به گزارش خبرنگار پرشین خودرو، شرکت پارس خودرو این روزها در پی تاسیس یک موزه داخلی از خودروهایی است که در این شرکت قدیمی از ابتدا تا کنون تولید شده است.
نگاه به این خودروها که بیشتر از امریکا و ژاپن وارد خطوط تولید این شرکت شد و نگاهی به محصولات تولیدی این روزها در صنعت خودرو ایران واقعا ناراحت کننده است.
در این موزه که در حال تاسیس است و در مراحل نخست آماده سازی نیز قرار دارد، خودروهایی از جیپ و شورولت تا کادیلاک و ماکسیما وجود دارد اما به حق باید گفت گل سر سبد خودروهای این موزه، خودرو شخصی مرحوم جعفر اخوان موسس شرکت پارس خودرو است که در این موزه نگهداری می شود.
بیشتر ببینید:
خودروی شخصی جعفر اخوان موسس پارس خودرو در موزه
خودرو مرحوم جعفر اخوان که یک دستگاه رامبلر آمریکایی است تا به امروز میهمان بسیاری از نمایشگاه های خودروی کلاسیک در پایتخت بوده و گویا دیگر قرار است تا در موزه پارس خودرو آرام بگیرد.
اطلاع دقیقی از اینکه این خودرو چگونه سر از موزه درآورده در دست نیست اما می گویند که این خودرو به شرکت اهدا شده است.
جعفر اخوان که بود؟
در سال 1335 جعفر اخوان با ایجاد «شركت بازرگانی جیپ» پایه‌گذار ساختاری شد كه بعدها از دل آن شركت «پارس‌خودرو» متولد شد یعنی تحولی كه غالب خودروسازان مطرح امروز در بطن آن ظهوركردند و شالوده صنعت خودرو ایران شكل گرفت.
اقدام جعفر اخوان به واردات جیپ ویلیز آمریكایی گرچه در آغاز در همان مسیری بود كه اقتصاد شكل گرفته از نسخه تجویزی آمریكایی‌ها آن را هدایت می‌كرد اما به تدریج منجر به این تفكر مثبت شد كه خط مونتاژ این خودرو در داخل راه‌اندازی شود تا واردات ارزش افزوده‌ای را برای اقتصاد ایران به همراه داشته باشد.
این اندیشه در كمتر از سه سال به بار نشست و كیلومتر 9 جاده مخصوص كرج برای تحقق ایده آرمانی جعفر اخوان، یعنی تولد خودرو جیپ شهباز و عرضه آن به بازار داخلی مونتاژ را در آغاز كار نمی‌توان گناه كبیره به حساب آورد، زیرا بیشتر شركت‌هایی كه بعدها در ردیف خودروسازان بزرگ درآمدند از مونتاژ شروع كردند ولی ادامه مونتاژ طی یك برآیند زمانی نیم قرنی گناهی نابخشودنی به حساب می‌آید.
چند ماه پس از مونتاژ جیپ شهباز در سال 1338 وانت سیمرغ نیز در خط مونتاژ قرار گرفت و به عنوان محصولی دیگر ساخت ایران به بازار عرضه شد. از سویی دیگر در حالی كه ژاپنی‌ها با اقتصاد رو به رشدشان و آلمان‌ها با اقتصاد بازسازی كرده‌شان خودروهای كم‌مصرف و كوچكی چون تویوتا و فولكس‌واگن را تولید و عرضه می‌كردند ایرانی‌ها به ویژه دهك‌های بالای جامعه به كمتر از خودروهای 6 و 8 سیلندر آمریكایی رضایت نمی‌دادند. اما ظهور خودروسازان دیگری چون ایران‌ناسیونال (ایران‌خودرو) و سایپا در سال‌های آغازین دهه چهل، فرصتی بود برای اتحاد صنفی و اعمال فشار بیشتر به دولت تا شاید از طریق تعرفه كفه ترازو رقابت كمی به نفع صنایع داخلی تغییر یابد.
به هر حال در همین سال‌ها بازار داخلی به صورت تقسیم نانوشته‌ای درآمد كه در آن سایپا با تولید ژیان بازار خودرو ارزان قیمت را به خود اختصاص داد و ایران‌خودرو با تولید پیكان بازار خودروهای با قیمت متوسط را به دست آورد و سرانجام شركت جیپ ایران (پارس‌خودرو فعلی) بازار خودروهای لوكس را هدف گرفت.
سرانجام در سال 1341 شركت جیپ ایران با امضای قراردادی با آمریكن موتورز رامبلرهای آمریكایی را به نام‌های آریا و شاهین و مدل جیپ كروكی و نیز وانت آهو به سبد تولیدات شركت افزوده شد. جعفر اخوان در 19 اسفند 1352 با دادن 45درصد از سهام شركت خود به شركت جنرال‌موتورز آمریكا نام شركت جیپ را به شركت جنرال‌موتورز ایران تغییر داد و متعاقب آن شورولت ایران در سه مدل 2500 و 2800 و نیز رویال مونتاژ و عرضه شد و میزان تولید
در شركت جنرال‌موتورز ایران با رشد 300درصدی به یازده هزار و 905 دستگاه انواع خودروهای لوكس رسید كه دو هزار دستگاه بیشتر از برنامه پیش‌بینی شده بود. این روند تولید ادامه داشت تا اینكه در سال 1354شورولت نوا جایگزین شورولت ایران شد. در سال 1355 همزمان با تولید شورولت نوا خودرو لوكس دیگری به نام بیوك اسكای لارك در خط تولید شركت جنرال‌موتورز ایران قرار گرفت كه نخستین خودرو هشت سیلندر آن بود و یك سال بعد یعنی در سال 1356 كادیلاك سیویل آمد تا كلكسیون خودروهای لوكس شركت كامل‌تر شود.
به هر تقدیر این سرنوشتی بود كه نه پارس‌خودرو بلكه دیگران برایش رقم زدند و شورولت وانت آخرین محصولی بود كه جنرال‌موتورز ایران تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به خط تولید خود افزود تا تنوع محصولات خود را ارتقا دهد.
در مجموع جنرال‌موتورز ایران تا قبل از بهمن 1357 حدود 63 هزار و 500 دستگاه انواع خودرو راتولید و در بازار ایران بفروش رسانید و با احتساب هفت هزار و 200 دستگاهی كه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی كه جنرال‌موتورز در ایران تولید و عرضه كرد مجموع عملكرد تولیدی شركت جنرال‌موتورز ایران به بیش از 70 هزار دستگاه طی كمتر از چهار سال رسیده است.
برگرفته از نشریه بازخوانی تاریخ شفاهی پارس‌خودرو
خبرنگار: فرشید آصفی
نظر شما