اخیر وجود دارد.
بر اساس آمار رسمی تا سال ۱۳۹۱ حدود ۵۰ هزار حلقه چاه در استان تهران وجود داشته که از فیروزکوه در غرب استان تا اخترآباد در شرق و از چرمشهر تا فشم توزیع شدهاند.
محدوده اراضی جنوب ورامین و در حوالی روستای "معینآباد" خطر فرونشست زمین به عنوان یک تهدید وجود دارد. در این منطقه زمین ابتدا شکافهای باریک ناشی از فرونشست ایجاد میشود و سپس بطور ناگهانی فروریزش اتفاق میافتد.
در همین گستره (حدود اراضی جنوب ورامین و در حوالی روستای "معینآباد") سه خط بزرگ فشار قوی برق قرار گرفته است که به نام "کریدور انتقال نیروی برق جنوب کشور" از آن یاد میشود. فرو ریزشهای ناشی از فرسایش "تونلی" یا "فرسایش خندقی" که همزمان با تاثیر فرونشست ناحیهای زمین در جنوب ورامین و در خاکهای مسالهدار رخ میدهد، تهدید جدی بر پایداری دکلهای بزرگ انتقال نیروی برق در این ناحیه است.
علاوه بر آن در این منطقه خطوط ریلی عبور میکند که فرونشست زمین همواره تهدیدی برای تخریب خطوط ریلی به شمار میرود.
البته این تنها خط ریلی نیست که خطر فرونشست آن را تهدید میکند، بلکه بررسی محققان سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی از مسیر ریل راهآهن شیراز-اصفهان حکایت از فرونشست به وجود آمده در مسیر این راهآهن شیراز-اصفهان دارد.
نظر شما