به گزارش «پرشین خودرو»، در بررسی نقش صنعت خودرو در تحقق شعار سال و ارزیابی شرایط حال حاضر صنعت خودرو در تولید ملی گفت و گویی با جواد نوری، متخصص صنعت خودرو انجام شده که در زیر می خوانید. نوری تحریم های كشور را برای تولید خودرو در كشور مشكل ساز نمی داند و معتقد است از نظر تولید در صنعت خودرو مشكلی نداریم. صنعت خودرو، لوكوموتیو صنایع است * صنعت خودرو تا چه حد صنعت راهبردی است و چه میزان روی اقتصاد کشورها تاثیرگذار است؟ برای سالهای متمادی، صنعت خودرو در دنیا یا صنعت اول بوده یا جزو چند صنعت برتر قرار داشته و صنایع رقیب آن از لحاظ اقتصادی، صنعت نفت و صنعت بانکی هستند؛ در کشور ما هم تقریبا همین طور بوده و خودرویی ها و صنایع وابسته به آن جایگاه بالایی داشته اند، از لحاظ صنعتی و تکنولوژیک هم اصطلاحا به صنعت خودرو لوکوموتیو صنایع و به صنعت هوایی لوکوموتیو فناوری می گویند. صنعت خودرو بالغ بر 100 صنعت دیگر را همراه خود فعال می كند؛ مثل صنعت فلزات، صنعت شیشه، صنعت نساجی، صنعت الکترونیک و بسیاری صنایع دیگر و از این جهت استراتژیک تلقی می شود. اصلی ترین عامل عقب ماندگی ایران در صنعت خودرو از نظر من مهمترین دلیل اینکه بعضی از کشورها از ما جلو افتاده اند، این است که آنها برای توسعه ابعاد مختلف خودشان از جمله توسعه اقتصادی و فناوری، مدل و قاعده ای دارند که اینگونه مدل ها را اینجا نداریم. ما بیشتر دانش غیربومی را یاد گرفته ایم و آن را در بستر شرقی خودمان اعمال می کنیم، ما در کشورمان واقعا سر در گم هستیم؛ مثلا مسئولان مجبور هستند بنا به دلایل مختلف وانمود كنند که خصوصی سازی تنها الگوی مناسب توسعه کشور است، ولی وقتی به خلوت خودشان بر می گردند، به این می رسند و از درون این ندا را می شنوند که خصوصی سازی، شاید تنها الگوی مناسب ایران نباشد و باید کار دیگری انجام داد، بعد از داخل این تضاد، بنگاه های شبه دولتی در می آید. به نظر من موثرترین عامل، نداشتن الگوی توسعه است، دانش آموختگان و آنهایی که در راس هستند و جریان های فکری کشور را شکل می دهند، سواد غربی را وارد ذهنمان کرده اند، ولی بسترمان باز همان بستر شرقی است، بسترِ غربی نیست و این پارادوکس عامل خیلی از عقب ماندگی هاست. از نظر تکنولوژی های فرآیندی، ما قابل رقابت با بهترین های دنیا هستیم * درباره مهمترین زنجیره هایی که در صنعت تولید خودرو وجود دارد و میزان توانمندی ما در هر کدام از این زنجیره ها توضیح دهید. از نظر تکنولوژی های فرآیندی، ما قابل رقابت با بهترین های دنیا هستیم، حتی خطوط تولید زیادی در آنجا هستند كه در کشور ما خطوط فرسوده تلقی می شوند. از جهت خود تولید، ما هیچ مشکلی نداریم، خصوصا در ایران خودرو و تکنولوژ ی های تولید به خوبی با سرعت و عمق زیادی ارتقا پیدا کرده اند و الان ظرفیت تولید میلیونی خودرو با قابلیت های بالا در كشور شكل گرفته است، ولی از لحاظ محصول داستان به گونه دیگری است. اینکه چه موتوری در دستور کار قرار بگیرد، چه خودرویی با چه پلتفرمی، با چه تکنولوژی الکترونیكی، چه طراحی عمومی و... اینها را در اصطلاح می گویند تکنولوژیهای محصول، دنبال این نرفته ایم. البته زمینه آن هست، مراکز تحقیقات بسیار قدرتمندی داریم، ولی از آنها خواسته نشده است که این کار را انجام دهند. وقتی بازار محصول امروز را می پذیرد، كسی به دنبال تغییر در تولیدات نیست آنها دنبال این کارها می روند منتهی کسی نیست و دلیلی نیست که این دانش را به تولید وصل کند، ما هم جای آنها باشیم، وقتی بازار، محصولِ امروز ما رامی پذیرد و می پسندد، حالا به جا یا نابه جا، دلیلی ندارد ما خودمان را درگیر تغییرات کنیم. به نظر من، ما قابلیت و توانایی حرکت را داریم، بویژه در تکنولوژ های فرآیند، در تکنولوژی های محصول هم زمینه آن هست، ولی آنچه که باعث می شود ما با وجود داشتن توانمندی ها و بویژه توانمندی های فرآیندی، محصولی غیر از رقیب های برتر خودمان تولید کنیم، مشخصات حاکم بر بازار و حاکم بر محیطِ صنعت خودرو است. چرا فروش خودرو در خارج علی رغم فقدان توان رقابتی با خودروهای خارجی استراتژی مناسبی است؟ * چرا با توجه به اینکه الان خودروهای ساخت داخل توان رقابت با خودروهای خارجی را ندارند، در کشورهای مختلف کارخانه تولید خودرو راه می اندازیم؟ اولا اینکه می گویید توان رقابت نداریم، من این باور را ندارم؛ برخی خودروهای تولید ایران را در اروپا می فروشند، در تولید بسیاری از خودروها ما قابل رقابت هستیم و برخی خودروهای تولید داخل ما از لحاظ تکنولوژیک مشتری های خوبی دارند. دوم اینکه حالا چرا وارد بازارهای دیگر می شویم، دلیلش این است که شركت تولید كننده خودروی ایرانی، بنگاهی است که دست روی آن زیاد است و خیلی از این تصمیم گیری ها، تصمیم گیری هایی نیست که از دل بنگاه و با مولف های اقتصادی بیرون آمده باشد، خواست حاکمیت است؛ مثلا رئیس جمهور با رئیس جمهور یک کشور دیگر توافقی می کند که باید پیگیری شود. نکته بعدی هم اینکه اگر ما بخواهیم در دنیا جایگاهی داشته باشیم و رقابت کنیم، اینطور نیست که اول محصول با رقابت را تولید کنیم بعد وارد بشویم، خیلی از مواقع راه آن همین است که وارد بشویم، ضرر هم بدهیم، بعد جای خودمان را باز کنیم از این جهت به نظر من این استراتژی مناسبی بود. بومی سازی در صنعت خودروسازی كشور نوسان دارد * در صنعت خودروسازی ما تا چه حد به بومی سازی اهمیت داده می شود؟ این موضوع نوسان دارد، آن زمان هایی که تبادل کالا و ارتباط مالی با خارج سخت می شود یا گاهی مسئولان یک مطالباتی دارند، توجه به سمت داخل است، ولی وقتی شرایط آسان می شود، بیشتر به خارج سوق پیدا می کنند که خیلی مواقع هم این گونه بوده است. در کنار دلایل اقتصادی، خیلی مواقع بحث های شخصی هم وجود دارد به طور مثال تامین قطعات از خارج، جذابیت هایی دارد؛ همین ها باعث می شود که مثلا ما یک مجموعه 1000 میلیاردی را داخل کشور تولید کنیم یا بدهیم به خارج. خیلی مواقع رفتارهای ما از همین بحث های ساده شکل می گیرد نه بحثهای کلان اقتصادی. یک بحث دیگر هم اینکه درباره اعداد و ارقامی که درباره بومی سازی صنعت خودرو ادعا می شود، باید خیلی مراقب باشیم که در تله نیفتیم. چیزی که الان به عنوان شاخص بومی سازی مرسوم است، این است که خودروساز، خودش چقدر ریال خرج کرده و چقدر ارز خرج کرده، نسبت ریال به کل می شود شاخص بومی سازی؛ حالا اینکه در لایه بعدی از داخل خرید می کنند یا از خارج اصلا کسی نمی بیند. صنعت خودروی ما تنها حدود 50 درصد بومی است عملا معیار اندازه بومی سازی، بیشتر مرز خودروساز است تا مرز کشور، ولی درست این است که در واقع مرز کشور را معیار بومی سازی بدانیم. برخی می گویند خیلی بدبینانه است، ولی به نظر من صنعت خودروی ما حدود 40 - 50 درصد بومی شده است؛ یعنی از 15 میلیون تومان پول خودرو، 6 میلیون تومان به جیب ایرانی می رود و 9 میلیون تومان آن به جیب خارجی ها می رود. اعداد اعلام شده در مورد بومی سازی صنعت خودرو گمراه کننده است اعداد اعلام شده در مورد بومی سازی صنعت خودرو به نظر من گمراه کننده است و در نشریات باید مخاطبان را نسبت به این موضوع حساس کنیم. ضرر خودتحریمی های داخل کشور بیش از تحریم های خارج است * تحریم‌های اخیر اروپا، چه مقدار روی صنعت خودروی داخل تاثیر می گذارد؟ نظر کلی من این است که هرچند تحریم ها کار را سخت می کنند، ولی خودتحریمی هایی که ما در داخل کشور داریم که مثلا شركتی شركت دیگر را تحریم کرده است، این خیلی موثرتر و ضرر آن بیشتر از تحریم های خارجی است. به نظر من اینقدر راه واردات باز است؛ چه واردات کالا، چه تبادلات مالی که بعید می دانم از این زاویه مشکلی ایجاد شود. سیاست هایی كه برای بهبود وضعیت خودرو باید اعمال كرد *به نظر شما برای بهبود وضعیت صنعت خودرو چه سیاست هایی باید اعمال کرد؟ یکی اینکه باید بازار و مشخصات آن را واقعی کرد، یک نمونه خوب آن همین قیمت سوخت است که مشتر ها، نسبت به محصولی که خودروساز تولید می کند حساس شدند. دوم اینکه توانمندی های کشور در صنعت خودرو، شناسایی بشوند و بین خودروسازها ارتباطی به وجود بیاید، اگر بین شركت های خودروسازی داخل كارهای مشترك صورت بگیرد، هم تیراژ را بالا می رود و هم قیمت تمام شده كاهش می یابد. الان سهم خارجی در صنعت ما زیاد است و بهترین فرصت است که یک گروهی اعداد و ارقام و شاخص های واقعی از نسبت تولید داخل در صنعت خودرو به دست بیاورند؛ مثلا می رسیم به اینکه 40 - 50 درصد آن تولید داخل است. این 50 درصد را به 60 - 70 درصد رساندن اصلا کاری ندارد و به راحتی از کنار آن یک میلیون شغل ایجاد می شود. وظیفه دانشگاهیان برای بهبود وضعیت تولید خودرو: روشنگری و بعد مطالبه گری این یکی از مهمترین کارهایی است که می توان انجام داد که همراه خودش تولید را در بر دارد؛ در دانشگاه نیز باید همین كار انجام شود كه جهش بزرگی است؛ اول روشنگری و بعد مطالبه گری. منبع: ویژه نامه تولید ملی نشریه تحلیلی دانشجویی بهاران